acàntu 1 , nm: cànciu,
ecante Definition
parte de una cosa, unu bículu, unu pagu (fintzes de tempus), unu tanti pagu / min. acantedhu
Synonyms e antonyms
arrogu,
arruncu,
bículu,
filchinida,
istallada,
pitzuedhu,
rúgiu 1,
strónciu,
tancu,
ticu
/
iscuta
/
agimmai
Sentences
at postu in sa cassarola un'acantu de abba ◊ no ti movet acantu mancu su prantu de fizos tuos! ◊ bae a frundhagu e ndhe pigas un'acantu de pisu sicu!
2.
su binu est acantu durci ◊ iseta acantedhu!
Etymon
srd.
Translations
French
morceau
English
piece
Spanish
trozo,
pedazo
Italian
pèzzo
German
Stück.
arrógu , nm: orrogu Definition
donniuna de is partes de una cosa segada, crantu, bículu, ma fintzes parte de unu totu intreu / min. arroghedhu, arroghedhedhu, arroghixedhu; un'arrogu mannu = rujone; arrogu de… = nadu cun arrennegu o a menisprésiu de cosa intrea, de ccn.
Synonyms e antonyms
arruncu,
bículu,
cabone,
cànciu,
filchinida,
istallada,
pitzuedhu,
rucru,
strónciu,
tancu
/
palte,
tretu
Idioms
csn:
tiraindi arrogu = fàghere sa cosa chentza delicadesa peruna; andaisindi a arrogus = nadu de cosa, isparfaruzàresi, andhàreche, istacàresi a cantos; calai a arrogus = nadu de bestimenta, èssere irfata, betza meda, a cantos, cossumida; fai cosa a arrogus e a mússius = a tretos, a iscutas, no totu pínnigu
Sentences
papai un'arrogu de pani, de petza, de casu ◊ poni duus arrogus de linna a su fogu! ◊ pigu un'arrogu de giornali po allúiri su fogu
2.
ant bombardau s’arrogu de mari ananti de sa citadi ◊ po unu bell'arrogu sa costera àrtziat cun d-unu péndinu longu e addasiau (R.Spissu)◊ de su contu nd'apu inténdiu un'arrogu ◊ cun custus arrogus de iscedas si podit fai un'istória ◊ de sa ventana si bit un'arrogu de sa pineta
3.
apu a arrespundi a cust'arrogu de paperi chi mi ant presentau ◊ arrogu de molenti, baidindi! ◊ si dha portamu dèu cuss'arrogu de divisa biat ca si pinnigànt, is itzaracus!…
4.
fai abbellu, ca ndi tiras arrogu! ◊ cussu narat fuedhus chi ti ndi tirant s'arrogu! ◊ a giovunedhu at lassau s'ànima a arrogus me in sartu, pascendi crabas
Translations
French
morceau
English
piece
Spanish
trocito,
pizca
Italian
pèzzo,
brandèllo
German
Stück.
bículu , nm: bícuru,
pículu Definition
parte, minore, de una css. cosa prus manna: a bortas podet èssere no parte ma totu, pentzau a dónnia modu coment'e parte de calecuna cosa prus manna; a bortas si narat de persona a disprétziu
Synonyms e antonyms
acantu 1,
arrogu,
arróncinu,
arruncu,
bucone,
cànciu,
filchinida,
friginida,
istallada,
moróculu,
pitzuedhu,
strónciu,
tancu,
túturu
| ctr.
totu
Sentences
a tàpulu bi at postu unu bículu de robba diferente ◊ zughiat unu bículu de casu e de pane a manigare ◊ amos lígidu unu bículu de lítera ◊ cussu terrinu no est unu bículu, ma una tanca! ◊ triballaiat a sa zoronada, ca teniat petzi carchi bículu in fatore a mesapare
2.
bículu de ómine, frade tou, a no nos dare una manu bidíndhennos goi in apretu!
Etymon
srd.
