A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

agnòne , nm, nf: angione, angioni, antzone, anzone, anzoni Definitzione su fedu piticu de is brebès, siat mascu o fémina (si no si depet distínghere si narat a mascu) Maneras de nàrrere csn: anzone mesulanu o secotianu = nàschidu a regadiu, bessíndheche su zerru, a primos de beranu; a. iberrile = nàschidu intrendhe zerru; anzone lacasinu = de lana rara, de colore diferente suta, in ancas; angioni de callu = anzone de tita, chi no tenet prus de unu mese, de late; stallai is angionis = istitare; anzone muroninu = s'anzone de muvra; conca de anzone (nadu de unu)= chie zughet sos pilos totu anedhados, pili allorigadu Frases a su matzone li ponzo su cane ifatu pro no mi sannare sos anzones ◊ sas anzones est a las pesare ◊ po pagare sa pastura no bastant su late e is angiones! ◊ curret s'anzone a si súere sa mama ◊ cun is angionis mannas si ponit a giogai ◊ incui ne leànt totu su chi portaiaus a bènnere: crabitos, agnones, porcos 2. cussa piciochedha… est un'angionedhu de callu! ◊ tue as su coro vonu de unu angione Sambenados e Provèrbios smb: Angioi, Angioni, Angione, Angioy Ètimu ltn. *agnione Tradutziones Frantzesu agneau Ingresu lamb Ispagnolu cordero Italianu agnèllo Tedescu Lamm.

agnulòtu agnelòtu

agò, agòa acòa

agoagòa acoacò

agodíssia , nf: agudíssia, agudítzia, agudítziu Definitzione su vítziu de bòllere totugantu, de no bòllere lassare nudha a is àteros, a face manna, malammodidu Sinònimos e contràrios agudéntzia, apédhiu, arràngulu, asuréntzia, asuria, asurímini, aulimentu, codícia* / atrevimentu Frases como andhat bolendhe s'agudíssia subra sas alas de sa passione (A.Demontis)◊ ómini chi curris chena studa che un'ispiridau avatu a siendas, cussa est agudítzia de lupu cun is fradis tuus! (S.Mossa)◊ no fuant pagus is chi teniant s’agudítziu de fai su capitanu de su barrucellau ◊ no est cosa de poderare s'agodíssia umana! Tradutziones Frantzesu ambition, avidité Ingresu ambition, avidity Ispagnolu ambición Italianu ambizióne, avidità Tedescu Ehrgeiz, Gier.

agodradòri , nm: agorraroi Sinònimos e contràrios bardiadore, castiadore, miradori, tentadore Frases is agorrarois de is arxoas funta bèni pagaus ◊ àngelu miu agodradori, po agodrai s'ànima mia mi fatzas cumpangia! Ètimu srd.

agodrài aggordài

agoglíre acoglíre

agollínu , nm: agullinu Definitzione iscrapedhu piticu a punta tundha Sinònimos e contràrios pincioto, puntarola Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd.

agollofàu acallofàu

agollóriu , nm: agullúriu Sinònimos e contràrios abélidu, agrugu, gruju, gurrúliu, órulu Frases s'agollóriu de unu cani est lamentu de atítidu.

agòne , nm Sinònimos e contràrios agonia.

agonía , nf: angonia, angunia Definitzione is penas de sa morte, su èssere morindho, sufrimentu, pena; fintzes tocu de campana candho morit ccn. Sinònimos e contràrios ispiru / cdh. agunia Frases at fatu un'istragada agonia ◊ so morzendhe e chentza mòrrere: forsis pena gai istragada no est s'agonia ◊ columba, no ti lebes sentimentu ne in coro ti lighes angonia! (C.Buttu) Tradutziones Frantzesu agonie Ingresu pangs of death Ispagnolu agonía Italianu agonìa Tedescu Agonie.

agoniósu , agt Definitzione chi dhue at de ndhe mòrrere, chi faet ispirare, mòrrere; nau de ccn., chi est timendho meda, cun sa boghe treme treme coment'e morindho Sinònimos e contràrios aporadu, axiosu / cdh. aguniosu Frases cussos sunt passendhe una vida agoniosa pro su bisonzu 2. a su fragassu paret chi tremant domos e carreras, píulat Nanni apena, agoniosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu angoissant Ingresu distressing Ispagnolu angustioso Italianu angoscióso Tedescu quälend.

agontzàre aconciài

agóntzu acónciu

agonzàre , vrb: agunzare Definitzione papare o acumpangiare sa cosa papandho cun ingaúngiu Sinònimos e contràrios aunzare 1 incaungiare Ètimu srd.

agonzàu , pps, agt Definitzione de agonzare; ingaungiau, aunzadu, papau impare cun àtera cosa.

agónzu , nm: agunzu, aunzu Definitzione su chi (e prus de sustàntzia) si papat impare cun su pane, po dh'acumpangiare; sa cosa chi si ponet po cundhire is papares; in cobertantza, cosa chi si giaet a ccn. po ndhe tènnere calecunu praxere a dibbandha Sinònimos e contràrios armíngiu, cumpànigu, incaúngiu / connimentu Frases màndhigat a sa sola e a s'acua chivalzu chentza aunzu ◊ a chena bi aiant pulenta chene agonzu Terminologia iscientìfica mng Tradutziones Frantzesu ce que l'on mange avec du pain Ingresu smething to eat with bread Ispagnolu companage, condumio Italianu companàtico Tedescu Zukost zum Brot.

agopedhàe , vrb Sinònimos e contràrios acocovedhae, agionedhare, aguputzulae, ingobbedhare.