penósu , agt Definitzione
chi faet sufrire, penare
Sinònimos e contràrios
tribbuleri
| ctr.
discanciosu,
praxibi
Frases
tropu penosa est sa vida, no poto piús resistire ◊ mi leeit unu sentidu penosu bidendhe cussu istrolicúmene (N.Falconi)◊ ohi cantu fiat penosa cust’àtera arrutroxa de Gesús!…
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pénible
Ingresu
painful
Ispagnolu
penoso
Italianu
penóso
Tedescu
schmerzlich.
pensàda , nf: pentzada,
pentzara,
pessada Definitzione
su pentzare (si narat fintzes incurtzau a sa tónica: pensà); su chi si pentzat o idea, pruschetotu bistu coment'e manera de bínchere una dificurtade, de fàere ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
apensamentu,
idea,
penseri,
pensu
/
ttrs. pinsada
2.
a ndhe faghet, totu, de pessadas su pisedhu!…◊ m'abbàida arratza de pessada, a pònnere fogu! ◊ a ndhe cheres bídere de pessada a pònnere cuss'isterzu in su fogu: lu guastat! ◊ no cretas, prendha amada, chi intre pro ti afaltzare, ca tiat èssere mala sa pensada! ◊ ideas, pessadas, dissinnos, chistionos, istúdiu, totu fit in italianu ◊ a nci betari totu s'abba chi calàt de su monte fut una pensà mala ◊ apu fatu sa pentzara de mi bufai un'ou a surbidura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
idée
Ingresu
bright idea
Ispagnolu
ocurrencia,
salida
Italianu
pensata,
trovata
Tedescu
Denken,
Idee,
Gedanke.
pensadítu , agt Definitzione
chi est in pentzos, chi est pentzandhosi, chi est pentzandho in calecuna cosa, chi tenet s'avesu de pentzare bene is cosas innanti de dhas fàere
Sinònimos e contràrios
pensativu,
pensosu
| ctr.
aconcaditu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pensif
Ingresu
pensive
Ispagnolu
pensativo
Italianu
pensóso,
riflessivo
Tedescu
nachdenklich.
pensadòre, pensadòri , nm, agt Definitzione chi o chie pentzat, istat pentzandho de fàere calecuna cosa, tenet ideas in conca (fintzes si no sèmpere po su bonu) Frases su malu pensadori est peus faidori! Ètimu srd.
pensàe, pensài penciài
pensajólu , agt, nm Definitzione chi istat tropu in pentzos, a su pentza pentza, pibincosu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd.
pensamentósu penciamentósu
pensaméntu penciaméntu
pensàre penciài
pensatíva , nf Definitzione idea pagu segura / èssere in p. = èssere in pentzos, istare pentzandho ma chentza seguresa Sinònimos e contràrios arreselu, duda | ctr. seguresa.
pensatívu , agt: pentzativu Definitzione
chi est pentzandho, chi est in pentzos
Sinònimos e contràrios
abiolau,
pensaditu,
penciamentosu
Frases
tue istas semper pensativu ◊ no istes pensativa: po su chi ti apo nau, tòrrami sa risposta! ◊ pensativu, torro cun sa mente a su tempus passadu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pensif
Ingresu
thoughtful
Ispagnolu
pensativo
Italianu
pensieróso
Tedescu
nachdenklich.
penséri , nm: pesseri Definitzione su chi si pentzat, s'idea chi si ndhe tenet o chi unu si faet in sa mente de ccn. cosa; sa capacidade de pentzare chi tenet sa mente Sinònimos e contràrios pensada, pensu Ètimu ctl. penser.
pensionài , vrb: pensionare,
pentzionai,
pentzionare Definitzione
giare o pigare sa pentzione
Tradutziones
Frantzesu
pensionner
Ingresu
to pension
Ispagnolu
jubilar,
retirar
Italianu
pensionare
Tedescu
pensionieren.
pensionaméntu , nm Definitzione su giare o pigare sa pentzione Sinònimos e contràrios giubbilascione.
pensionàre pensionài
pensiòne, pensiòni , nf: pentzione,
pentzioni,
pintzione Definitzione
dinare chistiu abbandha a manu a manu chi unu si dhu trebballat (iscontau de sa paga o pagau cun contribbutos) e chi s'istadu o àteru sótziu torrat o sighit a giare mese cun mese a su chi at acabbau de trebballare, mescamente a sa becesa, unu tanti cunforma a su tempus chi at trebballau e a su contribbutu postu; dinare chi, segundhu sa lei, si giaet fitianu coment'e agiudu po becesa, invalididade
Frases
como as féminas chin sas pensiones si funt indaniniatas e faent su sennore ◊ ancora meda che tenides po annare in pintzione?◊ mammai, cantu tirat de pensioni?
