agnòne , nm, nf: angione,
angioni,
antzone,
anzone,
anzoni Definizione
su fedu piticu de is brebès, siat mascu o fémina (si no si depet distínghere si narat a mascu)
Modi di dire
csn:
anzone mesulanu o secotianu = nàschidu a regadiu, bessíndheche su zerru, a primos de beranu; a. iberrile = nàschidu intrendhe zerru; anzone lacasinu = de lana rara, de colore diferente suta, in ancas; angioni de callu = anzone de tita, chi no tenet prus de unu mese, de late; stallai is angionis = istitare; anzone muroninu = s'anzone de muvra; conca de anzone (nadu de unu)= chie zughet sos pilos totu anedhados, pili allorigadu
Frasi
a su matzone li ponzo su cane ifatu pro no mi sannare sos anzones ◊ sas anzones est a las pesare ◊ po pagare sa pastura no bastant su late e is angiones! ◊ curret s'anzone a si súere sa mama ◊ cun is angionis mannas si ponit a giogai ◊ incui ne leànt totu su chi portaiaus a bènnere: crabitos, agnones, porcos
2.
cussa piciochedha… est un'angionedhu de callu! ◊ tue as su coro vonu de unu angione
Cognomi e Proverbi
smb:
Angioi, Angioni, Angione, Angioy
Etimo
ltn.
*agnione
Traduzioni
Francese
agneau
Inglese
lamb
Spagnolo
cordero
Italiano
agnèllo
Tedesco
Lamm.
agnulòtu agnelòtu
agò, agòa acòa
agoagòa acoacò
agodíssia , nf: agudíssia,
agudítzia,
agudítziu Definizione
su vítziu de bòllere totugantu, de no bòllere lassare nudha a is àteros, a face manna, malammodidu
Sinonimi e contrari
agudéntzia,
apédhiu,
arràngulu,
asuréntzia,
asuria,
asurímini,
aulimentu,
codícia*
/
atrevimentu
Frasi
como andhat bolendhe s'agudíssia subra sas alas de sa passione (A.Demontis)◊ ómini chi curris chena studa che un'ispiridau avatu a siendas, cussa est agudítzia de lupu cun is fradis tuus! (S.Mossa)◊ no fuant pagus is chi teniant s’agudítziu de fai su capitanu de su barrucellau ◊ no est cosa de poderare s'agodíssia umana!
Traduzioni
Francese
ambition,
avidité
Inglese
ambition,
avidity
Spagnolo
ambición
Italiano
ambizióne,
avidità
Tedesco
Ehrgeiz,
Gier.
agodradòri , nm: agorraroi Sinonimi e contrari bardiadore, castiadore, miradori, tentadore Frasi is agorrarois de is arxoas funta bèni pagaus ◊ àngelu miu agodradori, po agodrai s'ànima mia mi fatzas cumpangia! Etimo srd.
agodrài aggordài
agoglíre acoglíre
agollínu , nm: agullinu Definizione iscrapedhu piticu a punta tundha Sinonimi e contrari pincioto, puntarola Terminologia scientifica ans Etimo srd.
agollofàu acallofàu
agollóriu , nm: agullúriu Sinonimi e contrari abélidu, agrugu, gruju, gurrúliu, órulu Frasi s'agollóriu de unu cani est lamentu de atítidu.
agòne , nm Sinonimi e contrari agonia.
agonía , nf: angonia,
angunia Definizione
is penas de sa morte, su èssere morindho, sufrimentu, pena; fintzes tocu de campana candho morit ccn.
Sinonimi e contrari
ispiru
/
cdh. agunia
Frasi
at fatu un'istragada agonia ◊ so morzendhe e chentza mòrrere: forsis pena gai istragada no est s'agonia ◊ columba, no ti lebes sentimentu ne in coro ti lighes angonia! (C.Buttu)
Traduzioni
Francese
agonie
Inglese
pangs of death
Spagnolo
agonía
Italiano
agonìa
Tedesco
Agonie.
agoniósu , agt Definizione
chi dhue at de ndhe mòrrere, chi faet ispirare, mòrrere; nau de ccn., chi est timendho meda, cun sa boghe treme treme coment'e morindho
Sinonimi e contrari
aporadu,
axiosu
/
cdh. aguniosu
Frasi
cussos sunt passendhe una vida agoniosa pro su bisonzu
2.
a su fragassu paret chi tremant domos e carreras, píulat Nanni apena, agoniosu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
angoissant
Inglese
distressing
Spagnolo
angustioso
Italiano
angoscióso
Tedesco
quälend.
agontzàre aconciài
agóntzu acónciu
agonzàre , vrb: agunzare Definizione papare o acumpangiare sa cosa papandho cun ingaúngiu Sinonimi e contrari aunzare 1 incaungiare Etimo srd.
agonzàu , pps, agt Definizione de agonzare; ingaungiau, aunzadu, papau impare cun àtera cosa.
agónzu , nm: agunzu,
aunzu Definizione
su chi (e prus de sustàntzia) si papat impare cun su pane, po dh'acumpangiare; sa cosa chi si ponet po cundhire is papares; in cobertantza, cosa chi si giaet a ccn. po ndhe tènnere calecunu praxere a dibbandha
Sinonimi e contrari
armíngiu,
cumpànigu,
incaúngiu
/
connimentu
Frasi
màndhigat a sa sola e a s'acua chivalzu chentza aunzu ◊ a chena bi aiant pulenta chene agonzu
Terminologia scientifica
mng
Traduzioni
Francese
ce que l'on mange avec du pain
Inglese
smething to eat with bread
Spagnolo
companage,
condumio
Italiano
companàtico
Tedesco
Zukost zum Brot.
agopedhàe , vrb Sinonimi e contrari acocovedhae, agionedhare, aguputzulae, ingobbedhare.