Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

palibróchinu , agt Definition chi portat is codhos bàscios, coment'e calandhochedhi Synonyms e antonyms palivaladu Etymon srd. Translations French qui a les épaules tombantes English falling shoulder Spanish de hombros bajos Italian che ha le spalle cadènti German mit fallenden Schultern.

palivalàdu , agt Definition nau de ccn., chi tenet pecu a is palas, chi dhas portat coment'e a gobba Synonyms e antonyms aggobbedhau, bàdulu, corcobau, giumburudu, palibróchinu, palietadu, paligrobedhatzu, tzumbosu | ctr. ténneru Etymon srd. Translations French qui a la cyphose English kyphotic Spanish jorobado Italian cifòtico German kyphotisch.

paltèra , nf: pastera Definition istrégiu, prus che àteru a bisura de cascita, a pònnere e mescamente a prantare o semenare frores: a logos est fintzes una filera de erbas de ortu prantadas, argiola de prantàgia puru Synonyms e antonyms testu, tula Sentences sunt fiores de campu o de pastera? ◊ e pro chie preparo colóvuros e lizos, sa rosa vellutada in sa pastera? (A.Spano)◊ ite bellu fiore chi apo piantadu intro de una pastera! ◊ cherias tenta contu che fiore in paltera Etymon ctl. pastera Translations French jardinière, caisse à fleurs English flower box Spanish florero Italian vaschétta per fióri, fiorièra German Blumenkasten.

pantasiósu , agt Definition chi est fatu a pentzamentu, trebballandho de fantasia, a immaginatzione Synonyms e antonyms fantasiosu, schiribitzosu | ctr. reale Etymon itl. Translations French qui a beaucoup d'imagination English imaginative Spanish fantasioso Italian fantasióso German phantasievoll.

peganzòlas , nf pl: peiganzolas Definition parte de su telàrgiu ue si ponent is peis po trebballare tessendho artzandhodha e calandhodha cun is peis Synonyms e antonyms càlculas, peanas, pegas, peones, petzana Scientific Terminology ts Translations French marche du métier à tisser English treadle Spanish premidera, cárcola Italian càlcole del telàio German Fußbrett, Webertritt.

peònes , nm pl: peonis Synonyms e antonyms càlculas, peanas, pegas, petzana Scientific Terminology ts Etymon srd. Translations French marches du métier à tisser English treadle (loom) Spanish cárcolas Italian càlcole del telàio German Fußbrett.

péri 1 , prep Definition inditat logu (e fintzes tempus) ue si camminat, s'istat / perinnoi e perinnè = perilloi e perillai, peri su logu Synonyms e antonyms per / in Sentences sos funnos isterriant sos bratzos peri sas àgheras ◊ peri sos tempos azis piantu males de su disterru ◊ sos emigrados triballant peri sas terras anzenas ◊ sa crabitedha che l'ant isvighinzada peri sas camineras ◊ sas rúndhines si sighiant peri sos chelos ◊ is piciochedhus nci essint po s'ispassiai per'innòi e per'innia ◊ peri is arranconis no dhui at abarrai cambu! ◊ sunt ispartos peri su logu ◊ est andhadu peri tota sa Galilea 2. custu santu fit nàschidu peri su treghentos pustis de Cristos Etymon ltn. per Translations French à travers English through Spanish por, a través de Italian attravèrso German durch.

piatèra , nf: pratera Definition genia de parastàgiu po chistire is pratos límpios e àteru istrégiu de coghina Synonyms e antonyms apicastérgiu, fascellau, palastràgiu Sentences in coghina bi est su foghile, sa tziminea, su brajeri intro de sa gofe, sos furredhos a carvone e sa piatera ◊ seo ponenno is pratos praneris in sa pratera Scientific Terminology mbl Etymon srd. Translations French étagère à vaisselle English plate rack Spanish platero Italian piattàia German Abtropfbrett.

píchiu , nm Definition sonu o cropu, tzochedhu a sa genna po si giare a intèndhere pedindho de intrare a una domo, o de apèrrere; fintzes genia de tocu de campana: po tocare sa missa bàscia si fadiat a p. (din, din, din); in cobertantza, pistighíngiu, pentzamentu Synonyms e antonyms tzocu / arraolu, pensamentu Sentences in su portali, totu tremi tremi aferrat s'anella e donat unu pichiedhu ◊ lah, cussu est su píchiu de su posteri! ◊ ti apu connotu a su píchiu 3. custa borta giutzo unu bellu píchiu in conca! Translations French action de frapper à la porte English knock Spanish golpe dado al llamar a la puerta Italian bussata German Anklopfen.

pinnàdile , agt: pinnàdule Definition chi portat pinnias, pumas / sórighe p. = alaepedhe, tzuntzurredhu Synonyms e antonyms pinnàdigu Etymon srd. Translations French qui a des plumes English feathered Spanish plumado Italian pennuto German gefiedert.

poétu , nm Definition pou, putzighedhu pitichedhedhu (in logu de fognas, de cundhutos e tubbos de abba) Etymon ctl. pouet Translations French petit puits, fosse d'écoulement à l'égoût English well Spanish hoyo, pozo Italian pozzétto German Abzugsgrube.

pracàgiu , nm Definition arregiolamentu, fintzes su pigighedhu o tira de cosa chi si ponet po aforrare àteru materiale Synonyms e antonyms placamentu Translations French feuille à plaquer English veneer Spanish enchapado Italian piallàccio German Furnier.

