tzúgru, tzúgu tzúciu
tzugúdu , agt Definizione nau de ccn., chi tzugu grussu Terminologia scientifica zcrn Etimo srd.
tzúgulu , nm Definizione in sa carena, su tretu de su gúturu, tra is codhos e sa conca, cunsiderau totu pínnigu Sinonimi e contrari butuju, ciugu, trucu*.
tzuidhía tziodhía
tzuillòne , nm Definizione istídhigu de cosa bruta chi comente passat lassat una síngia de brutore.
tzuinài , vrb: tuniare, tzuniai, tzuniare, tzuniari Definizione su tzunchiare de su porcu, ma fintzes de su cane; musciare, nàrrere ccn. cosa a murrúngiu, a chèscia Sinonimi e contrari acioare, ciunchiare, crochidare, intzuai / musci Frasi intr'e is animalis, su cuadhu annirgat, su molenti corróxinat, su bòi corrinat, su porcu tzúinat, su cani tzàulat, sa brebei belat 2. mudu, mancu tzúnies! Etimo srd.
tzuínu , nm Definizione
sa boghe de su porcu
Sinonimi e contrari
cróchidu
Terminologia scientifica
bga
Traduzioni
Francese
grognement
Inglese
grunt
Spagnolo
gruñido
Italiano
grugnito
Tedesco
Grunzen.
tzulfarósu , agt Definizione
chi portat tzúrfaru
Traduzioni
Francese
sulfureux
Inglese
sulphurous
Spagnolo
sulfuroso,
sulfúreo
Italiano
solforóso,
sulfùreo
Tedesco
schweflich,
schwefehaltig.
tzúlfaru , nm, nf: ciúrfua, surfu, súlfaru*, tzúlfuru, tzurfaru, tzurfu, tzúrfua, tzúrfuru Definizione elementu chímicu de símbulu S, númeru atómicu 16, pesu atómicu 32,066 Sinonimi e contrari fúrfaru, súlfaru Frasi dh'ispurtint sos ogos ca fuit meigandhe a tzúrfaru ◊ custa borta puru apu ghetau tzúrfua isceti, ma un'àtera ghetu sa tzúrfua ramada.
tzulfuràda , nf Definizione fumu de tzúrfaru.
tzúlfuru tzúlfaru
tzúlla! , iscl Definizione nudha (arrespondhendho cun ifadu a chie pedit cosa) Etimo srd., itl. tzuca + nulla.
tzullè! tzeulè!
tzullonàdu , agt Definizione
chi est totu a giúmburos, pistaduras
Sinonimi e contrari
agiumbuau,
bugnosu,
bunzudu,
giumburudu,
tzurumbosu
Frasi
sa padedha fit niedha e tzullonada in costas (P.M.Canu)
Traduzioni
Francese
cabossé,
bosselé
Inglese
buckled
Spagnolo
abollado
Italiano
ammaccato
Tedesco
verbeult.
tzúllu , nm Definizione persona de pagu capia, chi si lassat pigare e cumbínchere comente bolet s'àteru Sinonimi e contrari bambioco, tontassu.
tzúlpu , agt, nm: ciurpu,
surpu,
trupu*,
tzurpu Definizione
chi o chie no biet, chi dhi mancat o faet farta manna sa vista, a bortas fintzes nau in su sensu chi no cumprendhet, no biet su male chi faet
Sinonimi e contrari
cegu,
insurpu,
ispereladu
Modi di dire
csn:
fai una cosa a sa tzurpa = a sa tzega, sentza de castiai, sentza de biri, sentza de isciri; tzurpu límpiu = chi no bidet própiu nudha; tzurpixedhu!… = tzegu própiu, tzegu deretu; èssiri cumenti a unu tzurpu chi iat agatau un'iscala de carru… = arratza de meraviza!… (za est cosa madura!)
Frasi
fai chi su tzurpu apubit e s'istrupiau camminit! ◊ toca, ita mi bogas a papai, chi seu tzurpu de su fàmini?
2.
est surda e tzurpa límpia sa meri mia
Cognomi e Proverbi
prb:
bit mellus unu tzurpu in domu sua chi no chini nci bit in domu allena
Traduzioni
Francese
aveugle
Inglese
blind (man)
Spagnolo
ciego
Italiano
cièco
Tedesco
blind.
tzuluchíta , nf Sinonimi e contrari cianculita, tzaculitata, tzaculitu*
tzuluchitàre , vrb Definizione èssere a ticullidas, a tzuncullitos Sinonimi e contrari tziculitare*
tzulumbòne , nm: tzurumbone Definizione
sa carre, sa pedhe, comente si ndhe pesat ufrada candho at pigau cropu, mescamente in conca
Sinonimi e contrari
abbugnadura,
abburrutonada,
ammaciugadura,
biaconcu,
biocu,
buglione,
bumburusone,
burrugnone,
ciumbone,
cocoroi 1,
cucubaju,
culcuvedhu,
giumbu,
lidigore,
praga,
tzumburisone
Modi di dire
csn:
torràreche unu tz. a un'isterzu = iscúdiri apitzus de su giumbu fintzas a dhu torrai a paris; àerendhe sa ruta e su tz. = su dannu e su zúdigu, su dannu e sa befe, unu male subra de s'àteru
Frasi
comente est rutu at fertu a conca e si at fatu unu tzurumbone ◊ si no fio istadu cun custu tzurumbone de gobba che fio essidu a mi chilcare faina
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bosse
Inglese
bump
Spagnolo
hematoma,
chichón
Italiano
ematòma,
bernòccolo,
ammaccaménto
Tedesco
Hämatom,
Beule.