A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

tzacaméndhula , nm Sinonimi e contrari bichigrussu, piciurussu, picugroxu, sciacaméndhulas Terminologia scientifica pzn Etimo srd.

tzacaméntu , nm Definizione su tzacai, iscopiadura Sinonimi e contrari tzacadura Etimo srd.

tzacàre , vrb Definizione istichire, intrare in mesu, aintru, a fortza, ue dhue at pagu logu o no andhat tanti bene; su si pònnere aintru, in mesu de ccn. chistione Sinonimi e contrari fichire, imberzire, infruncuai, insertai, intupire, istichire, pònnere | ctr. bocare, leai / essire Modi di dire csn: tz. in ragas = manigare, bufare, betare a corpus, fai su mangiufoni; tz. fogu = apuntai o pònnere fogu; tzacaresiche una cosa in s'ogru (nadu cun fele) = fagheresindhe própiu nudha, èssere cosa chi no serbit a nudha (comenti a nàrriri ca no est bella mancus a si nci dha istichiri in is ogus); tzacàresi fora = fai su bandidu, abbandidai Frasi che mere, si che tzacheit in domo de cudhu a prepoténtzia ◊ una corròncia si che tzacat braghendhe in mesu de sos paones ◊ inue ti che ses tzachendhe: no bides chi no bi at logu?! ◊ no che tzaches sas berbeghes a s'ortu ca podent fàghere dannu! ◊ leat impresse e si che tzacat in petorras su tzoculate chi aiat furadu! 2. su pane si che l'at tzacadu in ragas totu isse! ◊ custa cosa guasta in s'ogru ti la tzacas? frundhichela, aite ti la muntenes?! 3. - Ehi si mi tzaco fora!… - nachi naraiat unu afelonadu, e a bandhidare etotu est essidu! Etimo srd. Traduzioni Francese introduire, se faufiler, se fourrer, s'entremettre Inglese to drive in, to slip in, to meddle Spagnolo meter, entremeterse Italiano introdurre, inserire, ficcare, intrufolarsi, introméttersi Tedesco stecken, sich einmischen.

tzacàre 1 tzacài

tzacarèdha , nf: itzacarredha, tzacarredha 1 Definizione tzàcurru sighiu; furriadòrgia, arrana de canna, genia de aina po sonare in chida santa, o fintzes una genia de matraca fata cun tres tauledhas chi faent sonu iscudendhosi apare e fintzes su tzàcurru etotu; pipiriolu, pitariolu de canna de fenu; canna isperrada chi is bingiateris faiant tzacurrare po isciuliare is pigiones; aligusta pitica; genia de àghina niedha / èssiri una tz. = nau de ccn., abbarrare sèmpere foedhandho, a barra posta Sinonimi e contrari stóchidu, trachedhu, tzacàrridu / straciarana, tzaculitas 1 / tzacaredhu, tzacarradore Frasi portàt is ogus giai allugerraus de su fogu arrabiosu de is fosilis e in is origas sa tzacarredha de sa mitràglia 2. comenti a castiadori fiat bellu: cun sa tzacarredha in manu fadiat su fúrria fúrria in mesu de is giualis e su pilloni passàt atesu ◊ mi at lassau sa tzacarredha po agordai sa bíngia Terminologia scientifica sjl, crx Etimo srd. Traduzioni Francese crépitement, petite langouste Inglese rattle, small lobster Spagnolo estallido, pequeña langosta Italiano crepitìo, aragostèlla Tedesco Geknister, Heuschreckenkrebs.

tzacarédhu , nm, nf: tzacuredha, tzacurredha Definizione una calidade de àghina niedha a pibione aghedhosu, tostau Sinonimi e contrari crapichedhu, tzacaredha, tzacarradore Etimo srd.

tzacàri tzacài

tzacarína , nf Definizione una genia de tzúcuru Frasi po no guastai su fatu e cracau mai tzacarina ghetu a sa fascella! (F.Pischedda) Traduzioni Francese saccharine Inglese saccharin Spagnolo sacarina Italiano saccarina Tedesco Sacharin.

tzacarínu tzacadínu

tzacaríu , nm Definizione su tzacarrare o fríere chi faet sa cosa orrostindho in su fogu Sinonimi e contrari tzacàrridu Frasi s'intendit su tzacariu de su pisci arrustendi Etimo srd.

