Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

sabonèta, sabonète, sabonètu , nf, nm Definition genia de sabone a crantu, longhitu e atundhau, no tanti forte, cundhiu cun fragu praghillosu, po samunare in manos e in cara Synonyms e antonyms cdh. saunetu Sentences candho ambulante in bidha che seraias ti leaias bonos sabonetes Etymon itl. Translations French savonnette English bar of soap Spanish jabón de olortocador Italian saponétta German Seife.

scabèra , nf: iscalera*, scaera, scalera Definition pesada totu a iscalinas, logu fatu totu a iscala manna, iscala etotu Synonyms e antonyms iscalinada / iscaba Sentences chen'e tui, comenti apu a fai a artziai sa scabera longa, cun sa valígia a codhu?! (I.Lecca)◊ tocat a nci artziari in d-una scalera de anca si bit sa bidha ◊ intendia passus in sa scalera de tàula Translations French escalier, gradins English flight of steps Spanish escalera Italian gradinata German Treppe.

scirrài , vrb: iscirrare Definition segare is puntas de sa bide, de sa cosa chi creschet in is cresuras, e àteru: nau de sa bide in ierru, bogare in croba, segàreche is pértigas chi no si lassant po bogare frutu o fàere linna Synonyms e antonyms isbitare, ischirrare, iscoromedhai, ispampinare, ispatare, scimai Idioms csn: scirrai s'ollu = sceberai o chirriare s'ozu dae s'abbagrasta; s. sa porta = iscancarare sa zanna Sentences in austu si scirrat sa bíngia ◊ tocat a scirrai sa cresuri ca est pighendi tropu logu 2. portat su bistiri scirrau, po fai biri ca est créscia 3. mi dh'aberis, cussa genna, o bolis a ndi dha scirrai?! Etymon srd. Translations French épamprer, écimer, éclaircir English to strip of its leaves (a vine), to prune Spanish despampanar Italian spampanare, cimare, sfoltire German abblatten, stutzen, lichten.

sdorrobbàu , pps, agt Definition de sdorrobbai; chi che dhi ant pigau s'orrobba, sa cosa a furadura Translations French victime d'un vol, volé English robbed, victim of a theft Spanish robado, víctima de un robo Italian derubato German ausgeraubt.

sesúgia, sesúja , nf, nm: sisuja, sisuju, susúgia, susuja, susuza Definition est una genia de lóriga de loru o pedhe crua chi si ponet a su giuale, in mesu in mesu, po dhue intrare sa punta de sa timona de su carru o sa canna de s'arau / pinnicare o fortzicare sa cosa, sa zente che susuja = fàere a unu gànciu, atrotigare, acancarronare Synonyms e antonyms agione, alasoni, bagione 1, cajone 1, fatzolu 1, giussòrgia Scientific Terminology msg Etymon ltn. subjugia (lora) Translations French anneau d'un joug English strip of leather joining the top flail to the handle Spanish barzón Italian gombina German Lederriemen im Pflugbaum.

setziàda , nf: sitiada Definition cicia de su giuighe po iscurtare is imputados, is testimòngios; sa reunione de is giuighes de unu tribbunale apustis de su dibbatimentu po betare sa senténtzia Translations French séance du tribunal English sitting of a court Spanish sesión Italian seduta dei giùdici in càmera di consíglio German Sitzung der Richter in dem Beratungssaal.

slutài , vrb Definition bogare o cambiare su bestimentu de dolu, su lutu Synonyms e antonyms | ctr. allutare, inlutai Etymon srd. Translations French quitter le deuil English to come out of mourning Spanish desenlutar Italian sméttere il lutto German die Trauer ablegen.

smemoriadúra , nf Definition su smemoriai Synonyms e antonyms smemoriamentu 2. feriu a smemoriadura Etymon srd. Translations French manque de mémoire English lack of memory Spanish desmemoria Italian smemoratézza German Vergeßlichkeit.

spentimàu , agt: spentumau Definition giagarau male, coment'e fuindho, currendho airau assupandho / fuiri a sa spentimada = a perdighinu, currindhe a cantu podet Synonyms e antonyms assupau, isalenatu, isartigadu, spentiniau Sentences nci dhu fait fui po macu, spentimau Etymon srd. Translations French haletant English haunted, out of breath Spanish jadeante Italian trafelato, spiritato German keuchend, aufgeregt.

spollaciài , vrb: spudhaciai Definition nau de cosa téssia, bogare pendhilingiones, filu, trama, coment'e candho no est fatu s'oru ma si faet fintzes apostadamente po ricamare Synonyms e antonyms ilbulzare, issilare, istramai, sfibicitai Translations French effiler English to pull threads out, of Spanish deshilar Italian sfilare German ausfasern.

