tzafanàu , nm, nf: separanu, tafaranu*, tzafarana, tzafaranu, tzanfaranu, tzaparanu 1, tzoforanu Definitzione genia de erba chi faet coment'e a chibudhita, asuta: su podhinedhu (galureu grogu) de su frore chi bogat est bonu po cundhire papares (si arregollet po cundhimentu una parte de su frore, is enas, tres, orrúbias, coment'e fogighedhas chi portant su podhinedhu)/ tz. grogu = (Sternbergia lutea) genia de erba chi faet asuta a chibudhita chi intzeurrat torra dónni'annu e bogat unu bellu frore grogo chi paret frore de tzafaranu; grogu che su tz. = grogu meru; dhue at logu chi narant thaparanu a sa pandheredha o podhiale (Digitalis purpurea) Terminologia iscientìfica cndh, rbzc, Crocus sativus.
tzafarajólu tzafanajólu
tzafaràna, tzafarànu tzafanàu
tzaferanài , vrb: taferanare Definitzione cundhire o colorare cun tzafaranu.
tzaferanàju , nm Definitzione chie faet o bendhet tzafaranu Frases una tzaferanaja de Santuíngiu fiat portendi tzaferanu a Castedhu po pintai is cocòis e is durcis Ètimu srd.
tzaferanòni , nm Definitzione genia de erba chi faet su frore in colore de tzafaranu Terminologia iscientìfica rba, Carthamus officinalis.
tzaferànu tzafarànu
tzafèrre , nm: sciaferru* Sinònimos e contràrios autista.
tzàfu , nm: ciafu* Definitzione cropu giau a trempas cun sa manu isprata, fintzes cun àtera cosa (es. fuste); su sonu surdu chi faet unu cropu Sinònimos e contràrios bussinada, iscantargiara, iscatulada, iscavanada, istuturada / colpu Maneras de nàrrere csn: tz. de abba = abbísciu; fàghere cosa de tzafu = a corpu forte pro arrennegu Frases si mi fia acostadu mi aiat allumadu sa cara a tzafos! 2. candho arribbant sos operajos sa buteca si ànimat de murmutu de màchinas, de frúschios de pranita, de tzafos de martedhu ◊ cantos tzafos de bistrale mi ant iscutu!…◊ si che fit essidu addobbendhe su portale de tzafu.
tzaganèa, tzagarèna , nf Definitzione cosa chi arrepitit po giare ifadu / fai sa tz. = giare ifadu, istrobbu, intzurtai.
tzalacrúca, tzalacúca, tzalacúcu tzabagúgu
tzalamédhu, tzalemédhu , nm Definitzione nau de una calidade de pira pitica Sinònimos e contràrios piringinu, pirinzone 1.
tzalía , nf: atzalia, sabia* Definitzione genia de ispruma bianca chi sèberant e bogant is gràndhulas o néulas in buca.
tzallàda , nf Definitzione
segada in calesiògiat parte de su corpus umanu o animale
Sinònimos e contràrios
frincu,
secada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
coupure
Ingresu
cut
Ispagnolu
corte
Italianu
tàglio nel còrpo
Tedescu
Schnitt.
tzamàrra , nf: aciamarra*, tzimarra Definitzione genia de trastu a bestire in pitzu: est una pedhe conciada cun sa lana, de pònnere coment'e giacheta chentza mànigas; in cobertantza, imbriaghera Sinònimos e contràrios bestebedhi, besti, talanassu.
tzambellòtu , nm: ciambellotu* Definitzione tela téssia cun pilu de craba.
tzampalúche , nm Definitzione mesu iscuru, agiummai iscuru, paga lughe / a tz. = a s'apràpidu Sinònimos e contràrios lampaluche*
tzampanàu , agt Definitzione nau de ccn., atzampanau, chi est bestiu male, a pagu incuru.
tzampédhu , nm Definitzione min. de tzampu, brínchidu piticu Sinònimos e contràrios brinchitu.
tzampédhu 1 tzimpédhu