A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

tzafanàu , nm, nf: separanu, tafaranu*, tzafarana, tzafaranu, tzanfaranu, tzaparanu 1, tzoforanu Definizione genia de erba chi faet coment'e a chibudhita, asuta: su podhinedhu (galureu grogu) de su frore chi bogat est bonu po cundhire papares (si arregollet po cundhimentu una parte de su frore, is enas, tres, orrúbias, coment'e fogighedhas chi portant su podhinedhu)/ tz. grogu = (Sternbergia lutea) genia de erba chi faet asuta a chibudhita chi intzeurrat torra dónni'annu e bogat unu bellu frore grogo chi paret frore de tzafaranu; grogu che su tz. = grogu meru; dhue at logu chi narant thaparanu a sa pandheredha o podhiale (Digitalis purpurea) Terminologia scientifica cndh, rbzc, Crocus sativus.

tzafarajólu tzafanajólu

tzafaràna, tzafarànu tzafanàu

tzaferanài , vrb: taferanare Definizione cundhire o colorare cun tzafaranu.

tzaferanàju , nm Definizione chie faet o bendhet tzafaranu Frasi una tzaferanaja de Santuíngiu fiat portendi tzaferanu a Castedhu po pintai is cocòis e is durcis Etimo srd.

tzaferanòni , nm Definizione genia de erba chi faet su frore in colore de tzafaranu Terminologia scientifica rba, Carthamus officinalis.

tzaferànu tzafarànu

tzafèrre , nm: sciaferru* Sinonimi e contrari autista.

tzàfu , nm: ciafu* Definizione cropu giau a trempas cun sa manu isprata, fintzes cun àtera cosa (es. fuste); su sonu surdu chi faet unu cropu Sinonimi e contrari bussinada, iscantargiara, iscatulada, iscavanada, istuturada / colpu Modi di dire csn: tz. de abba = abbísciu; fàghere cosa de tzafu = a corpu forte pro arrennegu Frasi si mi fia acostadu mi aiat allumadu sa cara a tzafos! 2. candho arribbant sos operajos sa buteca si ànimat de murmutu de màchinas, de frúschios de pranita, de tzafos de martedhu ◊ cantos tzafos de bistrale mi ant iscutu!…◊ si che fit essidu addobbendhe su portale de tzafu.

tzaganèa, tzagarèna , nf Definizione cosa chi arrepitit po giare ifadu / fai sa tz. = giare ifadu, istrobbu, intzurtai.

tzalacrúca, tzalacúca, tzalacúcu tzabagúgu

tzalamédhu, tzalemédhu , nm Definizione nau de una calidade de pira pitica Sinonimi e contrari piringinu, pirinzone 1.

tzalía , nf: atzalia, sabia* Definizione genia de ispruma bianca chi sèberant e bogant is gràndhulas o néulas in buca.

tzallàda , nf Definizione segada in calesiògiat parte de su corpus umanu o animale Sinonimi e contrari frincu, secada Etimo srd. Traduzioni Francese coupure Inglese cut Spagnolo corte Italiano tàglio nel còrpo Tedesco Schnitt.

tzamàrra , nf: aciamarra*, tzimarra Definizione genia de trastu a bestire in pitzu: est una pedhe conciada cun sa lana, de pònnere coment'e giacheta chentza mànigas; in cobertantza, imbriaghera Sinonimi e contrari bestebedhi, besti, talanassu.

tzambellòtu , nm: ciambellotu* Definizione tela téssia cun pilu de craba.

tzampalúche , nm Definizione mesu iscuru, agiummai iscuru, paga lughe / a tz. = a s'apràpidu Sinonimi e contrari lampaluche*

tzampanàu , agt Definizione nau de ccn., atzampanau, chi est bestiu male, a pagu incuru.

tzampédhu , nm Definizione min. de tzampu, brínchidu piticu Sinonimi e contrari brinchitu.

tzampédhu 1 tzimpédhu