agnòne , nm, nf: angione, angioni, antzone, anzone, anzoni Definizione su fedu piticu de is brebès, siat mascu o fémina (si no si depet distínghere si narat a mascu) Modi di dire csn: anzone mesulanu o secotianu = nàschidu a regadiu, bessíndheche su zerru, a primos de beranu; a. iberrile = nàschidu intrendhe zerru; anzone lacasinu = de lana rara, de colore diferente suta, in ancas; angioni de callu = anzone de tita, chi no tenet prus de unu mese, de late; stallai is angionis = istitare; anzone muroninu = s'anzone de muvra; conca de anzone (nadu de unu)= chie zughet sos pilos totu anedhados, pili allorigadu Frasi a su matzone li ponzo su cane ifatu pro no mi sannare sos anzones ◊ sas anzones est a las pesare ◊ po pagare sa pastura no bastant su late e is angiones! ◊ curret s'anzone a si súere sa mama ◊ cun is angionis mannas si ponit a giogai ◊ incui ne leànt totu su chi portaiaus a bènnere: crabitos, agnones, porcos 2. cussa piciochedha… est un'angionedhu de callu! ◊ tue as su coro vonu de unu angione Cognomi e Proverbi smb: Angioi, Angioni, Angione, Angioy Etimo ltn. *agnione Traduzioni Francese agneau Inglese lamb Spagnolo cordero Italiano agnèllo Tedesco Lamm.
agnulòtu agnelòtu
agò, agòa acòa
agoagòa acoacò
agodíssia , nf: agudíssia, agudítzia, agudítziu Definizione su vítziu de bòllere totugantu, de no bòllere lassare nudha a is àteros, a face manna, malammodidu Sinonimi e contrari agudéntzia, apédhiu, arràngulu, asuréntzia, asuria, asurímini, aulimentu, codícia* / atrevimentu Frasi como andhat bolendhe s'agudíssia subra sas alas de sa passione (A.Demontis)◊ ómini chi curris chena studa che un'ispiridau avatu a siendas, cussa est agudítzia de lupu cun is fradis tuus! (S.Mossa)◊ no fuant pagus is chi teniant s’agudítziu de fai su capitanu de su barrucellau ◊ no est cosa de poderare s'agodíssia umana! Traduzioni Francese ambition, avidité Inglese ambition, avidity Spagnolo ambición Italiano ambizióne, avidità Tedesco Ehrgeiz, Gier.
agodradòri , nm: agorraroi Sinonimi e contrari bardiadore, castiadore, miradori, tentadore Frasi is agorrarois de is arxoas funta bèni pagaus ◊ àngelu miu agodradori, po agodrai s'ànima mia mi fatzas cumpangia! Etimo srd.
agodrài aggordài
agoglíre acoglíre
agollínu , nm: agullinu Definizione iscrapedhu piticu a punta tundha Sinonimi e contrari pincioto, puntarola Terminologia scientifica ans Etimo srd.
agollofàu acallofàu
agollóriu , nm: agullúriu Sinonimi e contrari abélidu, agrugu, gruju, gurrúliu, órulu Frasi s'agollóriu de unu cani est lamentu de atítidu.
agòne , nm Sinonimi e contrari agonia.
agonía , nf: angonia, angunia Definizione is penas de sa morte, su èssere morindho, sufrimentu, pena; fintzes tocu de campana candho morit ccn. Sinonimi e contrari ispiru / cdh. agunia Frasi at fatu un'istragada agonia ◊ so morzendhe e chentza mòrrere: forsis pena gai istragada no est s'agonia ◊ columba, no ti lebes sentimentu ne in coro ti lighes angonia! (C.Buttu) Traduzioni Francese agonie Inglese pangs of death Spagnolo agonía Italiano agonìa Tedesco Agonie.
agoniósu , agt Definizione chi dhue at de ndhe mòrrere, chi faet ispirare, mòrrere; nau de ccn., chi est timendho meda, cun sa boghe treme treme coment'e morindho Sinonimi e contrari aporadu, axiosu / cdh. aguniosu Frasi cussos sunt passendhe una vida agoniosa pro su bisonzu 2. a su fragassu paret chi tremant domos e carreras, píulat Nanni apena, agoniosu Etimo srd. Traduzioni Francese angoissant Inglese distressing Spagnolo angustioso Italiano angoscióso Tedesco quälend.
agontzàre aconciài
agóntzu acónciu
agonzàre , vrb: agunzare Definizione papare o acumpangiare sa cosa papandho cun ingaúngiu Sinonimi e contrari aunzare 1 incaungiare Etimo srd.
agonzàu , pps, agt Definizione de agonzare; ingaungiau, aunzadu, papau impare cun àtera cosa.
agónzu , nm: agunzu, aunzu Definizione su chi (e prus de sustàntzia) si papat impare cun su pane, po dh'acumpangiare; sa cosa chi si ponet po cundhire is papares; in cobertantza, cosa chi si giaet a ccn. po ndhe tènnere calecunu praxere a dibbandha Sinonimi e contrari armíngiu, cumpànigu, incaúngiu / connimentu Frasi màndhigat a sa sola e a s'acua chivalzu chentza aunzu ◊ a chena bi aiant pulenta chene agonzu Terminologia scientifica mng Traduzioni Francese ce que l'on mange avec du pain Inglese smething to eat with bread Spagnolo companage, condumio Italiano companàtico Tedesco Zukost zum Brot.
agopedhàe , vrb Sinonimi e contrari acocovedhae, agionedhare, aguputzulae, ingobbedhare.