tzulumbrína , nf Definizione tzurumbecada, isconchiada, móvia a cropu de sa conca orruendho de su sonnu Sinonimi e contrari ingratziada, tzilibbeca.
tzuluncòne, tzulungròne , nm: turruncrone,
tzuruncrone Definizione
bobboi, greme longu e grussu chi faet asuta de terra
Sinonimi e contrari
atalingone,
atulíngia,
sitziringoni,
tilingione,
tzilingu,
tzirinoni
Frasi
isse colaiat serente serente sos muros illatatos a carchina che tzulungrone in note de néula (M.Dui)
Terminologia scientifica
crp, hormogaster redii, h. pretiosa, allolobophora rosea, a. caliginosa
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
lombric
Inglese
rain-worm
Spagnolo
lombriz
Italiano
lombrico
Tedesco
Regenwurm.
tzúmba , nf: zumba Definizione
tretu prus artu, chi essit, pesadu a giúmburu, tretu de sa carena cucurúciu, in mesu de palas, a gobba
Sinonimi e contrari
brunchioni,
crocòngia,
giumbu,
gobba,
rumba,
tzumbu,
tzúmburu,
tzurumba
| ctr.
intradura
Frasi
pro l'aparisare, custu muru, bi cheret intúnigu meda ca est totu tzumbas ◊ che est addasegus, a cudha bia de sa tzumba de su mundhu ◊ cussu ca triballat sa terra zughet una tzumba in s'ischina
Etimo
ltn.
*gimbus
Traduzioni
Francese
bosse,
saillie
Inglese
hunch,
protuberance
Spagnolo
joroba,
saliente
Italiano
gòbba,
sporgènza,
catòrzolo
Tedesco
Buckel,
Auswuchs.
tzúmba 1 , nf Sinonimi e contrari antua, surra Frasi sa tzumba chi ti giadeus… ti ndi as arregordai!
tzumbabbèca , nf Definizione tzumba, beca!: giogu chi si faet cun is piciochedhos, a s'ispínghere cun sa conca s'unu cun s'àteru, a bisura de crabas chi atumbant (ma chentza iscúdere).
tzumbàda , nf: atumbada*,
tumbada,
tzumbata Definizione
su cropu de conca chi si giaent is mascos (de brebès) gherrandho
Sinonimi e contrari
atróculu,
crabitinu,
intzumbada,
isconcada
Frasi
sos mascros sunt totaganta die a tzumbadas ◊ s'erbeghe li fit posta ifatu a tzumbadas, a su grodhe, fintzas chi li at fatu lassare s'anzone
Traduzioni
Francese
coup de cornes
Inglese
butt
Spagnolo
cornada
Italiano
còzzo
Tedesco
Stoß.
tzumbài, tzumbàre , vrb: atumbai*, tumbai Definizione acropare, pistare; fintzes lassare orrúere sa conca a cropu drommindhosi / tzumbare a sa zanna = tochedhare (pedindho de intrare) Sinonimi e contrari abbruncai, addumare, atricuai, intumbare, tumbulare / dubbussare Frasi sos mascros sunt tzumbendhe ◊ sas crabas tzumbant, sas berbeghes prus pagu 2. cudhu comintzeit a cascos e a tzumbare sonnidu
tzumbàre 1 , vrb Definizione fàere una genia de moidedha, de sonu Sinonimi e contrari intzumbare 1, zumiai Etimo srd.
tzumbarínu , nm: tumbarinu* Definizione aina po sonare; genia de faciola de carrasegare, coment’e mamutzone, ma nau de ccn. fintzes in su sensu de bentrudu, mataudhone 2. ti picant che tzumbarinu.
tzumbarólu , nm Sinonimi e contrari fragnóculu / mustagione Etimo srd.
tzumbàta tzumbàda
tzumbecàre , vrb Definizione lassare incrubare sa conca a cropu, candho unu tenet sonnu, ciciu Sinonimi e contrari sconchiai, tzilibbecare, tzurumbecare Etimo srd.
tzumbóina tzimbóina
tzumbòne , nm: ciumbone* Definizione ispétzia de giúmburu buidu de mata, coment’e una gobba manna Frasi bi faghiant su fogu e s'abbitu intro de su tzumbone chentenàriu.
tzumbóriu tzimbóriu
tzumbósu , agt: zumbosu Definizione
chi est a tzumbas, totu giúmburos
Sinonimi e contrari
abbajonadu,
aggobbedhau,
bàdulu,
corcobau,
garropu,
giumburudu,
rumbosu,
tumburutu
Frasi
sos pòveros fravicavant sas domos totu tzumbosas, a preda e ludu ◊ tiu Bachis est betzu, dortu e tzumbosu paret una nae de chercu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gibbeux
Inglese
humped
Spagnolo
giboso,
jorobado
Italiano
gibbóso
Tedesco
buckelig.
tzúmbu , nm: giumbu,
tzúmburu Definizione
tretu de cosa chi essit (es. de muru); sa carre comente si ndhe supesat ufrada candho at pigau cropu, mescamente in conca / ammodhiai su tzúmburu = calmaisí, ammasedai, tenni passiéntzia
Sinonimi e contrari
gobba,
itzúmburu,
rumba,
tzumba*,
tzurumba
/
ciumbone,
tzulumbone
Frasi
custu muru fait tzúmburu ◊ sos caminos de como sunt paris che tàulas de taedhas, chena tzumbos ne tofos ◊ cust'ómini portat unu tzúmburu in palas
Traduzioni
Francese
gibbosité,
proéminence
Inglese
hump,
prominence
Spagnolo
saliente,
chichón
Italiano
gibbo,
prominènza
Tedesco
Buckel,
Vorspringen.
tzumbúdu , agt Sinonimi e contrari aggatadu, tzumbosu, tzumburudu Etimo srd.
tzumburàu , agt Definizione chi est totu a tzurumbones, totu prenu de giúmburos, pistau a tretos Sinonimi e contrari aggatadu, tzumburudu Etimo srd.