pecàdu , pps, nm: pecau Definition
de pecare; sa curpa o neghe de su male chi si faet cunsiderau coment'e ofesa a Deus / feu, légiu che su pecadu = feu chi faet a tímere, légiu meda
Synonyms e antonyms
crupa
Sentences
perdonu, Deus meu, apo pecadu!
2.
est pecadu su meu s'in su sole bido a Tie, bonu Deu? ◊ pecau cuerrau est mesu pedronau ◊ pecadu est a furare e a bochire ◊ sa giustíssia dhu tirit: est légiu che su pecau! ◊ sos pecados a si ndhe impudare no abbastat pro ndh'èssere innetiadu ◊ candho apo ischitidu ogni pecadu, líbberu curra in padros de lugore!
Surnames and Proverbs
prb:
pecados de babbu, fizos los pianghent
Etymon
ltn.
peccatum
Translations
French
péché
English
sin
Spanish
pecado
Italian
peccato
German
Sünde.
pecài, pecàre , vrb Definition
fàere male, pecaos, fartas chi tenent una responsabbilidade chi s'ischit e si sentit; foedhandho de cosa prantada, matedu, gente, machinàrios o àteru, àere o bogare difetu, andhare male, fàere farta in su funtzionamentu o cumportamentu
Synonyms e antonyms
faltare
Idioms
csn:
pecare a origras = àere carchi pecu a origras, èssiri surdu, grai de origas, betàresi a surdu; pecare a macu, a tontu = àere carchi pecu de macos, de tontos
Sentences
nimmancu dèu ti cundennu: bai e no pechis prus! (Ev.)◊ su dinari non at un'ànima de sarvare, non pensat, non disizat, non furat, non pecat (G.Ruju)◊ chini pecat si perdit s'amistadi de Deus
2.
eite a origras pecas: so tres oras cramèndhedi e tue totu nudha! ◊ is infertus podint pecai, si no funt fatus bèni
Etymon
ltn.
peccare
Translations
French
pécher,
faire défaut
English
to sin,
to be deficient
Spanish
pecar,
cojear,
tener defectos
Italian
peccare,
difettare
German
sündigen,
mangeln,
fehlen,
mangelhaft sein.
pecàu pecàdu
pechédu pachédhu 1
péci , avb: betzi,
etze,
peti,
petzi,
petzis Definition
foedhu chi faet pentzare a una possibbilidade o cosa ebbia (a bortas si narat fintzes in su sensu de foras, esclusione); si narat fintzes po fàere a cumprèndhere comente una cosa benit o faet de unu prontu, totinduna, a s'ingrundha
Synonyms e antonyms
detzi,
ebbia,
feti,
isceti*,
segi 1
/
totinduna
Idioms
csn:
petzi chi… = cibetis, isceti si…, setzicantu (ma fintzas "no prus de…"); si petzi tantu chi… = si no est a nàrrere chi… (itl. a meno che…); petzi chi siat = bastus chi siat; bi cheret petzi…, no cheret petzi… (+ númene de carchi cosa) = bi cheret tot'àtera cosa!; petzi bi cheret chi… = ammancat isceti chi… (no nci bollit própiu!); petzi… (vrb) = si no est a nàrrere chi…
Sentences
nois no abamus petzi marrones e farches ◊ prima no b'aiat petzi acasazu: commo sas boches paret chi ndhe isperdent! ◊ mi nci mancat peti cussu, no bastat s'àteru!…◊ tessiant e cantànt, filu no ne segànt, peci dh'aciugniant ◊ petzi l'ischis tue!…◊ petzi bi cheret, como, chi fetas fogu puru, cun custa calura! ◊ no ischis petzi a nàrrere "cocodè"
2.
petzi chi m'intendho male, si nono mi ndhe peso chito ◊ petzi chi bi andho deo, sinono a sa sola isse no bi la faghet ◊◊ Marta adduraiat incaragolada in domo, no essiat petzi chi una bolta a sa chida
3.
unu babbu teniat tréichi fizos, totu sanos e mannos, petzi su prus minore ◊ nisciunu faedhat, petzi s'abbadessa
4.
petzi mi ndhe l'apo sapidu intradu a domo! ◊ comente apo allutu su luminu petzi mi so agatadu in mesu de su fogu!