Translations
French
morceau,
bout
English
piece
Spanish
pedazo
Italian
pèzzo
German
Stück,
Teil.
cànciu , nm: acantu 1,
cante 1,
cantu 1,
cantzu,
crantu,
ecante Definition
parte de una cosa, unu pagu, unu bículu / min. cantedhu, cantighedhu
Synonyms e antonyms
arrogu,
arruncu,
bículu,
filchinida,
istallada,
pitzuedhu,
rúgiu 1,
strónciu,
tancu
/
agimmai
| ctr.
totu
Idioms
csn:
fàghere a cantos = arrogai; dare cosa a cantu in manu = manera de fai de chini pigat is àterus acomenti e pipius mancu bellus a si pigai sa cosa de passei etotu
Sentences
est orrostindhe sartitzu e dolandhe a cantzu a cantzu dae s'ispidu! ◊ ses tentu in forte a névrios e miudhu ca su cantzu prus bonu ti as papau (L.Loi)◊ cun cantos de carvone iscriia subra de sas rocas ◊ candho isparabant sas minas, sos cantos de sa preda bolabant e falabant allargu ◊ sa tancadura si podet apèrrere cun unu crantu de ferru ◊ carchi unu andhet a vatire cante de abba!
2.
restant de afidare luego, cun pagu frazu, ca, tantu, sa picioca puru est cant'e sola, chena parentes
3.
mere limidu, lampu: a sos teracos lis daet su casu a cantu in manu! ◊ lassa chi si lu leet isse etotu su chi li serbit, no li dias sa cosa a cantu in manu, za est mannu!
Etymon
ltn.
canthus
Translations
French
morceau
English
piece
Spanish
trozo
Italian
pèzzo,
segménto
German
Stück.
crivinítu , nm Definition
orrugu pitichedhedhu, finivini, de cosa, farinu
Synonyms e antonyms
chilivrida
Translations
French
débris,
bribe
English
very small fragment
Spanish
añicos
Italian
frantumo minutissimo
German
sehr kleines Stück.
fíta , nf Definition
parte de calecuna cosa segada a cantos apostadamente cun aina, mescamente cosas de papare, prus che àteru grussa ma no sèmpere totu de matessi grussària: f. de pane, de casu, de petza, de mela, de síndria, de turrone o àteru (ma si narat fintzes solu po parte)/ fumu, néula (o fintzes àteru) a segare a fitas = meda, craca de parri cosa callada
Synonyms e antonyms
arrogu,
cantu,
tiza
2.
in bidha sa tzíntzula addenote si bi segat a fitas
Etymon
itl.
Translations
French
tranche
English
slice
Spanish
tajada,
loncha
Italian
fétta
German
Schnitte,
Scheibe,
Stück.
istóchiu , nm: istocu 1,
stóchiu Definition
ammesturu de cosa impastada, modhe, po apicigare cosas, prènnere buidedhos in sa linna trebballada
Etymon
itl.
Translations
French
stuc,
mastic,
staff
English
putty
Spanish
mástique
Italian
stucco
German
Stück.
pécus , nm: pegus Definition
css. animale mannu de petza (baca, brebè, cuadhu, e totu deosi); nau in cobertantza, una calesiògiat persona, nau unu pagu a disprétziu, bolendho nàrrere ca no est tanti persona bona, e si narat fintzes de bobboi (unu pagu a brulla, po erríere)/ min. peghitu, pegugedhu; pegos cuncordos = animalis, bòis, chi si addatant unu a s'àteru e fait a dhus giúngiri impari
Synonyms e antonyms
animabi,
fiadu
/
pècore
Sentences
cussos sunt pegos de mola! ◊ po no perdi unu pegus cantu no as girau!◊ de pegos bonos formadu at masones ◊ medas colant in cussu locu chin pecos mustrencos ◊ sos pacos pecos chi mi sunt restaos timo chi nche los giuca a bochidorju ◊ non pongas cani a dogna pegus! ◊ tenit centu pegus de brebeis
2.
bellu pegus, cussu cristianu, mih!
Etymon
ltn.
pecus
Translations
French
pièce,
tête
English
animal
Spanish
res,
cabeza de ganado
Italian
capo di bestiame
German
Stück Vieh.
petólu , nm: petzolu Definition
orrugu, pruschetotu nau de sa petza (fintzes móssigu, bucone): dhu narant de dónni'àtera cosa puru
Synonyms e antonyms
arrogu,
bículu,
binarja,
chirriolu,
isperriolu,
ispetzolu,
minutzu
Sentences
sos corbos, chene pietu, sont istrutzanne s'úrtimu petolu ◊ abbramida, sa súrbile de sa gherra sos angheledhos faghet a petolos
Etymon
srd.
