abblandài, abblandhàre , vrb: abbrandai,
abbrandhare,
abbrannare Definizione
fàere brandhu, prus bonu a baliare, prus pagu forte, prus pagu airau, cumenciare a passare o miminare de unu dolore, de unu male, de unu patimentu, de unu fenòmenu; torrare, menguare, essire prus pagu de cantidade
Sinonimi e contrari
abbacai,
abblandhire,
abbonantzai,
achedare,
allebiae,
allenire,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
illebiare,
illenare
/
menguai
| ctr.
agghegiare,
crèschere,
incrispai
Frasi
mi est abbrandau su schinitzu de su fàmini ◊ antiga domo mia, recreu de su meu pensamentu, abblandhas sa tristia (P.Fae)◊ custu est prantu chi nisciunus abbrandat ◊ ti fia isetendhe pro mi abbrandhare penas e dolores ◊ o Babbu eternu, abblandha su rigore! ◊ seo ibertandho chi su cuadhu si abbrandhet ◊ a parte de merie s'aera si fut abbrandhada e no fut fritu ◊ si mi abbrannant sos ohis, cantu poto mantenzo
2.
candu andat mali sa laurera sa provista po fortza abbrandat
Etimo
spn.
ablandar
Traduzioni
Francese
adoucir,
apaiser
Inglese
to mitigate
Spagnolo
mitigar,
aliviar
Italiano
mitigare,
attutire
Tedesco
beruhigen,
mildern.
abbonàre 1 , vrb: abboniai Definizione
fàere a bonu, abbrandhare sa manera de fàere airada o arrennegada, fintzes subbacare, bínchere
Sinonimi e contrari
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
abboniri,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai
Frasi
sa die est tropu inchieta, no si cheret abbonare
2.
no agatendhe àteru, si abboneit a marrulare un'aizu de fenu
3.
custu sero brúsiant a sa deleada e no ti ne abbonas!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
calmer,
apaiser
Inglese
to calm
Spagnolo
sedar,
apaciguar
Italiano
abbonire
Tedesco
beruhigen.
acaíre , vrb Definizione
abbarrare citios, fàere citire, fàere abbarrare trancuillos, firmare de fàere ccn. cosa
Sinonimi e contrari
ammudai 1,
ammudigare,
ammudire,
ammutessi,
assamudare,
assebiai,
ismudulare
/
sensai
| ctr.
faedhare
Frasi
acaide cun basos sa pitzinna! (G.Raga)
Traduzioni
Francese
taire,
calmer,
apaiser
Inglese
to quiet
Spagnolo
calmar,
acallar
Italiano
chetare
Tedesco
schweigen,
zum Schweigen bringen,
beruhigen.
achedàre , vrb: achetai,
achetare,
achidare 2,
achietai,
achietare,
chietare Definizione
fàere chietu, brandhu, sériu, firmu; andhare a si crocare, su note
Sinonimi e contrari
abbacai,
abbonantzai,
allenare,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai
| ctr.
agegherai,
salargiare
/
pesai,
seguzare
Frasi
si ant a achietare che pitzinnedhos in coda de mama ◊ bentu chi tremis s'imbirdi, poita no ti achietas e mi lassas drommí?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
apaiser
Inglese
to appease
Spagnolo
aquietar,
calmar
Italiano
acquietare,
acchetare
Tedesco
beruhigen,
ruhig werden.
allenàre , vrb: alleniare Definizione
fàere prus lena una cosa forte, mescamente una suferéntzia; lassare lasca una cosa tirada, una cosa càdria / a. sa voche = abbasciai sa boxi; a. s’andhera = andai prus abbellu
Sinonimi e contrari
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
allebiae,
allenire,
apachiare,
apasaogare,
asselenare,
assussegai,
illebiare,
illenare
/
abbambiai 1,
aflusciai,
allentai,
iscanzare
| ctr.
acadriare,
apretai,
incrispai
Frasi
nàdeli goi ca li allenat su dolore! ◊ pro cantu podes su patire allena! ◊ su sole allenat sa calura a s'intirinada ◊ gasi isciopesit pro tantu penare isfoghendhe in piantos e lamentos chi sa boghe deveit allenare ◊ cun custa cura sos dolores mi ant allenadu
2.
a boltas mi alleno sa chintolza ◊ si lis allenas aizu sa fune frazant totu! ◊ a pagu a pagu si allenat s'andhonzu (P.Casu)
3.
allena sa gianna!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
adoucir,
apaiser,
affaiblir
Inglese
to diminish,
to soothe
Spagnolo
mitigar,
aliviar
Italiano
mitigare,
lenire,
affievolire
Tedesco
mildern,
lindern,
schwächen.
ammellàre , vrb: mellare 1 Definizione
asseliare, abbrandhare, fàere ammellu, fàere cessare
Sinonimi e contrari
abbacai,
abbambagare,
abblandai,
addurcare,
apasaogare,
apachiare,
apracidare
Frasi
ammelladu onzi motu, in sa cussorza s'intenniat solu su cróculu de sa funtana ◊ ajó, custos dúbbios ammella! (P.Mossa)◊ no mi la dias sa morte, ma tantu rigore ammella! ◊ no faghent prus bardanas, ammelladu ant sas matanas ◊ ammella, Larentu, de t'istracare s'ischina!
