solovràre solobràre
solovrinàre solivrinàre
solóvru , nm: suluvru Definition
su solovrare; cosa pérdia chi no si arrennescet a agatare, coment'e chi si che dh'apat ingúrtia su terrenu, iscagiada, andhada in fumu / fàghere in s. = su si pigare totu is praxeres, is gustos
Synonyms e antonyms
dissàntanu,
desacatu,
destrossa,
destruimentu,
fracassu,
sciacu,
solovrada
/
ttrs. suruvramentu,
suruvru
Sentences
so sola, li naro, in bator muros ispetendhe s'ena de su reposu e su solovru de sos tempos duros mi atraessat che puntas de puntosu (L.Mudadu)
Etymon
srd.
Translations
French
dissolution
English
disintegration
Spanish
disolución
Italian
dissoluzióne,
sconquasso
German
Auflösung.
solóvu , nm Definition
genia de arreolu mannu po ccn.
Synonyms e antonyms
afràsciu,
apensamentu,
apinnicu,
arraolu,
pedine
Sentences
unu coro in solovos isetat chena sonnu chi torret su minadore ◊ est in solovu, no at pasu fintzas chi no aciapat su chi at pérdidu
Etymon
srd.
Translations
French
trépidation
English
anxiety
Spanish
ansiedad
Italian
trepidazióne
German
Bangen.
sòlte , nf: sorte 1,
sorti Definition
genia de fortza e cosa chi no benit o no dipendhet de sa volontade umana, chi no si podet ischire e podet èssere bona o mala
Synonyms e antonyms
afaru,
aura,
deltinu,
fada 2,
foltuna,
manúgia,
ostinu,
praneta,
sortara
/
cdh. solti
Idioms
csn:
tirare o fai a s. = a comente essit essit; po s. = si cumbinat, ma fintzas pro fortuna; pro donzi s. = pro donzi bonu bisonzu, a dónnia màniga de candela; po sorte ca, sorti ca… = mancu male chi…, nara nara chi…; e deabbonu de sa s.! = acabbonu!, tambene!; àere s. de ccn. cosa = tènniri fortuna, andai cufromma a su disígiu
Sentences
no frastimes sa sorte: maleighe sas trobeas! ◊ acabbonu mannu, dh'apu a isciri meda aundi est sa sorti mia!…◊ bona sorte apazas! ◊ bona sorte bos diat Deus! ◊ apas in doda salude chin sorte! ◊ sa sorte l'at giutu chi at isposadu a Fulana ◊ bona sorte mi tochet cantu est veru su chi ses nanne!
2.
si pro sorte mi ponzo a fàghere dannu ndhe lampo rampos, truncu e corza! ◊ sorti ca funt bixinas bonas! ◊ e deabbonu de sa sorte si fia andhada a iscola! ◊ po sorti manna cosa sua, iant fatu una grandu festa ◊ immoi teneus sa piciochedha puru iscòncia: cumenti no si currit sa sorti!…
3.
cudha chi po muzere ti aias seperau no ndh'as àpiu sorte a l'isposare ◊ po sorte chi no fut ispetanne pitzinnu, sinono de s'ispreu chi ne at leadu!…
Surnames and Proverbs
smb:
(De)sortes
/
prb:
chie no at sorte no balet chi si peset chito ◊ chie cheret sorte la devet chircare ◊ menzus fizu de sorte chi no fizu de re
Etymon
ltn.
sorte(m)
Translations
French
destin
English
destiny
Spanish
suerte,
destino
Italian
sòrte
German
Schicksal.
soltéri , agt, nm: sorteri,
soteri,
sulteri Definition
chi o chie si campat a sa sola, istat meda a solu, chentza cojuau, bagadiu mannu; est fintzes unu chi est benniu a istare de un'àtera bidha, chi istat a sa sola
Synonyms e antonyms
bacadibu,
bachianu,
irgaitzu,
singru
/
aproillau
Sentences
si est befadu de cozuados e sorteris ◊ tue ca ses sorteri das contos petzi a tibe! ◊ gridaiant sas giòvanas solteras: Chie a nois det dare disaogu? ◊ cussu si bollit sorteri ◊ su sorteri istat mellus de su predi, chi no si podit cojai ◊ apo causadu chi una sortera no lesit istadu ◊ cussa at fatu votu de aturai sortera
Etymon
ctl., spn.