Translations
French
lambeau
English
shred
Spanish
jirón (petza),
pingajo
Italian
brandèllo
German
Stück,
Fetzen.
pétzu 1 , nm Definition
donniuna de is partes intradas apare po cuncordare una màchina, unu machinàriu, unu trastu
Translations
French
pièce
English
piece
Spanish
pieza
Italian
pèzzo
German
Stück.
rucràda , nf: orrucrada,
rucrata,
rugada,
ruxada Definition
su rucrare o fàere a orrugos; orrugu, una parte de ccn. cosa e pruschetotu de gente, de bestiàmene; su passare de unu logu, de un'oru, a un'àteru (fintzes po incurtzare su camminu); fintzes tretu inue duas orrugas si atóbiant a grughe
Synonyms e antonyms
secada
/
arrogu
/
camarada,
fiotu,
grústiu,
rucru,
tropedhu,
trumada
/
cassiadorju,
gruxeri,
incultzatóriu,
ruciadura
Idioms
csn:
rujadas de dies = partes de sa die; in rucrata = a rugadura, colendhe fora de su caminu pro incurtziare
2.
totu istrintzadu, istaio ruxadas de manzana ifatu de carchi grígliu ◊ una rugada ’e zente navighendhe fit ifatu ’e sa lughe soberana
3.
nche colaimus in rucrata, in mesu de gurutinos e astrintòglios ◊ a pede colaiat in sas rucratas pro incurtziare su tretu
Etymon
srd.
Translations
French
cassure,
partie,
traversée
English
breaking,
crop,
crossing
Spanish
rotura,
trozo,
cruce
Italian
spezzatura,
spezzóne,
attraversata
German
Brechen,
Stück.
rúcru , nm: arruxu,
rugru,
rúgiu 1,
rugu,
ruju 1 Definition
donniuna de is partes de una cosa segada; una parte (pitica) de su bestiàmene, de su tàgiu
Synonyms e antonyms
acantu 1,
arrogu*,
bículu,
cabone,
istallada,
orrogu,
pitzuedhu,
tancu
/
fiotu,
grústiu,
rucrada,
tropedhu
Idioms
csn:
lassare una cosa, una faina, unu triballu a rugos = a mesincumentu, chentza agabbadu; faedhare a rugos = male, de no si cumprèndhere bene su chi si narat; marghinare sa cosa a ruju, mastigare a rugos = male, a cantos russos
Sentences
altzat sa lepa unta a una manu e l'abbassat punghindhe faca a terra su rugu mezus ◊ fit mastighendhe calchi ruju de zigarru
2.
unu rugu de sa robba si est iscambadu
3.
sa muzere lassaiat sa faina a rúgios e leaiat sos fizos a bídere su babbu chin sos boes
Translations
French
morceau,
partie
English
piece
Spanish
trozo
Italian
spezzóne,
pèzzo
German
Stück,
Teil.
stígia , nf: istígia* Definition
is silibbas de s'aràngiu, de s'àgiu, de su mandarinu deasi comente funt ispartzios desesi; orrughedhu, fitighedha fine
Synonyms e antonyms
cítula,
fítula,
ispixu,
sibícua,
títaba
/
istidha,
tiza
Translations
French
quartier,
gousse
English
segment
Spanish
gajo,
diente,
raja
Italian
spícchio
German
Schnitz,
Zehe,
Stück.
strónciu, strónciulu , nm: strúnciu,
strúnciulu,
trónciu* Definition
bículu, orrugu de cosa, prus che àteru pane, segau a manos / segai a strónciu = nau de manera de fàere a sa grussera, chentza delicadesa e ne crabbu
Synonyms e antonyms
acantu 1,
arrogu,
bículu,
istallada,
rúgiu 1,
tancu
| ctr.
totu
Sentences
donaisidhu unu strúnciu de pani! ◊ unu strónciu de pani e saludi po bivi in allirghia! ◊ giaunàt candu no agatàt a nemus de dhi donai unu strónciu de pani ◊ su malassortau est cumossendu ferenu po unu strónciulu de civraxu
Translations
French
morceau,
bout
English
piece
Spanish
trozo
Italian
pèzzo
German
Stück.
tanchédhu , nm: tanchixedhu Definition
min. de tancu, orrugu, tancu piticu, un'apenas; nau de tempus, un'iscuta
Synonyms e antonyms
acodedhu,
arroghedhu,
arróncinu,
bículu,
bucone,
pitzuedhu,
tanconedhu
/
gradixedhu,
iscuta,
pódhixi
2.
pustis de unu tanchixedhu, su fogu fiat allutu e s'àcua giai callenti
Translations
French
morceau,
moment
English
bit,
moment
Spanish
trocito,
ratito
Italian
pezzétto,
moménto
German
Stück,
Augenblick.