pedhàtzu , nm Definition su tretu prus in bàsciu de sa bentre, apenas in pitzu de sa natura, pilosu che pedhe (in pegus brebeghinu pangau, su tretu de sa bentre, totu a pigighedhos, a bisura de pedhe, fine fine cun pagu petza) Synonyms e antonyms sutabbídhiu Sentences ohi ca sos pilos mi che los tiro totu, fintzas sos de su pedhatzu! Scientific Terminology crn.
pèdhe , nf: pedhi Definition
est su pígiu de fora de un'organísimu animale, fintzes de animales piticos e po cussu de pagu grussària (de animale mannu si narat córgiu, de su porcu corzolu, de su cristianu fintzes cude); totu s'abe de unu casidhu candho, bogau su mele, si che càmbiat a un'àteru casidhu; in cobertantza, morte de persona / pedhe crua = chi no est contzada; min. pedhitzola = pedhe contzada, minoredha
Synonyms e antonyms
corgiolu,
corju,
pidhoncu
Idioms
csn:
p. de s'ocru = prapedha, covacu de s'ogru; a pedhes mortas, a p. pérdida = cun totu s'ànima, chentza si risparmiare, chentza abbaidare su perígulu; èssere in pedh'e mama = ispollincu nudu, chentza bestimenta nudha, aici acomenti si nascit; curri su cuadhu a pedhi = a sa nuda; èssere o pònneresi a pedhe innanti = arriscare, pònneresi in perígulu, afrontare su perígulu chentza si risparmiare; leare sa pedhe a unu = bochire; pedhe morta = pedhevogu; pedhe crua = chentza contzada; zúchere sa pedhe imbolicada a s'ossu = romasu cadidu, èssiri marriu meda, sentza prupa nudha, isceti pedhi e ossus; pedhe pedhe, pedhi pedhi = própiu suta de sa pedhe, intr'e petza e croxu; tocai pedhi pedhi = tocare carre cun carre; aggarrare a ccn. pedhe pedhe = betàreli manos a subra; pònniri sa pedhi de unu a bendi = bogàreli fogu, nàrrere cosas chi no sunt, fàghere a birgonza a unu; iscroxai su priogu pro sa p. = èssere limidos a s'úrtimu etzessu, asuriosos a meda; èssere tirau che pedhe in brocu = èssiri tirau che cani, èssere chentza tempus nudha nudha pro s'itevàghere; èssere che pilu in pedhe, a pedhi = (nau de una mata o fintzas de àteru) chi portat frutu meda, chi est càrriga càrriga, a meda; lassa fàchere a Tziu Pedhe! = lassa fàghere a Zagu, lassai fai a mimi!; guai de sa pedhi tua! = arguai a tie!; èssiri mala pedhi = malu, dadu a su malu fàghere
Sentences
totu su corpus umanu est cobertu de sa pedhi e de su pilloncu ◊ sa brusiadura est crusiada e sa pedhe noba est torrandhe a issire ◊ sas pedhes de anzone, de berbeghe, de craba las collint a las contzare ◊ is prus mannos drommiant ammontaos cun pedhes de brebei ◊ a sa pedhi mia no dhi apodhat su soi
2.
at isapiau una dechina de mojos e at fatu deche pedhes ◊ at bocau sos mojos a montes ube su beranu est prus sucotianu e sas pedhes si campant totucantas
3.
fachiant bardanas e fortzis zuchiant peri carchi pedhe in sa cusséntzia ◊ paritzas pedhes teniat a pala e at fatu trint'annos de bandhidu
4.
ocannu sas olias ndhe sunt che pilu in pedhe, de cantu ant barriadu! ◊ me ingunis c'est su muschitu a pedhi, dhoi fut su priogu a pedhi ◊ in cussu logu dhoi fait su fenugu a pedhi ◊ in cussa domu funt totus a una pedhi, istérrius in su letu ◊ sos mannos nostros ant dadu mente e ànima a sa terra, si sunt cunsagrados a issa a pedhes mortas ◊ si lis presenteit unu becu mannu a ischélios e a isburridas chi ndhe pesaiant sa pedhe in palas ◊ mi ant aggarrau pedhe pedhe e a caserma!