solter
Translations
French
célibataire
English
unmmarried,
bachelor
Spanish
soltero
Italian
scàpolo
German
ledig.
soltígliu , nm Definition genia de imbustu de pònnere in pitzu de su coipitu, segundhu su costúmene Scientific Terminology bst.
sòltre, sòltro , nm: isoltre, sostre, sostri, sostro, sostru, zostre Definition su logu chi abbarrat, in sa domo, asuta de sa cabertura in mesu cun s'úrtima bòveda o s'úrtimu intaulau, inue si chistit a apartat fintzes cosa, trastos Synonyms e antonyms desvanu, istàulu, salàgiu, sobàriu Sentences si che fint pigados a su mesu sostru suta de sa cabertura ◊ teniat su trigu in sacos in unu sostru faltzu ◊ teniat sa taedha de su ladru apicadu in su sostro ◊ boltulendhe in su soltre apo agatadu una séula tarulada Scientific Terminology dmo Etymon ctl. sostre.
sóltu , pps, agt: sortu Definition
de sòlvere; fintzes pudrigau, isfatu (pira sorta, casu sortu – o fatu, fatitu –, linna sorta, pudrigada)
Synonyms e antonyms
isabbisabbi,
iscagiau,
issortighinau,
solovradu,
sórvidu
/
cdh. scagiatu
| ctr.
cagiau,
intostadu
Sentences
li mancat, e meda, su sale, ca s'abba l'at soltu in mesu, de giudísciu no at su pesu ma si cret unu re, e cale! (G.Correddu)
2.
Noè fit fachèndhesi su teju in s'arca mesu sorta ◊ muru chi sustenet trae no est fràzigu ne sortu ◊ laras de oro soltu, no ti piangat mama ne malàidu e ne moltu!
Translations
French
dissous,
liquéfié,
liquide
English
melted,
liquid
Spanish
derretido,
fundido
Italian
disciòlto,
liquefatto,
lìquido
German
aufgelöst,
verflüssigt,
flüssig.
sólu , agt, avb: sou 1 Definition
chi est chentza cumpangia, chi est unu ebbia, chentza nemos àtere; segundhu de ite si narat, chi no est ammesturau cun nudha de àteru; nau de logu, chi no dhue at gente, chi no dhue abbitat o trebballat nemos; coment'e avb., foras dónni'àteru: a bortas si ponet po giare prus fortza a su chi si narat, coment'e po tzacu, si acumpàngiat unu prn. de persona / f. fintzes soba
Synonyms e antonyms
ebbia,
isceti,
soletantu,
solus
| ctr.
acumpagnadu
Idioms
csn:
fizu solu = chi no tenit ni fradi e ni sorri; solu/a, solu solu, a solu, a sola = desesi, itl da sé; de solus, a solos, a su solu, a solu a solu = a sa sola, a solis (chentza sa cumpanzia de ccn. e pro cussu si narat fintzas de prus de unu: maridu e muzere sunt a sa sola, cun sos fizos totu in aterue); solu che = petzi che…, sceti; solu no siat… = salvu chi siat…
Sentences
siscuru a chie est solu, si tenet apretu! ◊ no nc'est peus cosa de su cristianu solu! ◊ in campu fit a istare tota die solu ◊ in monti su pastori fiat solu che pedra ◊ mellus solu chi no mali acumpangiau ◊ nci fiat unu fiudu chi teniat una filla soba ◊ cussu at isceberau a Gràtzia, fortzis poita est filla sola
2.
custu est àrculu solu, gafé solu
3.
sa domo sola no la lasso, ca est malu fidare no b'intret zente ◊ su logu solu si che derruet, ca no si bi faghet betada de manu a nudha
4.
cun cussu no solu triballas ma imparas puru ◊ conta solu fintzas a tres! ◊ sa limba pro una zente no podet èssere una bastu chi siat: podet èssere solu sa sua ◊ non semus solu borricos orriànculos, ma ómines ◊ so bufendhe, solu chi s'abba est unu pagu caente ◊ solu su ci bivi in cussu logu est una brigúngia ◊ teniat solu trinta tres annus ◊ sos muros bi los ant lassados solu che unu sero ◊ sa zustíssia l'iscazet, a isse solu! ◊ isperdissiadu l'agatent, a isse solu, malafatore!