Tradutziones
Frantzesu
retraite
Ingresu
pension
Ispagnolu
jubilación
Italianu
pensióne
Tedescu
Pension,
Rente.
pénsiu , nm: péntziu,
péssiu,
préssiu,
pressu Definitzione
genia de mata e de frutu maduru (upm), tundhatzu, lisu lisu o fintzes pilosedhu a fora, prupa grussa e po su prus grogància e suciosa, ossu arrasposu cun chiu a bisura de méndhula: su frutu si podet distínghere in duas genias, duraghe (sa prupa no istacat de s'ossu) e isperrache (sa prupa istacat bene); su pl., is préssius, genia de druche fatu cun duas bocitedhas apicigadas apare e ispergiadas cun tzúcuru a fora (e sèmpere is préssius candho si foedhat de is matas)/ calidades de p.: préssiu petza (duraghe, cun sa prupa saboria meda e aghedhosa, tostada), muscadedhu, nughe/pruna (a pigiolu lisu lisu), galleta, istrecau, a bisura de orrodighedha e ossu pitichedhedhu
Sinònimos e contràrios
péssiche,
prèssaba
Frases
in s'ortu dhui tèngiu is nugis e is pénsius
2.
no ti papes su péssiu crua! ◊ apu pigau una cascita de préssiu
3.
it'est custu leu in francas de isprama arrúbiu-fexi, grogànciu-pénsiu? (S.Vargiu)
Terminologia iscientìfica
frt, Prunus persica
Ètimu
ltn.
persicus
Tradutziones
Frantzesu
pêche,
pêcher
Ingresu
peach (tree)
Ispagnolu
melocotonero,
melocotón
Italianu
pèsco,
pèsca
Tedescu
Pfirsichbaum,
Pfirsich.
pensósu , agt: pentzosu, pessosu Definitzione chi istat in pentzos, in dúbbiu, o chi istat pentzandho Sinònimos e contràrios pensaditu, pensativu.
pénsu , nm: pentzu,
pessu Definitzione
sa capacidade chi tenet sa mente de pentzare, de arregòllere, contivigiare, fàere e manigiare ideas cuncordas; cosa chi si pentzat, idea, fintzes in su sensu de su chi si iat a bòllere fàere
Sinònimos e contràrios
apensamentu,
pensada
Maneras de nàrrere
csn:
leare, picare unu p. = ischire e detzidire su de fàghere in d-una dificurtade; bíderesi o istare pessu = in pentzus, pentzendi, pensativu, in dificurtade manna de no ischire a ue si dare sa conca; fai o nàrriri una cosa a p. = a pessamentu, a immazinassione; èssere in pessos = dudosu, pentzendi, sentza de isciri su de fai; mancu a pensu! = mancu pro sonnu!, nono própiu!, mancu a bi pessare!
Frases
Gesús fiat iscriendu in terra totu arregortu in pentzus ◊ sos pessos illàcanant che mariposas in tancas de fiores e inzendrant peràulas chi no tratenet su coro (C.Puddu)◊ mudet in bonu donzi malu pensu! ◊ s'est citiu pariat in pentzus in sèi in sèi
2.
so in pessos a cale iscola m'iscríere ◊ fit in pensos e annuzu ◊ fiat abarrau pagu pagu in pentzus, agoa fut acostiau acanta ◊ no isperamu mancu po pentzu chi sa cosa acabbessit aici (E.Olla)◊ si sa terra ti s'intostat it'est su pessu chi leas? ◊ dego isto pessu ◊ no ischiat su pessu de picare ◊ no mi dh'apu fatu a pensu: dh'isciu! ◊ cale pessu ti at gitu? ◊ inoche bisonzat de picare pessu e imbentare carchi irbirgu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pensée,
décision
Ingresu
thought,
decision
Ispagnolu
pensamiento,
decisión
Italianu
pensièro,
decisióne
Tedescu
Denken,
Idee,
Entscheidung.
pentagràmma , nm Definitzione cuncordu de chimbe errigas orizontales e parallelas inue s'iscrient is notas musicales a manera de pòdere arrapresentare sa diferente artària de su sonu.