A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

solovràre solobràre

solovrinàre solivrinàre

solóvru , nm: suluvru Definitzione su solovrare; cosa pérdia chi no si arrennescet a agatare, coment'e chi si che dh'apat ingúrtia su terrenu, iscagiada, andhada in fumu / fàghere in s. = su si pigare totu is praxeres, is gustos Sinònimos e contràrios dissàntanu, desacatu, destrossa, destruimentu, fracassu, sciacu, solovrada / ttrs. suruvramentu, suruvru Frases so sola, li naro, in bator muros ispetendhe s'ena de su reposu e su solovru de sos tempos duros mi atraessat che puntas de puntosu (L.Mudadu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dissolution Ingresu disintegration Ispagnolu disolución Italianu dissoluzióne, sconquasso Tedescu Auflösung.

solóvu , nm Definitzione genia de arreolu mannu po ccn. Sinònimos e contràrios afràsciu, apensamentu, apinnicu, arraolu, pedine Frases unu coro in solovos isetat chena sonnu chi torret su minadore ◊ est in solovu, no at pasu fintzas chi no aciapat su chi at pérdidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu trépidation Ingresu anxiety Ispagnolu ansiedad Italianu trepidazióne Tedescu Bangen.

sòlte , nf: sorte 1, sorti Definitzione genia de fortza e cosa chi no benit o no dipendhet de sa volontade umana, chi no si podet ischire e podet èssere bona o mala Sinònimos e contràrios afaru, aura, deltinu, fada 2, foltuna, manúgia, ostinu, praneta, sortara / cdh. solti Maneras de nàrrere csn: tirare o fai a s. = a comente essit essit; po s. = si cumbinat, ma fintzas pro fortuna; pro donzi s. = pro donzi bonu bisonzu, a dónnia màniga de candela; po sorte ca, sorti ca… = mancu male chi…, nara nara chi…; e deabbonu de sa s.! = acabbonu!, tambene!; àere s. de ccn. cosa = tènniri fortuna, andai cufromma a su disígiu Frases no frastimes sa sorte: maleighe sas trobeas! ◊ acabbonu mannu, dh'apu a isciri meda aundi est sa sorti mia!…◊ bona sorte apazas! ◊ bona sorte bos diat Deus! ◊ apas in doda salude chin sorte! ◊ sa sorte l'at giutu chi at isposadu a Fulana ◊ bona sorte mi tochet cantu est veru su chi ses nanne! 2. si pro sorte mi ponzo a fàghere dannu ndhe lampo rampos, truncu e corza! ◊ sorti ca funt bixinas bonas! ◊ e deabbonu de sa sorte si fia andhada a iscola! ◊ po sorti manna cosa sua, iant fatu una grandu festa ◊ immoi teneus sa piciochedha puru iscòncia: cumenti no si currit sa sorti!… 3. cudha chi po muzere ti aias seperau no ndh'as àpiu sorte a l'isposare ◊ po sorte chi no fut ispetanne pitzinnu, sinono de s'ispreu chi ne at leadu!… Sambenados e Provèrbios smb: (De)sortes / prb: chie no at sorte no balet chi si peset chito ◊ chie cheret sorte la devet chircare ◊ menzus fizu de sorte chi no fizu de re Ètimu ltn. sorte(m) Tradutziones Frantzesu destin Ingresu destiny Ispagnolu suerte, destino Italianu sòrte Tedescu Schicksal.

soltéri , agt, nm: sorteri, soteri, sulteri Definitzione chi o chie si campat a sa sola, istat meda a solu, chentza cojuau, bagadiu mannu; est fintzes unu chi est benniu a istare de un'àtera bidha, chi istat a sa sola Sinònimos e contràrios bacadibu, bachianu, irgaitzu, singru / aproillau Frases si est befadu de cozuados e sorteris ◊ tue ca ses sorteri das contos petzi a tibe! ◊ gridaiant sas giòvanas solteras: Chie a nois det dare disaogu? ◊ cussu si bollit sorteri ◊ su sorteri istat mellus de su predi, chi no si podit cojai ◊ apo causadu chi una sortera no lesit istadu ◊ cussa at fatu votu de aturai sortera Ètimu ctl., spn. solter Tradutziones Frantzesu célibataire Ingresu unmmarried, bachelor Ispagnolu soltero Italianu scàpolo Tedescu ledig.

