norabbòna , nf: norobbonas Definizione
in ora bona (pl. puru): uras bonas, cosas de bonu chi si disígiant a unu, naendhosidhu / donai su norabbonas
Sinonimi e contrari
orabbonas
Frasi
sbregungida, amendu a unu cojau no podis arriciri mancu norabbonas ◊ tengu sentidu e coru genuinu donendu norabbonas a tui ◊ basendisí is santus peis sa norabbona si donaus
Etimo
ctl.
norabonas
Traduzioni
Francese
souhaits,
félicitations
Inglese
greetings,
congratulations
Spagnolo
enhorabuena,
felicitación,
parabién
Italiano
augùri,
congratulazióni
Tedesco
Glückwünsche.
noràli nadàbi
noramàla , nf Definizione in ora mala: uras malas, cosas de malu chi si disígiant a unu, naendhosidhu a frastimu Etimo ctl. noramala.
norànta nobànta
Nord , nm, agt: norti Definizione
una de is bàtoro bandhas, sa chi faet cara a s'istedhu polare
Sinonimi e contrari
tramuntana
| ctr.
Sud
Traduzioni
Francese
nord
Inglese
north
Spagnolo
norte
Italiano
nord
Tedesco
Norden.
nordigàre nodrigàre
nordítziu , nm Definizione
totu su chi serbit po mantènnere a unu, cosa de papare e de logu po istare, po dhu campare
Sinonimi e contrari
bivu,
mantenimentu,
vitantza
Frasi
aus cuntratau is brebès a pàsculu francu e in prus su nordítziu po noso
Traduzioni
Francese
maintien,
entretien (sostentamento)
Inglese
maintenance
Spagnolo
mantenimiento
Italiano
manteniménto
Tedesco
Versorgung,
Erhaltung,
Unterhalt.
noríu nodídu
nòrma , nf Definizione genia de régula, mescamente cosa istabbilia cun sa lei, parte de una lei Sinonimi e contrari regla.
normadòri , agt Definizione chi faet, decidet, aprovat is normas, régulas e regulamentos Frasi cussa est una lei normadora in custas chistionis.
normàle, normàli , agt Definizione chi est cunforma a sa norma, ma nau mescamente in su sensu chi no est diferente de is àteros, chi de prus a mancu est che is àteros, (nau de ccn.) chi tenet unu cumportamentu sanu, chentza nudha de istrambu o de fàere pentzare a su malu.
normalidàde , nf Definizione
su èssere normale, a sa própriu manera de sèmpere, chentza nudha de nou, de diferente
Traduzioni
Francese
normalité
Inglese
normality
Spagnolo
normalidad
Italiano
normalità
Tedesco
Normalität.
normalizàre , vrb Definizione essire o fàere normale, fàere andhare o torrare is cosas cunforma a sa norma, a sa manera de sèmpere.
norobbònas norabbòna
norodhàsile , nm Definizione erva de ràmine, genia de erba totu arraighinas nodosas mala a ispèrdere e istrobbosa in logu coltivau Sinonimi e contrari araminzu, arramanarxu, birdarràmene, eràmine, gràmene, ilaila, orgodhàsile, pastudrèmini Terminologia scientifica rba, Cynodon dactylon Etimo srd.
noródhu , nm Definizione mucu chi essit de su nasu o cosa ispudada Sinonimi e contrari larodhu*.
nòrte , nm Definizione
s'istedhu chi orruet ifilu de su polu nord e chi serbit de orientamentu in su logu a denote; fintzes destinu, logu o iscopu a ue si iat a bòllere lòmpere
Frasi
rutilante istella e norte de sa vida, nos sias cunfortu e guida! ◊ norte vivu e luminosu das in sa nave chi portas ◊ siades norte a s'umana tzeghidade! ◊ in su monte collocada servides de norte e ghia ◊ chi sa Musa ti siat giaru norte in sa vida!
2.
grandhe campana, sempre piús forte repica in sas aeras de Ichnusa aviada animosa a menzus norte (P.Casu)
Etimo
spn.
norte
Traduzioni
Francese
étoile polaire
Inglese
polestar
Spagnolo
estrella del norte
Italiano
stélla polare
Tedesco
Polarstern.
nòrti nord
norvegésu , agt, nm Definizione
chi pertocat sa Norvégia, chi o chie est de sa Norvégia
Traduzioni
Francese
norvégien
Inglese
norwegian
Spagnolo
noruego
Italiano
norvegése
Tedesco
norwegisch,
Norwegerin.
nos , prn Definizione
prn. de 1ˆ persona pl., est sèmpere cmpl. (indiretu = a nois, po nois/noso, a benefíciu o a dannu nostu), diretu (e si che podet furriare in nosi) e cun verbos pronominales / a/c.: cun ndhe si che podet aunire a fàere nondhe, cun che a noche, cun lu/la a nollu/nolla (e nollos, nollas)
Sinonimi e contrari
si 4
Frasi
feinosí sa gràtzia chi s'alimentu nosi serbat de profetu ◊ nosi daiant su linu e nosi faiamus fardetas ◊ oe no bi andhamus ca no nos andhat bene ◊ si nos dades una manu de azudu bi la faghimus ◊ compà, como nosi ndhe bufaus un'àtera tassa! ◊ cale fogu nos fit brusiendhe totugantu? ◊ custa cosa nos faghet male
2.
andhaiamus a marrare e però gei nosi colaiamus etotu ◊ a nosi pasare, pacu bene!, nosi pasaiamus pacu! ◊ si nos bidides in apretu curride a nos azuare! ◊ Frantzisca nosi cheret bene ◊ po nosi divèrtere nosi poniaus a marrare, a innetiare, a messare…
3.
de su chi amus nadu nos semus zurados puru ◊ nois nos creimus meda ma in prus de una cosa faghimus farta ◊ ite nos creimus, chi est menzus a fàghere gai?! ◊ nondhe andhamus, noche ghiramus
Etimo
ltn.
nos
Traduzioni
Francese
nous
Inglese
us
Spagnolo
nos
Italiano
ci (a noi,
ci)
Tedesco
uns.