5.
su fogu fuidu si ch'est mortu solu ◊ s'àinu si frimmat solu, candho assuprit a ue ischit ◊ mi ndi fuedhu sola: ita bellesa est custa?!
6.
fit fitzu únicu, éniu, solu che sa preta secata ◊ a solis o totu paris ◊ dormiat in campu a su solu ◊ in sa vida bi at mamentos chi depes èssere a sa sola ◊ bos azis a pònnere de acordu a sos solos ◊ s'annomíngiu "Eremitanu" fait pentzai a unu chi bivit a solu ◊ mesanote… e semus zeo e tue a sa sola ispetandhe sos pitzinnos (S.Fancello)
7.
a pedire est bilgonza, solu no siat un'istropiadu
Surnames and Proverbs
prb:
bòi solu no tirat carru
Etymon
ltn.
solus, solu(m)
Translations
French
seul,
seulement
English
alone,
only
Spanish
solo,
sólo,
solamente
Italian
sólo,
solaménte
German
allein,
allein,
nur.
sólu 1 sòa
solúbbile, solúbbili , agt Definition chi sorbet, chi faet a dhu sòrbere, a iscagiare in abba o àteru deasi.
solúda , nf: suluda,
suludra Definition
coròngios orrutos impare chi parent unu erriu, in canales de costeras de monte totu orrocas
Sentences
suludras de iscaza istérridas in costeras faghent traghinos longos biancos ◊ su monte s'irfachet in suludras de zarra ◊ antiandhe a su crastarzu be at una suludra de zarrones e non be parat pè
Scientific Terminology
slg
Etymon
ltn.
soluta
Translations
French
éboulement de roches
English
rockfall ground
Spanish
derribo,
derrumbamiento
Italian
maceréto
German
Geröllhalde.
sólus , avb Synonyms e antonyms ebbia, isceti, soletante, solu Sentences solus ti mancat sos pes de molente ◊ unu tzertu amigu un'ègua teniat chi no dha setziat solus che issu e dèu (E.Pintor Sirigu)◊ tenit solus che tres annus.
solutziòne, solutziòni , nf Definition
su arresurtare a fàere una cosa, a bínchere una dificurtade, una chistione, nau fintzes de sa manera, e s'arresurtau etotu
Synonyms e antonyms
resurtu
Translations
French
solution
English
solution
Spanish
solución
Italian
soluzióne
German
Lösung.
soluvrinàre solivrinàre
soluvrínu , nm Definition pimpirida, farinu, orrughedhos de cosa segada Synonyms e antonyms filchinida, murichia, palfaruza, pibinida, pimpidalla, pistàgia, scirina Etymon srd.
sòlvere sòlbere
solvidórzu , nm: sorvidorju, sorvidorzu, sovridorzu Synonyms e antonyms isolbidolzu, trobidógiu Scientific Terminology ans Etymon srd.
solzàga , nf, nm: sugraxa,
sulzaga,
surgiaga,
surzache,
surzaga,
surzaghe,
suzarga Definition
genia de linna chi podet fàere fintzes a mata manna meda: sa linna est lenta e forte, a corgiolu lisu in colore de chinisu, bogat coment'e unu pibionedhu pitichedhu (prus piticu de unu chíghere) bonu fintzes a papare candho est cotu (niedhu)
Synonyms e antonyms
cigraxa,
cixiredhu 1,
frugàgia,
fruzaghe,
sogàrgia*,
soliacra,
urriaca
Sentences
bi at una funtana cun sas àlvures de surzaga in giru in giru ◊ che assiles, nois pisedhina lompiaimis a chimas de sa solzaga ◊ sa surgiaga est linna bona po fàere is giuales
Scientific Terminology
mtm, Celtis australis
Translations
French
micocoulier
English
hackberry
Spanish
almez
Italian
bagolaro,
spaccasassi
German
Zürgelbaum.