5.
bi cheret petzi loros o funes a prèndhere s'abba!…◊ bi cheres petzi tue, a fàghere cosa gai!…◊ no cherzo petzi mustitzolu pro mi còghere!…◊ betannosidha una tassighedha, petzi chi siat!
6.
petzi bi cheret chi comintzes a minore a pessare a cussas cosas!…◊ petzi bi cheret chi còmpore fintzas su chi tenzo, como, ca no bastat s'àteru!…◊ at combidau a totus, petzi a tue!
7.
petzis apo cumpresu male, sinono est gosi! ◊ no dudo chi poto aer sa risposta: petzi chi non lu fetas a s'aposta!(Moretti)◊ dae subra su palcu no ti ch'etant si petzi tantu chi no ti che falas (Màsala)
Translations
French
seulement,
sauf
English
only
Spanish
sólo,
excepto
Italian
soltanto,
eccètto
German
nur,
es wäre denn,
daß.
pècia , nf: (pè-cia)
pessa,
peta,
petza Definition
sa carre de un'animale macellada po alimentu, po papare (su pl. inditat diferentes genias e calidades de petza, petza de animales diferentes, ma fintzes sa prupa de sa carena de su cristianu biu)
Synonyms e antonyms
prupa
Idioms
csn:
peta ascruzosa = totu a filicitus grussus; petza picada = pistada pro essire prus modhe cota; peta in sórighe = sa purpa a murudhu longu tundhu; fàghere sa peta = bochire su fiadu pro sa peta a manigare; fàghere peta = bociri genti; torrare in petas = abboniàresi apustis de una maladia; falare in fortzas e in petas, pèrdere sas petzas = minimare de pesu, islangiri; peta morta de male = de fiadu chi at tentu dannu; petza de cassa = de animale catziadu; peta frimma =(nadu de animale minore) chi comintzat a èssere bona, fata; peta bona, bonu pesu, a su baratu! = menzus de gai!…; préssiu petza = zenia de péssighe duraghe cun sa purpa saborida meda e aghedhosa; fai a pebècia = a pei de petza, fàghere a cantos, a zigota, bínchere de meda; andhare in peta e torrare in paberi = torrai mortu; èssere ifadau che petza púdia = no ndhe pòdere prus, ifadadu a s'úrtimu etzessu
Sentences
sa pessa de burrincu no dh'apu mai testada ◊ sa peta morta de male la daent a su baratu, si est bona ◊ sa petza si podit fai arrustia, a budhiu, a cassola ◊ borera bocí cussus animalis po sa pècia
2.
su matzone bi podet fàghere peta in s'annile ◊ chi no si nd'isbodhicaus si faint a pebècia ◊ funt cadhos sempre in petas ◊ at isparau a unu e dh'at fertu, ma no dh'at pigau petza: sa balla dh'at pigau frigavriga ◊ unu porcu fatu a cantos in sónniu est sinnu chi bi fachent petza, chi bochient zente (B.Bandinu)◊ su porchedhu, s'anzone si no tenent unu mese no faghent peta bona, sa peta no est frimma
Surnames and Proverbs
smb:
Peta, Petta, Pettas, Petza, Pezza
Etymon
ltn.
*pettia
Translations
French
viande
English
meat
Spanish
carne
Italian
carne
German
Fleisch.
pècia 1 , nf: petza 1 Definition valore de 5 sodhos = mesu francu / su mesu de una p. = mesubetza Sentences eus connotu is mesubetzas e a sodhu s’umbudu sa sali (C.Monni) Etymon itl. pezza.
pècia 2 , nf: petza 3 Definition
crantu, orrugu de css. cosa, piticu o mannu, fintzes truncu o pedra a cicire (custa fintzes manna, segada giusta a parallelepípedu); mescamente, bículu de orrobba po imbodhigare su pei in s'iscarpa / una p. de casu, de regotu = pischedhu, arrogu; petz'e làmbriga!… = debberone làgrima!