soltígliu , nm Definitzione genia de imbustu de pònnere in pitzu de su coipitu, segundhu su costúmene Terminologia iscientìfica bst.

sòltre, sòltro , nm: isoltre, sostre, sostri, sostro, sostru, zostre Definitzione su logu chi abbarrat, in sa domo, asuta de sa cabertura in mesu cun s'úrtima bòveda o s'úrtimu intaulau, inue si chistit a apartat fintzes cosa, trastos Sinònimos e contràrios desvanu, istàulu, salàgiu, sobàriu Frases si che fint pigados a su mesu sostru suta de sa cabertura ◊ teniat su trigu in sacos in unu sostru faltzu ◊ teniat sa taedha de su ladru apicadu in su sostro ◊ boltulendhe in su soltre apo agatadu una séula tarulada Terminologia iscientìfica dmo Ètimu ctl. sostre.

sóltu , pps, agt: sortu Definitzione de sòlvere; fintzes pudrigau, isfatu (pira sorta, casu sortu – o fatu, fatitu –, linna sorta, pudrigada) Sinònimos e contràrios isabbisabbi, iscagiau, issortighinau, solovradu, sórvidu / cdh. scagiatu | ctr. cagiau, intostadu Frases li mancat, e meda, su sale, ca s'abba l'at soltu in mesu, de giudísciu no at su pesu ma si cret unu re, e cale! (G.Correddu) 2. Noè fit fachèndhesi su teju in s'arca mesu sorta ◊ muru chi sustenet trae no est fràzigu ne sortu ◊ laras de oro soltu, no ti piangat mama ne malàidu e ne moltu! Tradutziones Frantzesu dissous, liquéfié, liquide Ingresu melted, liquid Ispagnolu derretido, fundido Italianu disciòlto, liquefatto, lìquido Tedescu aufgelöst, verflüssigt, flüssig.

sólu , agt, avb: sou 1 Definitzione chi est chentza cumpangia, chi est unu ebbia, chentza nemos àtere; segundhu de ite si narat, chi no est ammesturau cun nudha de àteru; nau de logu, chi no dhue at gente, chi no dhue abbitat o trebballat nemos; coment'e avb., foras dónni'àteru: a bortas si ponet po giare prus fortza a su chi si narat, coment'e po tzacu, si acumpàngiat unu prn. de persona / f. fintzes soba Sinònimos e contràrios ebbia, isceti, soletantu, solus | ctr. acumpagnadu Maneras de nàrrere csn: fizu solu = chi no tenit ni fradi e ni sorri; solu/a, solu solu, a solu, a sola = desesi, itl da sé; de solus, a solos, a su solu, a solu a solu = a sa sola, a solis (chentza sa cumpanzia de ccn. e pro cussu si narat fintzas de prus de unu: maridu e muzere sunt a sa sola, cun sos fizos totu in aterue); solu che = petzi che…, sceti; solu no siat… = salvu chi siat… Frases siscuru a chie est solu, si tenet apretu! ◊ no nc'est peus cosa de su cristianu solu! ◊ in campu fit a istare tota die solu ◊ in monti su pastori fiat solu che pedra ◊ mellus solu chi no mali acumpangiau ◊ nci fiat unu fiudu chi teniat una filla soba ◊ cussu at isceberau a Gràtzia, fortzis poita est filla sola 2. custu est àrculu solu, gafé solu 3. sa domo sola no la lasso, ca est malu fidare no b'intret zente ◊ su logu solu si che derruet, ca no si bi faghet betada de manu a nudha 4. cun cussu no solu triballas ma imparas puru ◊ conta solu fintzas a tres! ◊ sa limba pro una zente no podet èssere una bastu chi siat: podet èssere solu sa sua ◊ non semus solu borricos orriànculos, ma ómines ◊ so bufendhe, solu chi s'abba est unu pagu caente ◊ solu su ci bivi in cussu logu est una brigúngia ◊ teniat solu trinta tres annus ◊ sos muros bi los ant lassados solu che unu sero ◊ sa zustíssia l'iscazet, a isse solu! ◊ isperdissiadu l'agatent, a isse solu, malafatore! 5. su fogu fuidu si ch'est mortu solu ◊ s'àinu si frimmat solu, candho assuprit a ue ischit ◊ mi ndi fuedhu sola: ita bellesa est custa?! 6. fit fitzu únicu, éniu, solu che sa preta secata ◊ a solis o totu paris ◊ dormiat in campu a su solu ◊ in sa vida bi at mamentos chi depes èssere a sa sola ◊ bos azis a pònnere de acordu a sos solos ◊ s'annomíngiu "Eremitanu" fait pentzai a unu chi bivit a solu ◊ mesanote… e semus zeo e tue a sa sola ispetandhe sos pitzinnos (S.Fancello) 7. a pedire est bilgonza, solu no siat un'istropiadu Sambenados e Provèrbios prb: bòi solu no tirat carru Ètimu ltn. solus, solu(m) Tradutziones Frantzesu seul, seulement Ingresu alone, only Ispagnolu solo, sólo, solamente Italianu sólo, solaménte Tedescu allein, allein, nur.

