agiupàre , vrb Sinonimi e contrari agiuponare.
agiuponàre , vrb Definizione bestire o abbutonare su giupone Sinonimi e contrari agiupare Etimo srd.
agiurài agiadài
agiuramentàdu , agt, nm: azuramentadu Definizione
chi o chie giurat su frassu
Sinonimi e contrari
addistimonzadu,
giuradore,
giurafalsu,
irgiuramentadu,
libbrone,
zuramentone
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
parjure
Inglese
perjured
Spagnolo
perjuro
Italiano
spergiuro
Tedesco
meineidig.
agiuramentàre , vrb: azuramentare Definizione
giurare su frassu, fàere o nàrrere su contràriu de su chi s'est giurau
Sinonimi e contrari
isgiuramentare,
ispreurare
Frasi
si sunt agiuramentados
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se parjurer
Inglese
to perjure oneself
Spagnolo
perjurar
Italiano
spergiurare
Tedesco
falsch schwören.
agiúru agiúdu
agiustàda , nf: azustada Definizione
su agiustare; genia de cuntratu de fàere unu trebballu po unu tanti / fàghere un'a. = comporare a sa russa
Sinonimi e contrari
adderetada,
istagilu,
scarada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
travail à la pièce (aux pièces)
Inglese
job contract
Spagnolo
destajo
Italiano
còttimo
Tedesco
Akkordarbeit.
agiustadòre , nm Definizione medianeri, chie buscat o faet cuntratos po trebballos a s'agiustu Sinonimi e contrari medianeri Etimo srd.
agiustadúra , nf: azustadura Definizione su azustare Sinonimi e contrari adderetada Etimo srd.
agiustài , vrb: agiustare,
azustare Definizione
fàere giustu, pònnere o fàere bene, méngius, una cosa, pònnere de acórdiu, adatare una cosa a un'àtera; cuncordare sa paga de unu trebballu; rfl. parare fronte a una dificurtade comente si podet: a logos, nau de is frutos e laores, lòmpere de èssere a puntu giustu po papare o arregòllere
Sinonimi e contrari
achidare 1,
acodomai,
aconciai,
adaretzai,
adecuare,
agghitire,
arragnare,
assantai,
assetiai
Modi di dire
csn:
agiustai sa coja = dare sa peràula, fàghere s'asseguronzu; agiustai cun su maistu de linna = ammanitzàresi a mòrrere
Frasi
azusta cussa cosa ca ndh'est ruindhe! ◊ bazi, za mi azusto mancari a sa sola! ◊ si nos azustamus in su prétziu ti la còmporo deo sa cosa!
2.
coment'eis agiustau, meda ti donat su meri tuu? ◊ chi agiustaus, cust'annu torraus a tenni predicadori de lussu! (A.Garau)◊ agiustant po fai e po trigu ◊ beni a teraca po su chi amus agiustadu!
3.
s'àgina non fut galu agiustada e no ndhe apo bodhiu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ajuster
Inglese
to mend
Spagnolo
ajustar,
arreglar
Italiano
aggiustare
Tedesco
justieren.
agiustaméntu , nm Definizione su agiustai / a. de coja = asseguronzu Sinonimi e contrari agiustadura, agiustu Etimo srd.
agiustàre agiustài
agiustàu , pps, nm Definizione de agiustai; foedhandho de trebballu, sa paga cuncordada Sinonimi e contrari paca 2. s'agiustau est doxi mois de trigu.
agiustèra , nf Definizione
su si pònnere de acórdiu po calecuna diferéntzia
Sinonimi e contrari
agiustamentu,
agiustu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
accord,
arrangement
Inglese
to settle a quarrel
Spagnolo
arreglo,
avenencia
Italiano
accomodaménto di divergènze,
accòrdo
Tedesco
Vergleich.