2.
sias tue bàlsamu pro ammellare, no fele!
Traduzioni
Francese
apaiser
Inglese
to placate
Spagnolo
aplacar
Italiano
placare
Tedesco
besänftigen.
apracidàre , vrb Definizione
fàere pràchidu, trancuillu, asseliau
Sinonimi e contrari
abbacai,
abbambagare,
abblandai,
addurcare,
apasaogare,
apachiare
Traduzioni
Francese
apaiser
Inglese
to placate
Spagnolo
aplacar
Italiano
placare
Tedesco
besänftigen.
assebiài , vrb: assegliai,
asseliai,
asseliare,
asselliai,
assiliare,
seliare Definizione
istare in asséliu, abbarrare sérios, firmos, trancuillos; fàere istare in pàusu, pònnere apostu, aconciare, fintzes cuncordare, andhare de acórdiu
Sinonimi e contrari
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
apachiare,
apasaogare,
assedhentae,
assentulae,
asselenare,
assuermai,
assussegai,
illebiare
/
aconciare,
mezorare
/
allichidie,
assantai,
remonire
| ctr.
atrepillai,
incidai,
suguzare
Modi di dire
csn:
asseliaresindhe, de una cosa = lassaidha stai chentza dha circai prus; asseliai su fogu = acontzare su fogu; asseliare su sonnu = passai su sonnu
Frasi
seu artziendi e carendi in su letu sentza de pori assegliai ◊ cussa próida no at asseliadu mancu su brúere ◊ andandu andandu su biaxi si est asseliau ◊ su pipiu poita no dh'assélias? ◊ asséliadi in domo, no andhes a ziru! ◊ si s'asséliat su bentu fait a intzurfuai ◊ de su dolore no bi apo asseliadu, istanote! ◊ giovanedha, pensa de ti assebiai, lah ca dhus prangis cussus fastígius!◊ fit a boghes ma za l'apo fatu asseliare
2.
soi asseliandu cosa in sa mesa ◊ lassadha fai, ca est asseliandu s'aposentu!
3.
cun totu cussu dinai s'iat asseliau sa domu ◊ chi imbucat dinai, su predi podit asseliai sa crobetura de crésia ◊ nci ammancat peti chi si abbrugit su pràngiu po asseliai is cosas!…
4.
no mi ndhe assélio: lu chirco fintzas chi l'agato! ◊ tue za no ti ndhe assélias chentza fàghere su dovere! ◊ sa zente si ndh'est asseliada de protestare
5.
circais de mi bociri poita is fuedhus mius no assélliant, cun bosatrus (Ev)◊ chi assellit a intru de issus totu su prexu miu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
apaiser
Inglese
to appease
Spagnolo
aquietar,
calmar
Italiano
acquietare,
calmarsi,
tranquillizzare,
sedare
Tedesco
beruhigen,
sich beruhigen,
lindern.
asselenàre , vrb: assulenare Definizione
assussegare, fàere serenu, pònnere in paghe
Sinonimi e contrari
abbacai,
abbonantzai,
abboniri,
allebiae,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
assussegai,
illebiare,
illenare,
praxare
| ctr.
agegherai,
airai,
salargiare
Frasi
tue assulenas tribbulias, penas e tristuras
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
calmer,
apaiser
Inglese
to calm,
to quite
Spagnolo
calmar,
aliviar
Italiano
calmare,
mitigare
Tedesco
beruhigen,
mildern.
assuermài , vrb Definizione
cessare, fàere cessare o miminare, apasigare
Sinonimi e contrari
abbacai,
abbambagare,
abblandai,
ammellare
/
assebiai,
assentulae,
assuzetare,
asutai
Frasi
si ndi fiat arrísiu biendi su sennori assuermau a is afuetadas de giaja ◊ si assuermat su bentu, su prantu, su dolori ◊ de suncunas, is arrundonis s'assuermànt ◊ sa bolla de isciri de su pipiu no si assuermat ◊ assodhimindi in d-unu púniu de luxi e at a èssiri paxi, mi as a assuermai ◊ is carignus serbint po ti assuermai ◊ si no ti assuermas ti zúmiu un'iscavanada!
Traduzioni
Francese
apaiser
Inglese
to placate
Spagnolo
aplacar
Italiano
placare
Tedesco
besänftigen.
assussegài, assussegàre , vrb: sossegare Definizione
coment'e pausare, pigare pàusu, cessare una matana, una pelea, una múngia o àteru deasi, istare in assussegu, agatare acunnortu
Sinonimi e contrari
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
abboniri,
achedare,
allebiae,
allenare,
apachiare,
apasigai,
apolgiai,
assebiai,
asselenare,
asserenciai,
illebiare,
illenare
Frasi
faghe chi no mi assusseghe mai de piànghere, o Deu, e ch'in su piantu meu consume sola e anneghe! (Grolle)◊ no mi assussego e ne paso finas a candho no isco chi ses foras de s'inferru
Etimo
ctl.
assossegar (se)
Traduzioni
Francese
apaiser,
calmer
Inglese
to appease
Spagnolo
sosegar
Italiano
acquietare,
sedare
Tedesco
beruhigen.