A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

tzulumbrína , nf Definitzione tzurumbecada, isconchiada, móvia a cropu de sa conca orruendho de su sonnu Sinònimos e contràrios ingratziada, tzilibbeca.

tzuluncòne, tzulungròne , nm: turruncrone, tzuruncrone Definitzione bobboi, greme longu e grussu chi faet asuta de terra Sinònimos e contràrios atalingone, atulíngia, sitziringoni, tilingione, tzilingu, tzirinoni Frases isse colaiat serente serente sos muros illatatos a carchina che tzulungrone in note de néula (M.Dui) Terminologia iscientìfica crp, hormogaster redii, h. pretiosa, allolobophora rosea, a. caliginosa Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu lombric Ingresu rain-worm Ispagnolu lombriz Italianu lombrico Tedescu Regenwurm.

tzúmba , nf: zumba Definitzione tretu prus artu, chi essit, pesadu a giúmburu, tretu de sa carena cucurúciu, in mesu de palas, a gobba Sinònimos e contràrios brunchioni, crocòngia, giumbu, gobba, rumba, tzumbu, tzúmburu, tzurumba | ctr. intradura Frases pro l'aparisare, custu muru, bi cheret intúnigu meda ca est totu tzumbas ◊ che est addasegus, a cudha bia de sa tzumba de su mundhu ◊ cussu ca triballat sa terra zughet una tzumba in s'ischina Ètimu ltn. *gimbus Tradutziones Frantzesu bosse, saillie Ingresu hunch, protuberance Ispagnolu joroba, saliente Italianu gòbba, sporgènza, catòrzolo Tedescu Buckel, Auswuchs.

tzúmba 1 , nf Sinònimos e contràrios antua, surra Frases sa tzumba chi ti giadeus… ti ndi as arregordai!

tzumbabbèca , nf Definitzione tzumba, beca!: giogu chi si faet cun is piciochedhos, a s'ispínghere cun sa conca s'unu cun s'àteru, a bisura de crabas chi atumbant (ma chentza iscúdere).

tzumbàda , nf: atumbada*, tumbada, tzumbata Definitzione su cropu de conca chi si giaent is mascos (de brebès) gherrandho Sinònimos e contràrios atróculu, crabitinu, intzumbada, isconcada Frases sos mascros sunt totaganta die a tzumbadas ◊ s'erbeghe li fit posta ifatu a tzumbadas, a su grodhe, fintzas chi li at fatu lassare s'anzone Tradutziones Frantzesu coup de cornes Ingresu butt Ispagnolu cornada Italianu còzzo Tedescu Stoß.

tzumbài, tzumbàre , vrb: atumbai*, tumbai Definitzione acropare, pistare; fintzes lassare orrúere sa conca a cropu drommindhosi / tzumbare a sa zanna = tochedhare (pedindho de intrare) Sinònimos e contràrios abbruncai, addumare, atricuai, intumbare, tumbulare / dubbussare Frases sos mascros sunt tzumbendhe ◊ sas crabas tzumbant, sas berbeghes prus pagu 2. cudhu comintzeit a cascos e a tzumbare sonnidu

tzumbàre 1 , vrb Definitzione fàere una genia de moidedha, de sonu Sinònimos e contràrios intzumbare 1, zumiai Ètimu srd.

tzumbarínu , nm: tumbarinu* Definitzione aina po sonare; genia de faciola de carrasegare, coment’e mamutzone, ma nau de ccn. fintzes in su sensu de bentrudu, mataudhone 2. ti picant che tzumbarinu.

tzumbarólu , nm Sinònimos e contràrios fragnóculu / mustagione Ètimu srd.

tzumbàrru , nm Sinònimos e contràrios tamburinu, tamburru, túmbaru*.

tzumbàta tzumbàda

tzumbecàre , vrb Definitzione lassare incrubare sa conca a cropu, candho unu tenet sonnu, ciciu Sinònimos e contràrios sconchiai, tzilibbecare, tzurumbecare Ètimu srd.

tzumbóina tzimbóina

tzumbòne , nm: ciumbone* Definitzione ispétzia de giúmburu buidu de mata, coment’e una gobba manna Frases bi faghiant su fogu e s'abbitu intro de su tzumbone chentenàriu.

tzumbóriu tzimbóriu

tzumbósu , agt: zumbosu Definitzione chi est a tzumbas, totu giúmburos Sinònimos e contràrios abbajonadu, aggobbedhau, bàdulu, corcobau, garropu, giumburudu, rumbosu, tumburutu Frases sos pòveros fravicavant sas domos totu tzumbosas, a preda e ludu ◊ tiu Bachis est betzu, dortu e tzumbosu paret una nae de chercu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gibbeux Ingresu humped Ispagnolu giboso, jorobado Italianu gibbóso Tedescu buckelig.

tzúmbu , nm: giumbu, tzúmburu Definitzione tretu de cosa chi essit (es. de muru); sa carre comente si ndhe supesat ufrada candho at pigau cropu, mescamente in conca / ammodhiai su tzúmburu = calmaisí, ammasedai, tenni passiéntzia Sinònimos e contràrios gobba, itzúmburu, rumba, tzumba*, tzurumba / ciumbone, tzulumbone Frases custu muru fait tzúmburu ◊ sos caminos de como sunt paris che tàulas de taedhas, chena tzumbos ne tofos ◊ cust'ómini portat unu tzúmburu in palas Tradutziones Frantzesu gibbosité, proéminence Ingresu hump, prominence Ispagnolu saliente, chichón Italianu gibbo, prominènza Tedescu Buckel, Vorspringen.

tzumbúdu , agt Sinònimos e contràrios aggatadu, tzumbosu, tzumburudu Ètimu srd.

tzumburàu , agt Definitzione chi est totu a tzurumbones, totu prenu de giúmburos, pistau a tretos Sinònimos e contràrios aggatadu, tzumburudu Ètimu srd.