penósu , agt Definizione
chi faet sufrire, penare
Sinonimi e contrari
tribbuleri
| ctr.
discanciosu,
praxibi
Frasi
tropu penosa est sa vida, no poto piús resistire ◊ mi leeit unu sentidu penosu bidendhe cussu istrolicúmene (N.Falconi)◊ ohi cantu fiat penosa cust’àtera arrutroxa de Gesús!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pénible
Inglese
painful
Spagnolo
penoso
Italiano
penóso
Tedesco
schmerzlich.
pensàda , nf: pentzada,
pentzara,
pessada Definizione
su pentzare (si narat fintzes incurtzau a sa tónica: pensà); su chi si pentzat o idea, pruschetotu bistu coment'e manera de bínchere una dificurtade, de fàere ccn. cosa
Sinonimi e contrari
apensamentu,
idea,
penseri,
pensu
/
ttrs. pinsada
2.
a ndhe faghet, totu, de pessadas su pisedhu!…◊ m'abbàida arratza de pessada, a pònnere fogu! ◊ a ndhe cheres bídere de pessada a pònnere cuss'isterzu in su fogu: lu guastat! ◊ no cretas, prendha amada, chi intre pro ti afaltzare, ca tiat èssere mala sa pensada! ◊ ideas, pessadas, dissinnos, chistionos, istúdiu, totu fit in italianu ◊ a nci betari totu s'abba chi calàt de su monte fut una pensà mala ◊ apu fatu sa pentzara de mi bufai un'ou a surbidura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
idée
Inglese
bright idea
Spagnolo
ocurrencia,
salida
Italiano
pensata,
trovata
Tedesco
Denken,
Idee,
Gedanke.
pensadítu , agt Definizione
chi est in pentzos, chi est pentzandhosi, chi est pentzandho in calecuna cosa, chi tenet s'avesu de pentzare bene is cosas innanti de dhas fàere
Sinonimi e contrari
pensativu,
pensosu
| ctr.
aconcaditu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pensif
Inglese
pensive
Spagnolo
pensativo
Italiano
pensóso,
riflessivo
Tedesco
nachdenklich.
pensadòre, pensadòri , nm, agt Definizione chi o chie pentzat, istat pentzandho de fàere calecuna cosa, tenet ideas in conca (fintzes si no sèmpere po su bonu) Frasi su malu pensadori est peus faidori! Etimo srd.
pensàe, pensài penciài
pensajólu , agt, nm Definizione chi istat tropu in pentzos, a su pentza pentza, pibincosu Terminologia scientifica ntl Etimo srd.
pensamentósu penciamentósu
pensaméntu penciaméntu
pensàre penciài
pensatíva , nf Definizione idea pagu segura / èssere in p. = èssere in pentzos, istare pentzandho ma chentza seguresa Sinonimi e contrari arreselu, duda | ctr. seguresa.
pensatívu , agt: pentzativu Definizione
chi est pentzandho, chi est in pentzos
Sinonimi e contrari
abiolau,
pensaditu,
penciamentosu
Frasi
tue istas semper pensativu ◊ no istes pensativa: po su chi ti apo nau, tòrrami sa risposta! ◊ pensativu, torro cun sa mente a su tempus passadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pensif
Inglese
thoughtful
Spagnolo
pensativo
Italiano
pensieróso
Tedesco
nachdenklich.
penséri , nm: pesseri Definizione su chi si pentzat, s'idea chi si ndhe tenet o chi unu si faet in sa mente de ccn. cosa; sa capacidade de pentzare chi tenet sa mente Sinonimi e contrari pensada, pensu Etimo ctl. penser.
pensionài , vrb: pensionare,
pentzionai,
pentzionare Definizione
giare o pigare sa pentzione
Traduzioni
Francese
pensionner
Inglese
to pension
Spagnolo
jubilar,
retirar
Italiano
pensionare
Tedesco
pensionieren.
pensionaméntu , nm Definizione su giare o pigare sa pentzione Sinonimi e contrari giubbilascione.
pensionàre pensionài
pensiòne, pensiòni , nf: pentzione,
pentzioni,
pintzione Definizione
dinare chistiu abbandha a manu a manu chi unu si dhu trebballat (iscontau de sa paga o pagau cun contribbutos) e chi s'istadu o àteru sótziu torrat o sighit a giare mese cun mese a su chi at acabbau de trebballare, mescamente a sa becesa, unu tanti cunforma a su tempus chi at trebballau e a su contribbutu postu; dinare chi, segundhu sa lei, si giaet fitianu coment'e agiudu po becesa, invalididade
Frasi
como as féminas chin sas pensiones si funt indaniniatas e faent su sennore ◊ ancora meda che tenides po annare in pintzione?◊ mammai, cantu tirat de pensioni?