agiústu , nm: azustu Definizione
su agiustare; genia de cuntratu, de acórdiu
Sinonimi e contrari
acódriu,
agiustamentu,
agiustera,
convéniu
Modi di dire
csn:
leare o fàghere a s'agiustu = leare a iscarada; ómines de azustu = cussos chi períssiant carchi cosa pro istabbilire un'iscàmbiu, un'acordu
2.
s'agiustu chi tenia cun cudhu dhu torru a fai cun tui ◊ si picant su messonzu a s'azustu ◊ candu femu acordau, po agiustu babbu cun su meri istabbiliat ca mi depiat mandai a domu una borta a sa cida ◊ tratant is agiustus e cuncordant su de fai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
accord,
convention
Inglese
convention,
agreement
Spagnolo
acuerdo
Italiano
accòrdo,
convenzióne
Tedesco
Übereinstimmung,
Übereinkommen.
agiutóriu agitóriu!
agiutulàre agiotulàre 1
agiuventàre , vrb: azuventare Definizione giare azuventu, agiudu, cambiare in méngius, ispínghere coment'e po fàere pigare su bólidu Sinonimi e contrari agiadai, ajuai, atuai, atzumentare / abboniare, ammellorai Frasi s'ómine, si est ómine, si picat su chi li benit, ma acatat sèmpere sa manera de si azuventare ◊ li at azuventau unu sacu a codhu ◊ su risu ammajaditu mi azuventat sos brios 2. zente atacada a terra, apustis de unu prioratu si est azuventada ◊ sos crapitos si poniant a súghere e candho si ndhe fint azuventaos si torrabant a pònnere in sos ediles ◊ po si azuventare in sas iscalas de sos ricos de Londra si fut postu in conca de cuare s'identidade sua.
àglia , nf: alza,
àrgia,
arza,
arxa,
àrxara Definizione
àrgia ispitzuladora o arza pinta, bobboi malu, arangiolu velenosu chi candho móssigat dolet meda e a tempus longu chi unu agiummai s’imbortighinat: cust'arangiolu faet su niu in terra, in mesu de s'erba, est iscuriosu de colore, portat tréighi marchighedhos orrúbios in sa parte de sa bentre (a parte de pitzu); in calecunu logu su matessi númene dhu narant a una genia de frommiga velenosa ma chi no faet deasi male; a logos narant àrgia a dónnia arangiolu e sa velenosa est ispitzuladora / s'àrgia est de tres arratzas: bagadia (froria, colore de orrosa), cojada (orrúbia), fiuda (niedha)
Sinonimi e contrari
acuasantera 1,
assàrgia,
bàrgia*
Modi di dire
csn:
fàghere su ballu de s'arza a unu = fai su ballu pro unu chi dh'at ispitzuau s'àrgia; èssere ferenau che un'àrgia = crependhe de su fele
Frasi
arza niedha pinta fatesit fizos trinta ◊ mossu de arza, tocu de campana! ◊ s'est sadhiu pariat chi dh'iat puntu s'àrgia ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca ◊ sa puntura de s'àrgia mascu dolet de prus
2.
su ballu de s'arza chi ti fetant! ◊ zai ses maseda… paret chi ti at mossigadu un'arza de ballos!
Terminologia scientifica
crp, latrodectus tredecim-guttatus, myrmilla erythrocephala
Traduzioni
Francese
veuve noire méditerranéenne
Inglese
Mediterranean black widow
Spagnolo
araña sangrienta,
viuda negra europea
Italiano
malmignatta
Tedesco
Mediterrane Schwarze Witwe.
agliagài , vrb: (a-gli-a-ga-i) alliagai
gliagai*,
liagai Definizione
fàere a freaduras, totu a liagas
Sinonimi e contrari
apiagare,
apragastare,
friai
2.
dh'at fata flagellai ispollada po chi su corpus siat alliagau
Traduzioni
Francese
blesser,
ulcérer
Inglese
to wound,
to ulcerate
Spagnolo
llagar,
ulcerar
Italiano
piagare,
ulcerare
Tedesco
verwunden,
ein Geschwür erzeugen in.