Surnames and Proverbs
smb:
Pedde, Peddes, Peddi, Peddis
/
prb:
in pedhe anzena corrias largas! ◊ in donzi gianna at giaos, in donzi pedhe at fiancu
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
pelle(m)
Translations
French
peau,
épiderme
English
skin
Spanish
piel
Italian
pèlle,
epidèrmide
German
Haut,
Epidermis.
pedhecamínu, pedhegamínu , nf Definition genia de paperi fatu de pedhe brebeghina Synonyms e antonyms bargaminu Sentences in mesu de custus líbburus ndi dhu'iat unu cun sa coberta de cartoni totu perfilada cun pedhecaminu Etymon srd., spn. pedhe + pergamino.
pedhegòta , nf: pedhicota Definition pedhe morta de mata chi faet in mesu de is truncos sicaos e bècios meda: dhi narant fintzes cardulinu de mata Synonyms e antonyms coroílixi, pedheluchete, pedhesca, pedhevogu Etymon srd.
pedheluchète , nf Definition est una genia de codrolinu chi creschet in truncos de mata (sicaos e birdes) a parte de fora e chi, sicada meda, serbit po allúere su fogu (itl. fungo da ésca) Synonyms e antonyms pedhegota, pedhesca, pedhevogu Scientific Terminology atn, Fomes fomentarius.
pedhemòrta , nf: pedhimorta Definition pedhe morta de mata Synonyms e antonyms pedhegota, pedheluchete, pedhesca, pedhevogu Scientific Terminology atn, Phellinus igniarius, Fomes fomentarius Etymon srd.
pedherànas , nf Definition essidura a fruschedhas biancas (de grassu) in sa pedhe Etymon srd.
pedhèsca , nf Definition
pedhe morta de mata
Synonyms e antonyms
coroílixi,
pedhegota,
pedheluchete,
pedhevogu
Scientific Terminology
atn, Phellinus igniarius, Fomes fomentarius
Etymon
srd.
Translations
French
amadouvier
English
bait mushroom
Spanish
hongo yesquero
Italian
fungo d'ésca
German
falscher Feuerschwamm.
pedhevógu , nf Definition pígiu de cosa a bisura de pedhe chi faet in mesu de truncos sicaos Synonyms e antonyms coroílixi, pedhegota, pedheluchete, pedhesca Sentences antigamente fit dogni allumera fata cun pedra, atarzu e pedhevogu Scientific Terminology atn, Phellinus igniarius, Fomes fomentarius Etymon srd.
pèdhi pèdhe
pedhianànti , nf Definition genia de pinzos (de pedhe o fintzes de orrobba) chi si apicant is ómines in su tzugu a pèndhere ananti po ammontare is petorras, sa bentre e is còscias faendho unos cantu trebballos po no s'imbrutare su bestimentu Synonyms e antonyms panneananti Sentences sa pedhiananti, messendi, s'arribbada a is ginugus Scientific Terminology bst Etymon srd.
pedhibèdhi , avb Definition imperau cun vrb. coment'est tostare, bogare, tirare: fàere coment'e iscorgiandho, tirandhondhe sa pedhe de s'animale iscorgiandhodhu, fintzes coment'e aferrandho a sa pedhe Sentences si no bos ndhe lu tirant pedhibedhi, cuss'arga de dinari, no bos cussentziades mai de lu dare! Etymon srd.
pedhíciula , nf Definition pigighedhu de pedhe (o de carre fine fine de pàrrere pedhe), pedhighedha, fintzes cussu chi imbodhigat unu músculu Synonyms e antonyms pedhànciga, pedhutu.
pedhicòta pedhegòta
pedhidúra , nf Definition sa pedhe, nau po sa calidade: in cobertantza, bestimentu metzanu Synonyms e antonyms pedhile Etymon srd.
pedhíle , nm Definition sa calidade o s'istadu de sa pedhe; fintzes sa pedhe etotu / èssere de bonu o de malu p. = èssiri bestiu bèni o bestiu mali (nau de animali: èssiri grassu o marriu) 2. si bos cherides tènnere contu su pedhile, abbarrade chimbe passos adhane dae me e dae sa fémina mia! (Z.A.Cappai) Etymon srd.
pedhimòrta pedhemòrta
pedhinàju , nm Definition comporadore de pedhes Synonyms e antonyms pedhàgiu Etymon srd.
pedhinàre , vrb: apidhinare, pidhinare Definition pònnere o pitzigare de ogu, curpire o fèrrere cun s'abbaidada Synonyms e antonyms afatugiare, afaturai, ammaghiare, ammainai, ammajarzare, apungare 2. cussa domo devet èssere fraicata in tirrinu pedhinatu ca apítzicat sa malasorte a chie b'istat! Etymon srd.