picàre , vrb: pigae,
pigai,
pigare 1,
pigari,
pigiare,
pijare,
pixare Definition
betare sa manu a ccn. cosa po dh'aferrare; ingòllere e portare cosa a un'àteru logu (fintzes a furadura, a iscrufidura, a béndhua), fintzas in su sensu de menguare, bogare, fàere o lassare bènnere impare a ccn. a unu logu; foedhandho de cójuas, bòllere e fàere a pobidhu, a pobidha; foedhandho de matas chi si prantant o chi s'innestant, andhare in bonu de sighire a crèschere bogandho cambu nou de sa linna de s'iferta, betare arraighinas; foedhandho pruschetotu de su papare, digirire e suspire s'alimentu e fàere s'efetu de fàere crèschere sa carena (ma dhu narant fintzes de is foedhos e de àteru candho in chie ascurtat faent s'efetu chi depent coment'e cambiamentu de su cumportamentu); nau de istrégiu po sa mannària chi tenet, càbere, agguantare unu tanti de cosa chi si ponet; cunsiderare sa cosa de calecuna manera, mescamente cun su significau de dha fàere o carculare che un'àtera / cong. 2ˆ p. pl pighetzas
Synonyms e antonyms
acafai,
aferrai,
agganciai,
aggantinare,
aggarrai,
agguantai,
furai,
leai
/
imbucare
/
aggrighidhí,
tènnere
| ctr.
donai,
lassai,
pònnere
Idioms
csn:
pigaisí apari = betàresi sas manos a subra a si mazare s'unu cun s'àteru; pigat e… (+ vrb.) = tocat e…, leat e…, comintzat a…; pigare a…(+ vrb.) = leare su métidu, pònnere s'abbitúdine; no mi nci pigat = no mi andhat, no mi piaghet; pigai su sonnu, su fàmine, a scimingiadura = bènnere bene su sonnu, su fàmine, s'irbadhinamentu; pigai mexina = bufare, ingullire meighina; pigai fragu = abbizare fragu; pigai a dónnia logu, a s'ànima = segare sa passiéntzia, coloviare a fortza de istrobbu; pigaisidha in Nàpoli, in cudhu logu = manera de nàrrere candho no si cheret adduire a su fàghere de s'àteru; pigai a unu po un'àteru, pigai allu po cibudha = fadhire sa pessone, pessare chi est unu candho est un'àteru (fintzas apostadamente), cufúndhere una cosa cun àtera; pigai pampa = abbruxai, tènnere; pigai sa mira = abbaidare e puntare pro isparare, pro fèrrere iscudindhe e gai; pigai is nodas de ccn. = chircare de assemizare a ccn.; pigai àrviu de ccn. cosa = leare oru, chircare de ndhe ischire; pigai gelosia = essire zelosu; pigaisidha cun ccn. = atacare a brigare, leàresi arrennegu contra a ccn.; pigai scófia = innamoràresi de ccn.
Sentences
pica su libbru e istúdia! ◊ at bólliu ammarolla a mi pigai cust'arregalu! ◊ pigat sa scifedha e isbuidat su sacu ◊ chi dhu pigu dh'arrogu! ◊ sa prima mela chi ruet, tue pixadila!
2.
cudh'ómini ndi at pigau su piciochedhu ◊ ndi dh'ant pigau su fusili ◊ ndi dhis ant pigau sa terra ◊ bandant a funtana a pigai àcua ◊ su dimóniu si ndi at pigau a Treichinedhu ◊ su carru che lis depet zúchere s'isterzu e at prointu de che picare peri a issos ◊ candho pioet, ti cres riu e cantu ògias ti pígias (V.Sanna)◊ custu bentu che pijat sas portas de s'inferru ◊ de centu ndi pigu otanta e ndi abarrat binti ◊ pigasindedha cussa cosa a su pipiu, ca s'ingollit!
3.
a nai sa beridadi, cussu piciocu no fiat cosa de pigai!
4.
custus froris, chi dhus prantas, pigant a fragu ca est tempus, immoi
5.
candu est fatu bèni, su binu no pigat a conca ◊ de su mànigu a isse no ndhe li pigat nudha mancari mànighet meda ◊ de sas cosas chi li naras no ndhe li pigat: est totu nudha! ◊ custas abbas faghent bene a s'erba e ndhe pigat a sas àrbures puru ◊ si l'arrodas cun sa preda, sa lepa, li pigat de prus ◊ de su mare bos ndhe pigat pagu pro bi andhare pag'ora ◊ no as a assortie candho ti at a pigae fàmene? ◊ a sètzi ingunis no mi nci pigat: stau mellus innòi ◊ gei nci pigat in su dinai…: dhi praxit a pinnigai! ◊ candu pigat a proi, dèu perdu totu is sentidus! ◊ mi depis arrangiai cust'interrutori ca s'atra dí mi est pigada sa currenti ◊ candu no fumu mi nci pigat su sonnu ◊ anchi dhu pighit sa pibida! ◊ cussa est mexina de pigai a istídhius ◊ ge no si dh'eis a bolli pigai cun nosu?!
