tzúgru, tzúgu tzúciu
tzugúdu , agt Definition nau de ccn., chi tzugu grussu Scientific Terminology zcrn Etymon srd.
tzúgulu , nm Definition in sa carena, su tretu de su gúturu, tra is codhos e sa conca, cunsiderau totu pínnigu Synonyms e antonyms butuju, ciugu, trucu*.
tzuidhía tziodhía
tzuillòne , nm Definition istídhigu de cosa bruta chi comente passat lassat una síngia de brutore.
tzuinài , vrb: tuniare, tzuniai, tzuniare, tzuniari Definition su tzunchiare de su porcu, ma fintzes de su cane; musciare, nàrrere ccn. cosa a murrúngiu, a chèscia Synonyms e antonyms acioare, ciunchiare, crochidare, intzuai / musci Sentences intr'e is animalis, su cuadhu annirgat, su molenti corróxinat, su bòi corrinat, su porcu tzúinat, su cani tzàulat, sa brebei belat 2. mudu, mancu tzúnies! Etymon srd.
tzuínu , nm Definition
sa boghe de su porcu
Synonyms e antonyms
cróchidu
Scientific Terminology
bga
Translations
French
grognement
English
grunt
Spanish
gruñido
Italian
grugnito
German
Grunzen.
tzulfarósu , agt Definition
chi portat tzúrfaru
Translations
French
sulfureux
English
sulphurous
Spanish
sulfuroso,
sulfúreo
Italian
solforóso,
sulfùreo
German
schweflich,
schwefehaltig.
tzúlfaru , nm, nf: ciúrfua, surfu, súlfaru*, tzúlfuru, tzurfaru, tzurfu, tzúrfua, tzúrfuru Definition elementu chímicu de símbulu S, númeru atómicu 16, pesu atómicu 32,066 Synonyms e antonyms fúrfaru, súlfaru Sentences dh'ispurtint sos ogos ca fuit meigandhe a tzúrfaru ◊ custa borta puru apu ghetau tzúrfua isceti, ma un'àtera ghetu sa tzúrfua ramada.
tzulfuràda , nf Definition fumu de tzúrfaru.
tzúlfuru tzúlfaru
tzúlla! , iscl Definition nudha (arrespondhendho cun ifadu a chie pedit cosa) Etymon srd., itl. tzuca + nulla.
tzullè! tzeulè!
tzullonàdu , agt Definition
chi est totu a giúmburos, pistaduras
Synonyms e antonyms
agiumbuau,
bugnosu,
bunzudu,
giumburudu,
tzurumbosu
Sentences
sa padedha fit niedha e tzullonada in costas (P.M.Canu)
Translations
French
cabossé,
bosselé
English
buckled
Spanish
abollado
Italian
ammaccato
German
verbeult.
tzúllu , nm Definition persona de pagu capia, chi si lassat pigare e cumbínchere comente bolet s'àteru Synonyms e antonyms bambioco, tontassu.
tzúlpu , agt, nm: ciurpu,
surpu,
trupu*,
tzurpu Definition
chi o chie no biet, chi dhi mancat o faet farta manna sa vista, a bortas fintzes nau in su sensu chi no cumprendhet, no biet su male chi faet
Synonyms e antonyms
cegu,
insurpu,
ispereladu
Idioms
csn:
fai una cosa a sa tzurpa = a sa tzega, sentza de castiai, sentza de biri, sentza de isciri; tzurpu límpiu = chi no bidet própiu nudha; tzurpixedhu!… = tzegu própiu, tzegu deretu; èssiri cumenti a unu tzurpu chi iat agatau un'iscala de carru… = arratza de meraviza!… (za est cosa madura!)
Sentences
fai chi su tzurpu apubit e s'istrupiau camminit! ◊ toca, ita mi bogas a papai, chi seu tzurpu de su fàmini?
2.
est surda e tzurpa límpia sa meri mia
Surnames and Proverbs
prb:
bit mellus unu tzurpu in domu sua chi no chini nci bit in domu allena
Translations
French
aveugle
English
blind (man)
Spanish
ciego
Italian
cièco
German
blind.
tzuluchíta , nf Synonyms e antonyms cianculita, tzaculitata, tzaculitu*
tzuluchitàre , vrb Definition èssere a ticullidas, a tzuncullitos Synonyms e antonyms tziculitare*
tzulumbòne , nm: tzurumbone Definition
sa carre, sa pedhe, comente si ndhe pesat ufrada candho at pigau cropu, mescamente in conca
Synonyms e antonyms
abbugnadura,
abburrutonada,
ammaciugadura,
biaconcu,
biocu,
buglione,
bumburusone,
burrugnone,
ciumbone,
cocoroi 1,
cucubaju,
culcuvedhu,
giumbu,
lidigore,
praga,
tzumburisone
Idioms
csn:
torràreche unu tz. a un'isterzu = iscúdiri apitzus de su giumbu fintzas a dhu torrai a paris; àerendhe sa ruta e su tz. = su dannu e su zúdigu, su dannu e sa befe, unu male subra de s'àteru
Sentences
comente est rutu at fertu a conca e si at fatu unu tzurumbone ◊ si no fio istadu cun custu tzurumbone de gobba che fio essidu a mi chilcare faina
Etymon
srd.
Translations
French
bosse
English
bump
Spanish
hematoma,
chichón
Italian
ematòma,
bernòccolo,
ammaccaménto
German
Hämatom,
Beule.