insemía , nf: intzimia Definition
càusa, neghe chi faet naschire unu male, princípiu de calecunu efetu (mescamente de maladia); fintzes iscusa tanti po nàrrere, po fàere (o po no fàere) una cosa
Synonyms e antonyms
ansimia,
càusa,
písima
/
abbétia,
arraghèscia,
atema,
congiuntura,
cóntia,
iscóticu,
iscúgia,
tzemia
Idioms
csn:
intzimia de… = coment'e chi…, a su postu de…; bogai intzimia = chircare iscusas; is intzimias de su partu = sinnales de comente una fémina ràida est sentida pro s'illierare
Sentences
ita cudha bagadia… morti chen'e intzimia fatzant!
2.
dhi narant cosa po tenni s'intzimia po dh'acusai ◊ no tenendu intzimia de perunu imputu, dhus iant libberaus
3.
seis benius a mi pigai cun ispadas e fustis, intzimia de èssi unu bandidu (Ev)◊ intzimia de istudiare ses zogandhe!
Etymon
srd.
Translations
French
germe,
source,
principe
English
germ,
cause,
beginning
Spanish
germen,
origen,
pretexto
Italian
gèrme,
càusa,
princìpio,
sìntomo,
stìmolo,
movènte
German
Ursprung,
Grund.
sentína , nf Definition
is singiales de comente unu si sentit, de su male chi tenet
Synonyms e antonyms
insemia
Translations
French
symptôme
English
sign,
symptom
Spanish
síntoma
Italian
sìntomo
German
Zeichen.
signàle, signàli , nm: singiale,
singiali,
sinnabi,
sinnai 1,
sinnale,
sinnali,
sinzale Definition
css. cosa (iscritura, colore, figura, sonu o àteru) chi si ponet o faet po inditare, distínghere o giare a cumprèndhere calecuna cosa, o chi est indítziu de s'ite o chie (precisu o nono) chi dh'at fatu dipèndhere
Synonyms e antonyms
arrastu,
indíscia,
intzínniu,
macru,
sémida,
síngia,
sinneba,
sinzolu
/
símbolu,
significu
Idioms
csn:
pònnere sinnale a unu = iscudiridhu tanti de dhu lassai cun ccn. guastu; is sinnalis de s'isposu = sos donos, s'oraria chi s'ómine donat a sa fémina cojendhe; po tali sinnali = po cussu motivu; s. istradales = indíssios chi si ponent in oros de istradones e carrelas, de diferentes zenias e colores, mescamente pro chie si moet in màchina; su s. de sa rughe = sa rughe chi si faghet tochèndhesi cun sa punta de sos pódhighes de sa destra in cherbedhos, in mesu de petorras, in su codhu mancu e destru, ma fintzas sos primos duos pódhighes de sa manu (sos inditziales) postos a rughe (e a gantzu) zurèndhesi
Sentences
si ant fatu su sinzale de sa ruche e si sunt imbrenucadas ◊ chi no alluit est singiali malu ◊ at dau sinzale chi est galu bibu e sanu ◊ mi at fatu sinnai a mi abarrai a sa muda ◊ frebba sentza sidis: signale malu! ◊ ohi pitzinna astrada, ahi malassortada, como mi sunt prus craros sos sinzales! ◊ cun sa Cruxi, agguardada siat sa buca de mali: cun custu santu sinnali tenidha sempri segliada ◊ sinnale malu si no est torradu a como: fossis at tentu istrobbu ◊ s'arroda passendi lassat su signali ◊ is brabeis po sinnali portant is origas ispitzadas
2.
s'isposu at mandau is signalis a s'isposa
3.
de s'erba in cudha tanca no bi fit mancu su sinnale, mancu tudhu! ◊ chi no ndhe campet unu pro sinnale! ◊ mancu po sinnale bi ndhe at abbarradu! ◊ dhoi fut unu mascu incorradori e po tali sinnali, poita sèmpiri atumbada, unu corru dhi ammancàt ◊ su cómbidu o s'imbiatu sunt sinnales de comente unu càrculat s'àteru
Surnames and Proverbs
prb:
chini pigat e non ponit, signali dhoi lassat
Etymon
ltn.
signale
Translations
French
signal,
symbole,
symptôme,
empreinte
English
signal,
symbol,
symptom,
mark
Spanish
señal,
seña,
síntoma,
huella
Italian
segnale,
ségno,
sìmbolo,
sìntomo,
imprónta
German
Signal,
Zeichen,
Symbol,
Symptom,
Spur.
signifícu , nm: sinníficu Definition
su chi bolet nàrrere una cosa, s'inditu chi giaet unu sínniu, unu singiale
Synonyms e antonyms
indicu,
indíscia,
signale,
significadu
Sentences
fit unu giogu, ma teniat unu granne significu pro un'amore chi fit naschinne ◊ malu significu a ojare a unu chin d-unu fiadu moltu a pala! ◊ su sinníficu de cussa paràgula est custu
Etymon
srd.
Translations
French
signe,
symptôme
English
sign
Spanish
síntoma,
indicio
Italian
indìzio,
sìntomo
German
Zeichen.