A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

tzulumbrína , nf Definizione tzurumbecada, isconchiada, móvia a cropu de sa conca orruendho de su sonnu Sinonimi e contrari ingratziada, tzilibbeca.

tzuluncòne, tzulungròne , nm: turruncrone, tzuruncrone Definizione bobboi, greme longu e grussu chi faet asuta de terra Sinonimi e contrari atalingone, atulíngia, sitziringoni, tilingione, tzilingu, tzirinoni Frasi isse colaiat serente serente sos muros illatatos a carchina che tzulungrone in note de néula (M.Dui) Terminologia scientifica crp, hormogaster redii, h. pretiosa, allolobophora rosea, a. caliginosa Etimo srdn. Traduzioni Francese lombric Inglese rain-worm Spagnolo lombriz Italiano lombrico Tedesco Regenwurm.

tzúmba , nf: zumba Definizione tretu prus artu, chi essit, pesadu a giúmburu, tretu de sa carena cucurúciu, in mesu de palas, a gobba Sinonimi e contrari brunchioni, crocòngia, giumbu, gobba, rumba, tzumbu, tzúmburu, tzurumba | ctr. intradura Frasi pro l'aparisare, custu muru, bi cheret intúnigu meda ca est totu tzumbas ◊ che est addasegus, a cudha bia de sa tzumba de su mundhu ◊ cussu ca triballat sa terra zughet una tzumba in s'ischina Etimo ltn. *gimbus Traduzioni Francese bosse, saillie Inglese hunch, protuberance Spagnolo joroba, saliente Italiano gòbba, sporgènza, catòrzolo Tedesco Buckel, Auswuchs.

tzúmba 1 , nf Sinonimi e contrari antua, surra Frasi sa tzumba chi ti giadeus… ti ndi as arregordai!

tzumbabbèca , nf Definizione tzumba, beca!: giogu chi si faet cun is piciochedhos, a s'ispínghere cun sa conca s'unu cun s'àteru, a bisura de crabas chi atumbant (ma chentza iscúdere).

tzumbàda , nf: atumbada*, tumbada, tzumbata Definizione su cropu de conca chi si giaent is mascos (de brebès) gherrandho Sinonimi e contrari atróculu, crabitinu, intzumbada, isconcada Frasi sos mascros sunt totaganta die a tzumbadas ◊ s'erbeghe li fit posta ifatu a tzumbadas, a su grodhe, fintzas chi li at fatu lassare s'anzone Traduzioni Francese coup de cornes Inglese butt Spagnolo cornada Italiano còzzo Tedesco Stoß.

tzumbài, tzumbàre , vrb: atumbai*, tumbai Definizione acropare, pistare; fintzes lassare orrúere sa conca a cropu drommindhosi / tzumbare a sa zanna = tochedhare (pedindho de intrare) Sinonimi e contrari abbruncai, addumare, atricuai, intumbare, tumbulare / dubbussare Frasi sos mascros sunt tzumbendhe ◊ sas crabas tzumbant, sas berbeghes prus pagu 2. cudhu comintzeit a cascos e a tzumbare sonnidu

tzumbàre 1 , vrb Definizione fàere una genia de moidedha, de sonu Sinonimi e contrari intzumbare 1, zumiai Etimo srd.

tzumbarínu , nm: tumbarinu* Definizione aina po sonare; genia de faciola de carrasegare, coment’e mamutzone, ma nau de ccn. fintzes in su sensu de bentrudu, mataudhone 2. ti picant che tzumbarinu.

tzumbarólu , nm Sinonimi e contrari fragnóculu / mustagione Etimo srd.

tzumbàrru , nm Sinonimi e contrari tamburinu, tamburru, túmbaru*.

tzumbàta tzumbàda

tzumbecàre , vrb Definizione lassare incrubare sa conca a cropu, candho unu tenet sonnu, ciciu Sinonimi e contrari sconchiai, tzilibbecare, tzurumbecare Etimo srd.

tzumbóina tzimbóina

tzumbòne , nm: ciumbone* Definizione ispétzia de giúmburu buidu de mata, coment’e una gobba manna Frasi bi faghiant su fogu e s'abbitu intro de su tzumbone chentenàriu.

tzumbóriu tzimbóriu

tzumbósu , agt: zumbosu Definizione chi est a tzumbas, totu giúmburos Sinonimi e contrari abbajonadu, aggobbedhau, bàdulu, corcobau, garropu, giumburudu, rumbosu, tumburutu Frasi sos pòveros fravicavant sas domos totu tzumbosas, a preda e ludu ◊ tiu Bachis est betzu, dortu e tzumbosu paret una nae de chercu Etimo srd. Traduzioni Francese gibbeux Inglese humped Spagnolo giboso, jorobado Italiano gibbóso Tedesco buckelig.

tzúmbu , nm: giumbu, tzúmburu Definizione tretu de cosa chi essit (es. de muru); sa carre comente si ndhe supesat ufrada candho at pigau cropu, mescamente in conca / ammodhiai su tzúmburu = calmaisí, ammasedai, tenni passiéntzia Sinonimi e contrari gobba, itzúmburu, rumba, tzumba*, tzurumba / ciumbone, tzulumbone Frasi custu muru fait tzúmburu ◊ sos caminos de como sunt paris che tàulas de taedhas, chena tzumbos ne tofos ◊ cust'ómini portat unu tzúmburu in palas Traduzioni Francese gibbosité, proéminence Inglese hump, prominence Spagnolo saliente, chichón Italiano gibbo, prominènza Tedesco Buckel, Vorspringen.

tzumbúdu , agt Sinonimi e contrari aggatadu, tzumbosu, tzumburudu Etimo srd.

tzumburàu , agt Definizione chi est totu a tzurumbones, totu prenu de giúmburos, pistau a tretos Sinonimi e contrari aggatadu, tzumburudu Etimo srd.