tzacaròsa , nf Definizione genia de erba chi bogat unu frorighedhu chi faet a dh'iscopiare Terminologia scientifica rba, Silene bellidifolia Etimo srd. Traduzioni Francese silène Inglese catchfly Spagnolo colleja Italiano silène Tedesco Leimkraut.

tzacarràda , nf Definizione su tzacarrare, su sonu o tzàcurru mannu de cosa chi tzàcurrat; fintzes cropu giau a forte Sinonimi e contrari intronnu, tracada, trachedhada, tràchida, trachidada, tzocu / ibbatulada, iscratzada Frasi arratza de tzacarrada de tronu!… 2. chini a fusti e chini a matzoca dh'ant donau una tzacarrada a conca ◊ mischinu… una tzacarrada de ispadinu, a su tzugu! ◊ gei bit una tzacarrada de cundennedha, in tribbunali, oi!… Etimo srd. Traduzioni Francese éclatement Inglese crash Spagnolo estallido, golpe Italiano schianto Tedesco Bruch, Krach.

tzacarradèntis , nm Definizione iscutulada, cropu cun sa manu giau asuta a sa barra de fundhu po che cassare sa limba in mesu de dentes, faendho brulla mala Etimo srd.

tzacarradòre, tzacarradòri , agt, nm Definizione chi tzacarrat, chi faet a traghedhu, a tzàcurru, a sonu coment'e segandho cosa àrrida, tostada Sinonimi e contrari aghedhosu / crapichedhu, tzacaredha, tzacaredhu, tzacarrina Frasi s'allopu est un'àxina tzacarradora ◊ tengu galopu bellu, tzacarradori ◊ custa cerésia mi dh'ia crétia tzacarradora e no est Etimo srd.

tzacarradròxa , nf Definizione genia de cosa chi si apicat a is matas po fàere fuire is pigiones faendho tzàcurros Sinonimi e contrari furriadolza, ispantamata, mustagione Etimo srd.

tzacarrài , vrb: tzacarrare, tzacarriai, tzacurrare, tzancurrare Definizione fàere tzocu, tzàcurru coment'e de cosa àrrida o chídrina segandho, isperrandho, matzigandho (nau fintzes própriu po matzigare, istrecare a dentes cosa tostada) Sinonimi e contrari acorriatare, isbombiare, iscochidai, itzacarrai, sacai, tochedhare, trochedhare, tzachedhare, tzachidai, tzocai Modi di dire csn: tz. is dentis = arrodare de dentes; tz. sa nuxedha cun is dentis = traghedhare, segare sa nantzola a mossu; àxina chi tzacarrat = aghedhosa; tz. is manus = tzocare sas manos Frasi s'intendit sa frúsia de su fogu tzacarrendi ◊ gei at tzacarrau cussu tronu!…◊ mi pongat àxina bella, chi tzacarrit ◊ prima de nci andai at fatu custu tzacarru… ancu dhi tzacarrint is barras! ◊ est tzacurrandhe che procu in àurra! ◊ sas pitzinnas sunt tzacarrandhe chivarzu frissu ◊ femu tzacarrendi cíxiri e nuxedha 2. tzacarru perda de fogu de cantu seu barra forti ◊ su pani dh'apu tzacarrau in tres mússius Etimo srd. Traduzioni Francese crépiter, éclater Inglese to crackle, to burst, to roar Spagnolo crepitar, estallar Italiano crepitare, scoppiettare, scoppiare, rombare Tedesco bersten, knistern.

tzacarramànu , nm Definizione tzàcurru a sa sighia fatu iscudendho is manos apare in sa pranta / fai su tz. = tzocare sas manos Sinonimi e contrari taculamanos, tzaculimanu, tzocamanos, tzóchida Etimo srd. Traduzioni Francese battement de mains Inglese clapping Spagnolo palmoteo Italiano battimano Tedesco Händeklatschen.

tzacarraméntu , nm Definizione su tzacarrai Sinonimi e contrari tzacarradura Etimo srd.

tzacarràre tzacarrài

tzacarravrònti , nm Definizione genia de erba, fumària ruja, podhinedhu arrúbiu o erba de pódhini, a logos gimisterru mascu Sinonimi e contrari cambirúgia, casugotu, fumàdigu 1, fumariarrúbia, fumesterre Terminologia scientifica rba.