pàrdu 1 , agt Definizione chi est in colore de chinisu Sinonimi e contrari chijinatu, cinisacu, múrinu, murru 1, pàldinu Terminologia scientifica clr Etimo spn. pardo.
pàrdula pàdrua
pàrdumu pàdrumu
pàre , agt, avb: pari Definizione chi est su matessi tanti o genia, o totu a unu: su foedhu s'impreat sèmpere aparagonandho, faendho unu cunfrontu / pat'e pari (patabari) = impare Sinonimi e contrari aguale, èpere, matessi Modi di dire csn: intrare a pare (apare), bogare de pare, essire de pare, èssere fora de pare, èssere palas a pare (apare); bogare de pare su fogu = istesiare sos titones, sos mutzigones, a manera chi no si che sigant a tènnere; cosire, pònnere tra pare = paris; èssere che pare (chepare)= cant’e pare, guale, totunu, a sa matessi manera (ma, segundhu comente si narat, fintzas "menzus", "de prus"); ossus fora ’e pari = bogados de s'incàssiu, móidos de s'annugradorzu; èssere fora ’e pare, essiri de pari (nadu de maridu e muzere) = bivi donniunu po contu suu; transiri de pari = istesiare s'unu de s'àteru; atobiai apari = fàghere a paris cun…; de pare a pare, dae pare in pare = s'unu cun s'àteru, a s'àteru, pari pari (paribari), apare, apari; avatu ’e pari = s'unu ifatu de s'àteru Frasi a torrare su calche a su molente si restat de siéntzia che pare ◊ sa màchina de iscríere no bi cheret mancu posta apare cun sa computera! ◊ no semus totugantos che pare ◊ si sunt ringratziaos dae pare in pare ◊ cantas famílias bi at fora de pare!…◊ est mellus mera, mancu a pari! ◊ donzi bolta depiat pònnere unu retratu nou, semper che pare ◊ già amus leadu che pare marguras in sas dies de abba, in mesu a ludu!…◊ de artúria bois duos sezis cant'e pare ◊ ierru e istiu fit sempre bestida che pare Etimo ltn. pare(m).
parebàre , avb: paribari Definizione
s'unu cun o a s'àteru
Sinonimi e contrari
apare,
paltibaris
Frasi
istant in bonu cussertu respetèndhesi parebare ◊ Cristos e Santu Giuanne si sunt batixados paribari ◊ dàdebbos sa manu paribari! ◊ no dhus connoscis cumenti funt, tirendusindi is ogus paribari?! ◊ cussos si azuant de paribari ◊ si faent caente paribari
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
réciproquement
Inglese
each other
Spagnolo
recíprocamente
Italiano
reciprocaménte
Tedesco
gegenseitig,
einander.
parèda, parède , nf Definizione totu cussos de una famíglia, de unu sambenau; fintzes truma, chedha, cambarada / èssere de bona, de mala p.; essire dai sa p. = distíngheresi de totu sos parentes, iscastare Sinonimi e contrari aredeu, arénsia / tròpara, trumada Frasi minnanna isterriat sas memórias de sa pareda e de sos parentados ◊ fit bona padrona, bona in dogni manera: sa muda de sa pareda! ◊ cun bene e cun viltude si mudet sa pareda! 2. is féminas tandho essiant a su monte a pareda in mengianu de fritu e proe proe puru.
parèdha padèdha
paremíche, paremíghe paramíche
parémpiu , nm Sinonimi e contrari paraímpiu Frasi cussa picioca mi praxit: poita no mi fais de parémpiu e bandas a dha domandai si mi bollit cojai? (F.Inconis)
parenànti panneanànti
parendadhài , nm Definizione
in logu de monte, de serra, sa costera de s'àtera parte (sa chi no si biet), o fintzes afache (inue faet a badhe)
Etimo
srd
Traduzioni
Francese
côte,
versant
Inglese
hillside
Spagnolo
vertiente
Italiano
versante
Tedesco
Abhang.
parentàdu , nm: parentatu, parentau Definizione totu is parentes, totu s'aredeu Sinonimi e contrari parentalla, parentella, parentígiu Frasi mannoi connoschiat totu sos parentados, répulas e arrampiles Etimo ltn. parentatus.
parentàlla , nf, nm: parentaza,
parentazu Definizione
is parentes, muntone de parentes (a bortas nau unu pagu cun ifadu)
Sinonimi e contrari
parentadu,
parentella
Frasi
s'isposa si est posta in biaxi cun su babbu, sa mamma e totu sa parentalla ◊ tzia Fannia no teniat fillus e nimmancu parentalla ca fiat istràngia
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
parenté
Inglese
relations
Spagnolo
parentesco,
parientes
Italiano
parentado
Tedesco
Verwandten.
parentàtu, parentàu parentàdu
parentàza, parentàzu parentàlla
parènte , nm: parenti Definizione
persona de sa matessi famíglia o eréntzia; cosa chi andhat totu impare cun calecun'àtera, comente podet èssere s'efetu cun s'intzimia
Modi di dire
csn:
p. custrintu = parenti de istrintu, de acanta; p. de intradura = unu chi benit a èssi parenti po coja, ca si est cojau cun d-unu o una parenti
Frasi
a unu a unu ndhe furint benios totu is parentes e is amigos a dha cricare ◊ cussu mi est parente dae s'ala de sa mama ◊ totu sos parentes a s'isposa l'ant donada meda ◊ mi parit ca seis fintzas e parentis, de atesu!
2.
sa droga est parente custrinta de sas aconcadas, de sa maladia e de sa morte (Z.Zazzu)
Cognomi e Proverbi
smb:
Parente, Parenti
Etimo
ltn.
parente(m)
Traduzioni
Francese
parent
Inglese
relative
Spagnolo
pariente,
consanguíneo
Italiano
parènte,
consanguìneo
Tedesco
Verwandte.
parentèlla , nf Definizione
su èssere parentes; is parentes
Sinonimi e contrari
aredeu,
condomadu,
parentalla,
parentígiu
Frasi
ponent a parte sa parentella e pensant a issos ebbia ◊ cussa picioca at sighiu sa ghia de tota sa parentella ◊ sos mortos fachent galu parte de sas famíglias e de sas parentellas
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
parenté
Inglese
relatives
Spagnolo
parientes,
parentesco
Italiano
parentado,
parentèla
Tedesco
Verwandten,
Verwandschaft.
parènti parènte
parentígiu , nm: parentíu, parentizu Sinonimi e contrari parentadu, parentella Frasi su punghidore chi punghiat su mannale fit su matessi pro totu su parentizu ◊ a sa cojuada noa l'istrinant sos de su parentizu ◊ no bi aviat nisciunu de su parentígiu chin cussu númene (N.Rubanu) Etimo srd.
parentíle , agt, nm Definizione chi o chie est atacau meda a is parentes, a sa parentella.