6.
custa carrada pigat trexentus litrus ◊ su bastimentu mannu pigat meda
7.
pigat issa e ndi essit de asuta de su letu! ◊ pigat s'orcu e si bufat totu s'àcua
8.
aiat pigadu a falare a bidha candho no candho (Z.F.Pintore)
9.
ma po iscimpru mi pigas, chi mi naras custas cosas?! ◊ cussu acostumat a pigai dexi mesis po un'annu! ◊ bosatrus pigais sa dí po su noti ◊ ma po chini mi at pigau?!…
Etymon
ltn.
picare
Translations
French
prendre,
soustraire
English
to take,
to subtract
Spanish
coger,
substraer,
robar
Italian
prèndere,
pigliare,
prelevare,
sottrarre
German
nehmen,
ergreifen,
fassen,
stehlen.
picàre 1 picài 1
picàre 2 , vrb: pichiare Definition giare cropos a un'apertura po si fàere intèndhere e dha fàere apèrrere; coment'e iscúdere a conca, in su sensu de fàere ammachiare Synonyms e antonyms tochedhare, tzocai / iscasciuletare Sentences píchiali sa zanna ca no t’intendhet, sinono! ◊ àlcio a s'aposentu sou e pico a sa gianna 2. su cadhu a boltas paret iscassiadu, candho li píchiat (A.Cossu).
picariòla , nf Synonyms e antonyms pichiriola, pilledha, pissiredha.
picaròla, picarólu picalóru
picarría picardía
picasíli , nm Synonyms e antonyms apasibi, apesíliche, apiconi Etymon srd.
picàu , pps, agt: pigau Definition
de picai, picai 1, picai 2, picai 3, picare; chi est fatu totu a bicos, a puntighedhas / folla picada = cun sos oros totu a bicos, a puntas
Synonyms e antonyms
leadu
/
artziadu
/
picadu
| ctr.
torradu
/
faladu
2.
gei funt bèni pigaus, mairu e mulleri!…
Translations
French
pris
English
taken
Spanish
cogido
Italian
préso
German
genommen.
picéri , nm: pitzeri Definition
istrégiu piticu, de terra o de imbidru, cun su bicu, a pònnere e betare abba o àteru; genia de casigiolu chi si faet a frores, animaledhos, frutuàrios e àteru po unu santu o fintzes po is piciochedhos; a logos est su frore de s'arenada (su corgiolu assimbígiat a unu brocaledhu e in sa parte aperta est totu a bicos)
Synonyms e antonyms
brocale,
brocalitu,
congiali,
cungiou,
pitzudu 1
/
cdh. piceri
Sentences
piga cussu pitzeri e beta su lati! ◊ custu pitzeri no arreit àcua ◊ fint faghindhe sa suchena cun sos pitzeris prenos de binu
Surnames and Proverbs
smb:
Pitzeri, Pizzeri
Scientific Terminology
stz, mng
Etymon
ctl.
pitxer
Translations
French
verseuse
English
jug
Spanish
cazo
Italian
bricco
German
Kanne.
pichè , nm: pichei Definition genia de orrobba téssia de cotone Sentences sa mama at fatu corotas e un'ammontighedhu de pichei po su pipiu Scientific Terminology ts.
píche , nm, nf: pige,
pighe,
pighi,
pigi,
pixe 1,
pixi Definition
su chi abbarrat de su manígiu de su catramu, genia de cosa apicigosa chi s'impreat po fàere ispau de cosire iscarpas / niedhu che p. = niedhu meda (nau de gente: chi est arrennegau meda)
Synonyms e antonyms
pídighe
Sentences
est niedhu comment'e su pighi ◊ niedhu su mare, che pighe s'aera ◊ fut una noti niedha che sa pixi ◊ fit niedhu che piche, a isporrónchios ◊ Milliedhu fut Luisicu pintu e lintu: niedhutzu, is ogus niedhus che sa pixi (B.Lobina)
Etymon
ltn.
pice(m)
Translations
French
poix
English
pitch
Spanish
pez
Italian
péce
German
Pech.
pichedhài , vrb Synonyms e antonyms maltedhare Etymon srd.
pichédhu , nm Synonyms e antonyms corpedhu Sentences custu est pichedhu de ascioni trabballendu.
pichèi pichè
pichemàta picamàta
pichènte , agt Definition
chi portat pighe, chi est totu pighe, brutu de pighe
Synonyms e antonyms
pixosu
Etymon
srd.
Translations
French
poisseux
English
pitchy
Spanish
peceño,
peciento
Italian
pecióso
German
pechig.
pichepardéri picapardéri
pichèta , nf Definition
picu de tàgliu, genia de ferramenta chi assimbígiat a su picu, ma portat duas atzas chi arresurtant fadhias, a grughe, una de unu betu (che a su picu, a istúturu de sa màniga) e s'àtera de longu (che a sa segure): s'impreat po segare arraighinas, bogare cotzighina; calidade de pane grussu, est unu civraxu segau in duas metades, alladiau e allonghiau, a duas puntas
Synonyms e antonyms
malepeus 1,
marrabicu
Sentences
pro che segare sas fruedhas de ozastru chi bogant sas olias in terra andhat bene a picheta
2.
in domu usànt a fai su cocòi e sa picheta a is fillus ◊ apu fatu pagus civraxus e una pariga de pichetas ◊ lecaredha cussa picheta!…
Scientific Terminology
ans
Translations
French
bipenne
English
two-edged hatched
Spanish
piqueta
Italian
bipènne
German
Doppelaxt.
pichetàda , nf Definition
su pichetai, papada chi si faet mescamente in cumpangia
Synonyms e antonyms
abbicónia,
ciampanella,
ispuntinu,
murrecada,
pichetu 2,
pranzete,
rebbota,
sciaballabata
Sentences
cussu est prexau candu est in logu de pichetadas ◊ fiat fadendu sa pichetada cun d-una cedha manna de invitaus ◊ feus una pichetada de pisci
Etymon
srd.
Translations
French
banquet
English
banquet,
snack
Spanish
banquete
Italian
spuntino,
banchétto
German
Festessen.