prància 1 , nf: prantza Definition orrugu ladu e grussu de ferru o àteru metallu grae chi s'imbudhidat a fogu o a currente fatu a manera de dhu pòdere aferrare a una manu, po istirare orrobba / prantza de ortigu = su ortigu a arrogus mannus comenti dhu bogant de is matas, apustis cotu e istirau Sentences sa prància candho est calda no si podet tocare ca brúgiat sa manu Scientific Terminology ans Etymon ctl., spn. planxa Translations French fer à repasser English flatiron Spanish plancha Italian fèrro da stiro German Bügeleisen.

preideríssa , nf: pretirissa, priterissa Definition genia de erba bona po passare s’iscurrentziadura: in is nodos de su cambu portat sa fògia totu a inghíriu, tundha Synonyms e antonyms brentedha, cacalacasu, cacaràgiu, coriandru, culuebba, lisandru 1, ocicanu, pibirina, preiderina, priorissa 1 / cdh. petralíscia Sentences sos pitzinnos si aiant fatu una pasta de paparantzolu e aiant cantatu sos apentos de sas ervas: sa mammaluca, su paparantzolu, s'àpara, sa priterissa Scientific Terminology rba, rbc, Smyrnium rotundifolium Etymon srd. Translations French maceron à feuilles rondes English smyrnium Spanish esmirnio perfoliado Italian smìrnio di Càndia German Smyrnium.

prúdha , nf Definition su granu de su moriscu lómpiu e àrridu fatu a orrosa, crepau apertu comente iscópiat coendho in su fogu Synonyms e antonyms panincedha, rosellita Scientific Terminology mng Translations French barbe à papa English popcorn Spanish palomita Italian pop - corn German Pop-corn.

pudhérigas , nf pl Definition casus cotus, màncias orrúbias chi essint in is cambas a fortza de dhas aparare nuas a su fogu, cosa chi a logos narant casuéciu Synonyms e antonyms càricas, chichiridhas, pudhedras Translations French taches rouges de la peau à cause de la chaleur English caloric spot Spanish cloasma producido por el calor Italian cloasma calòrico German Leberfleck (wegen der Feuerhitze).

puntigliósu , agt: puntillosu Definition chi costumat a fàere puntíllias, chi no ndhe giaet in bínchida a s'àteru, chi pigat is cosas a puntíllia, a dispetu; chi faet própriu su giustu a didudentu, cun precisione, chi no fartat Synonyms e antonyms abbetiosu, dirbetosu, impuntilladore, perraliosu, puntosu / ttrs. ipuntósigu Sentences lampu, ca est puntillosu est abberu: no ti ndhe perdonat una! 2. fit puntillosu: su suo fit su suo e si lu picabat, ma s'anzenu lu rispetabat ◊ issu est puntillosu in sos impinnos Scientific Terminology ntl Translations French obstiné, qui a de l'amour-propre English obstinate, determined Spanish puntilloso Italian puntiglióso German eigensinnig.

rasògia, rasòja , nf: arrasoa, lesòrgia, resòglia, resoja, resolza, resòrgia, resorza, risoza Definition lepedha, aina fata cun d-una lama de ferru o de atzàrgiu, puntuda, fine e segante a una parte (atza) e grussa a s'àtera (tolu), incasciada cun sa coa firma in d-una màniga prus che àteru de ossu isperrada a una parte po serrare sa lama cun s'atza aintru: cussa de is braberis est a lama prus fine, a punta tundha, de grussària parívile / is partes de una resòrgia: sa frama o follu (ata, tolu, punta, coa), sa màniga (perras, arcu de ferru, ribbadinos, truncu, anedhu)/ resorja de mari = gragallu, genia de animali croxudu, longu, a duas perras (solen siliqua) chi assimbillant a su mànigu de una resoja Synonyms e antonyms brotzu, istuzu, lepa Sentences sas resorzas prus famadas sunt sas guspinesas, sas patadesas e arburesas ◊ pro cumprire su sestu de una resorza tocat a buscare e triballare su corru, su ferru, fàghere sa fiama e intrare apare sas duas partes Scientific Terminology ans Etymon ltn. rasoria Translations French couteau à cran d'arrêt, rasoir English razor, claspknife Spanish navaja Italian coltèllo a serramànico, rasóio da barbière German Klappmesser.

refaciài, refaciàre , vrb: arrefaciare, refatzare, rifatzare, rinfaciai, rinfaciare Definition nàrrere in cara a unu su male chi at fatu, betare in face una cosa a unu coment'e brigandhodhu, giaendhodhi curpas Synonyms e antonyms acarai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare, rumbicare, sfacidhai, sfacidhiri Sentences zughiat un'incristada coment'e unu chi teniat cosa meda de li rifatzare ◊ semus fradile e sorrastra: pro chi sies póveru, si cojuamus, a su nessi no amus de nos rifaciare sas ratzas Translations French reprocher, jeter à la figure (fam.) English to throwin s.o.'s face (sthg.) Spanish reprochar, echar en cara Italian rinfacciare German vorhalten.

rumbicàre , vrb Definition arrespòndhere, in su chistionu, a su chi narat unu, ma mescamente refatzare calecuna cosa, arregodare a unu coment'e a briga, a impróveru (ca no ndhe at fatu contu), su bene chi dhi ant fatu Synonyms e antonyms afrontai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare Sentences s'àteru in lestresa rumbichesit a totu su chi s'ómine li nesit Etymon itl. rimbeccare Translations French jeter à la figure (fam.) English to fling in s.o. face Spanish reprochar, echar en cara Italian rinfacciare German vorhalten.