Traduzioni
Francese
retraite
Inglese
pension
Spagnolo
jubilación
Italiano
pensióne
Tedesco
Pension,
Rente.
pénsiu , nm: péntziu,
péssiu,
préssiu,
pressu Definizione
genia de mata e de frutu maduru (upm), tundhatzu, lisu lisu o fintzes pilosedhu a fora, prupa grussa e po su prus grogància e suciosa, ossu arrasposu cun chiu a bisura de méndhula: su frutu si podet distínghere in duas genias, duraghe (sa prupa no istacat de s'ossu) e isperrache (sa prupa istacat bene); su pl., is préssius, genia de druche fatu cun duas bocitedhas apicigadas apare e ispergiadas cun tzúcuru a fora (e sèmpere is préssius candho si foedhat de is matas)/ calidades de p.: préssiu petza (duraghe, cun sa prupa saboria meda e aghedhosa, tostada), muscadedhu, nughe/pruna (a pigiolu lisu lisu), galleta, istrecau, a bisura de orrodighedha e ossu pitichedhedhu
Sinonimi e contrari
péssiche,
prèssaba
Frasi
in s'ortu dhui tèngiu is nugis e is pénsius
2.
no ti papes su péssiu crua! ◊ apu pigau una cascita de préssiu
3.
it'est custu leu in francas de isprama arrúbiu-fexi, grogànciu-pénsiu? (S.Vargiu)
Terminologia scientifica
frt, Prunus persica
Etimo
ltn.
persicus
Traduzioni
Francese
pêche,
pêcher
Inglese
peach (tree)
Spagnolo
melocotonero,
melocotón
Italiano
pèsco,
pèsca
Tedesco
Pfirsichbaum,
Pfirsich.
pensósu , agt: pentzosu, pessosu Definizione chi istat in pentzos, in dúbbiu, o chi istat pentzandho Sinonimi e contrari pensaditu, pensativu.
pénsu , nm: pentzu,
pessu Definizione
sa capacidade chi tenet sa mente de pentzare, de arregòllere, contivigiare, fàere e manigiare ideas cuncordas; cosa chi si pentzat, idea, fintzes in su sensu de su chi si iat a bòllere fàere
Sinonimi e contrari
apensamentu,
pensada
Modi di dire
csn:
leare, picare unu p. = ischire e detzidire su de fàghere in d-una dificurtade; bíderesi o istare pessu = in pentzus, pentzendi, pensativu, in dificurtade manna de no ischire a ue si dare sa conca; fai o nàrriri una cosa a p. = a pessamentu, a immazinassione; èssere in pessos = dudosu, pentzendi, sentza de isciri su de fai; mancu a pensu! = mancu pro sonnu!, nono própiu!, mancu a bi pessare!
Frasi
Gesús fiat iscriendu in terra totu arregortu in pentzus ◊ sos pessos illàcanant che mariposas in tancas de fiores e inzendrant peràulas chi no tratenet su coro (C.Puddu)◊ mudet in bonu donzi malu pensu! ◊ s'est citiu pariat in pentzus in sèi in sèi
2.
so in pessos a cale iscola m'iscríere ◊ fit in pensos e annuzu ◊ fiat abarrau pagu pagu in pentzus, agoa fut acostiau acanta ◊ no isperamu mancu po pentzu chi sa cosa acabbessit aici (E.Olla)◊ si sa terra ti s'intostat it'est su pessu chi leas? ◊ dego isto pessu ◊ no ischiat su pessu de picare ◊ no mi dh'apu fatu a pensu: dh'isciu! ◊ cale pessu ti at gitu? ◊ inoche bisonzat de picare pessu e imbentare carchi irbirgu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pensée,
décision
Inglese
thought,
decision
Spagnolo
pensamiento,
decisión
Italiano
pensièro,
decisióne
Tedesco
Denken,
Idee,
Entscheidung.
pentagràmma , nm Definizione cuncordu de chimbe errigas orizontales e parallelas inue s'iscrient is notas musicales a manera de pòdere arrapresentare sa diferente artària de su sonu.