stramidàdi , nf Definition su èssere istramos, pagu crabbaos, pagu àbbiles faendho cosa Synonyms e antonyms tramalléntzia Sentences pitica sa stramidadi!… Etymon srd. Translations French gaucherie, inexpérience English ineptness, lack of skill Spanish torpeza, impericia Italian goffàggine, imperìzia German Plumpheit, Unerfahrenheit.

sudhàre , vrb Definition pònnere sudhu, ancu, pentzare in su malu, pentzare chi…, abbaidare a totue timendho calecuna cosa / si ndh'io sudhau!… = si bi aio pessadu, si mi dh'ia pentzada chi… Synonyms e antonyms assumbrire, busudhare, malissare Sentences sa giustíscia aiat sudhadu calchi cosa e l'istaiat ifatu che cane a polcrabu ◊ mi dh'apo sudhada chi fuit gasi ◊ mi l'apo sudhada chi no bastaiat cust'istentina pro totu cussa peta a sartitza! ◊ su chi mi sudhai risulteit dae sa vísita de su dutore ◊ duos ómines acugudhaos, orietandhe e sudhandhe, afarrancant su cunedhu de su dinari e fuint Etymon srd. Translations French subodorer English to get wind of Spanish adivinar, olfatear Italian subodorare German ahnen.

surdíghinu , agt Definition nau de ccn., chi pecat a origas, chi est unu pagu surdu Synonyms e antonyms surdànciu Etymon srd. Translations French un peu dur d'oreille English hard of hearing Spanish duro de oído Italian sordastro German schwerhörig.

tíza , nf: atiza, tzitza Definition pigighedhu de cosa, orrugu piticu, fine, fita lada; carre morta chi s'istacat de sa pedhe / tizas de casu, de pressutu, de peta, de lardu, de sartitza a pònnere in mesu de su pane Synonyms e antonyms fita, istilliada / atògia Sentences segare su lardu a tizas fines pro ndhe manigare cun pane Translations French lame, feuille, bavette English loin of meat Spanish lonja Italian falda German Schicht.

totorígu , nm: toturigu, tuturigu, tutúrigu Definition tzugu de un'ampudha e ampullones e àteras cosas deasi, ma fintzes tapu Synonyms e antonyms grugullu Sentences is frascus funt prenus fintzas a tuturigu ◊ dhu pigat coment'e unu tuturigu de crocoriga, nanca tenit sabori de acuardenti! 2. a sa crocoriga dhi cuncordu unu tuturigu (G.Piras) Translations French goulot English neck of bottle Spanish cuello de botella Italian còllo di bottìglia German Flaschenhals.

tràmmudu , nm: tràmunu Definition bestimentu càmbiu, límpiu Synonyms e antonyms mudadura, mudóngiu, tramudu Sentences dàemi su tràmunu ca sa bestimenta chi zuto in dossu est bruta! ◊ Gantine est torradu de cuile pro si che leare su tràmmudu Etymon srd. Translations French vêtements propres, changer le linge English change of clothes Spanish ropa limpia para cambiarse Italian vestiti di ricàmbio German Kleider zum Wechseln.

tramúdu, tràmudu , nm: tramuru, tràmutu Definition bestimentu càmbiu, límpiu; fintzes cambiamentu de logu Synonyms e antonyms muda, mudadura, mudóngiu / tràmmudu / tramuda Sentences mi apo bestidu su tràmudu chi mi at ammanitzadu mamma Etymon srd. Translations French vêtements propres, changer le linge English change of clothes Spanish el mudarse de ropa Italian càmbio della biancherìa, dei vestiti German Wäsche zum Wechseln.

tronidàrza , nf Definition s'isciorrocada o tzacurrare de is tronos Synonyms e antonyms isbómbiu, isbomborada Etymon srd. Translations French fracas de tonnerre English rumble of thunder Spanish fragor de los truenos Italian fragóre dei tuòni German Rollen des Donners.

tropéliu , nm Definition gente a tropas in movimentu, a meda totu impare in su matessi logu Sentences su tropéliu nd'iat prenu totu s'arruga ◊ a cuss'ora s'arruga fiat unu tropéliu mannu e totus si firmànt a pregontai Etymon spn. Translations French rassemblement English concourse of people Spanish tropel Italian assembraménto German Ansammlung.

turriòne 1 , nm: turrone, turroni Definition genia de druche fatu cun chiu de méndhula ispigiolada (o fintzes nughe) e mele (ma fintzes unu tanti de tzúcuru): famau su de Tonara Sentences aiat lassatu su turrione e benniat solu tzuculate ◊ ant postu paradas in dogna cantoni cun binu, turronis licantis e carapigna ◊ mai che torrant a bidha turrone chentza béndhiu Scientific Terminology drc Translations French nougat English torrone (kind of nougat) Spanish turrón Italian torróne German Nougat.