Sentences
fit una petza manna de pedra ruja ◊ unu fit restadu sétzidu subra sa petza de pedra sonendhe sa chiterra ◊ dae subra sa petza de su giannile imbíami unu cantu pro cumbidu! (A.M.Pinna)◊ fit sétzidu in sa petza addainanti de sa domo ◊ petza de s'élighe mannu setziat tiu Portolu
2.
unu tempus a pes si poniant sas petzas: como sas mizas
Etymon
itl.
pezza
Translations
French
bout de tissu
English
cloth
Spanish
paño que se pone alrededor del pie
Italian
pezzuòla
German
Läppchen.
peciolàrgiu , agt Definition chi o chie dhi praghet meda a papare petolu, petza Synonyms e antonyms petaju, petaresu, pulpuzeri Etymon srd.
péciu , nm Definition petzu, ma nau in su sensu de parte Synonyms e antonyms palte Sentences in su coile dónnia péciu tenet un'iscopu precisu.
peciúrru paciúrru
pècola, pècora, pècore , nf, nm: pècoro, pécula, pécuri, pécurra, pègora Definition nau de unu chi no est tanti persona bona, o cunsiderada metzana, unu pagu coment'e animale, mala pedhe Synonyms e antonyms pecus / petziotu Sentences bellu pècore ses, tue! ◊ gei fiast pécurra bella!…◊ gei ses arratza de pècola bona!…◊ gei ses pécula bella, faci de iscorminigau! ◊ su pipiu no dhu istrúnciant nudha nudha: gei ndi at a essí pécula bella!…◊ bella pègora chi no est, mih, cussu: lampu!…◊ bellu pécuri de fradi chi tenis!… Etymon itl. pecora.
pecorínu , nm: pegurinu, picurinu Definition s'àinu, su pegus po antonomàsia Synonyms e antonyms àinu, burricu, molente, molinzanu, poledhu Sentences como su tzeracu andhat in màchina, ma a su tempus meu zughiamus unu cadhu o unu picurinu Scientific Terminology anall Etymon srd.
pècoro pècora
pecósu , agt Definition
chi tenet pecos, difetos, chi pecat in calecuna cosa
Synonyms e antonyms
iscronniu,
mendhecosu,
tzómigu
Etymon
srd.
Translations
French
défectueux
English
defective
Spanish
defectuoso
Italian
difettóso,
manchévole
German
fehlerhaft,
mangelhaft.
pécu pèca 1
pécula, pécuri, pécurra pècore
pécus , nm: pegus Definition
css. animale mannu de petza (baca, brebè, cuadhu, e totu deosi); nau in cobertantza, una calesiògiat persona, nau unu pagu a disprétziu, bolendho nàrrere ca no est tanti persona bona, e si narat fintzes de bobboi (unu pagu a brulla, po erríere)/ min. peghitu, pegugedhu; pegos cuncordos = animalis, bòis, chi si addatant unu a s'àteru e fait a dhus giúngiri impari
Synonyms e antonyms
animabi,
fiadu
/
pècore
Sentences
cussos sunt pegos de mola! ◊ po no perdi unu pegus cantu no as girau!◊ de pegos bonos formadu at masones ◊ medas colant in cussu locu chin pecos mustrencos ◊ sos pacos pecos chi mi sunt restaos timo chi nche los giuca a bochidorju ◊ non pongas cani a dogna pegus! ◊ tenit centu pegus de brebeis
2.
bellu pegus, cussu cristianu, mih!
Etymon
ltn.
pecus
Translations
French
pièce,
tête
English
animal
Spanish
res,
cabeza de ganado
Italian
capo di bestiame
German
Stück Vieh.
pecuzàre , vrb: apegugiai, peguzare, piguzare Definition furare pegos; cricare pegos, ma fintzes solu cricare bene, cun atentzione, cun incuru, meda / chircare a ccn. che a peguzare, a piguzare = circai meda, bèni, a perda furriada Etymon srd.
pedagéri , nm Definition chie arregollet su dàtziu de su peàgiu Synonyms e antonyms datzieri.