sólu 1 sòa

solúbbile, solúbbili , agt Definitzione chi sorbet, chi faet a dhu sòrbere, a iscagiare in abba o àteru deasi.

solúda , nf: suluda, suludra Definitzione coròngios orrutos impare chi parent unu erriu, in canales de costeras de monte totu orrocas Frases suludras de iscaza istérridas in costeras faghent traghinos longos biancos ◊ su monte s'irfachet in suludras de zarra ◊ antiandhe a su crastarzu be at una suludra de zarrones e non be parat pè Terminologia iscientìfica slg Ètimu ltn. soluta Tradutziones Frantzesu éboulement de roches Ingresu rockfall ground Ispagnolu derribo, derrumbamiento Italianu maceréto Tedescu Geröllhalde.

sólus , avb Sinònimos e contràrios ebbia, isceti, soletante, solu Frases solus ti mancat sos pes de molente ◊ unu tzertu amigu un'ègua teniat chi no dha setziat solus che issu e dèu (E.Pintor Sirigu)◊ tenit solus che tres annus.

solutziòne, solutziòni , nf Definitzione su arresurtare a fàere una cosa, a bínchere una dificurtade, una chistione, nau fintzes de sa manera, e s'arresurtau etotu Sinònimos e contràrios resurtu Tradutziones Frantzesu solution Ingresu solution Ispagnolu solución Italianu soluzióne Tedescu Lösung.

soluvrinàre solivrinàre

soluvrínu , nm Definitzione pimpirida, farinu, orrughedhos de cosa segada Sinònimos e contràrios filchinida, murichia, palfaruza, pibinida, pimpidalla, pistàgia, scirina Ètimu srd.

sòlvere sòlbere

solvidórzu , nm: sorvidorju, sorvidorzu, sovridorzu Sinònimos e contràrios isolbidolzu, trobidógiu Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd.

solzàga , nf, nm: sugraxa, sulzaga, surgiaga, surzache, surzaga, surzaghe, suzarga Definitzione genia de linna chi podet fàere fintzes a mata manna meda: sa linna est lenta e forte, a corgiolu lisu in colore de chinisu, bogat coment'e unu pibionedhu pitichedhu (prus piticu de unu chíghere) bonu fintzes a papare candho est cotu (niedhu) Sinònimos e contràrios cigraxa, cixiredhu 1, frugàgia, fruzaghe, sogàrgia*, soliacra, urriaca Frases bi at una funtana cun sas àlvures de surzaga in giru in giru ◊ che assiles, nois pisedhina lompiaimis a chimas de sa solzaga ◊ sa surgiaga est linna bona po fàere is giuales Terminologia iscientìfica mtm, Celtis australis Tradutziones Frantzesu micocoulier Ingresu hackberry Ispagnolu almez Italianu bagolaro, spaccasassi Tedescu Zürgelbaum.