iscussàre , vrb: scusciai Definizione giare annestru, fàere abbituare a calecuna cosa, giare istrutzione Sinonimi e contrari annestrare, domai Traduzioni Francese enseigner les premiers rudiments, dégrossir Inglese to brake in, to rough-hew Spagnolo dar las primeras nociones Italiano scozzonare, dirozzare Tedesco abschleifen, verfeinern.

ismedhinàre , vrb Definizione istare coment'e atontau, ammadurare de ogos coment'e ispantau, atontau Sinonimi e contrari abbebberecare, atontai, ispampanai Traduzioni Francese rouler les yeux Inglese to roll Spagnolo pasmarse, poner los ojos en blanco Italiano stralunare Tedesco verdrehen.

isocríre , vrb Definizione betare o segare is ogos a sa linna Sinonimi e contrari isocrare Etimo srd. Traduzioni Francese enlever les bourgeons Inglese to take out buds Spagnolo desyemar, deschuponar Italiano sbocciolare Tedesco entknospen.

ispallaritzàre , vrb Definizione inartare is codhos, fàere de codhos coment'e po nàrrere chi de su chi at inténdhiu o dhi ant pediu no ndhe ischit, no ndhe dh'importat Sinonimi e contrari incodhare, ingropire Traduzioni Francese hausser les épaules Inglese to shrug Spagnolo encogerse de hombros Italiano fare spallucce Tedesco die Achseln zucken.

ispampanài, ispampanàre , vrb: ispampinare 1 Definizione apèrrere in campu, deunudotu / ispampinare sos ojos = isprapedhai is ogus, fintzes ischidare Sinonimi e contrari ilbambarriare, ilbarrizare, imbarritzare, ispalpedhare, ispamporionare, isparpalociai, scampaniai, sparrancai / ismedhinare | ctr. serrai, tancare Frasi luego abberit sa gianna pro ch'essire su fiagu e ca s'upore no est pagu ispàmpinat su balcone ◊ mi est essidu de mente de ispampinare sa gianna de su frundhagu ◊ giuchiat sos ocros totu ispampinatos ◊ su butoni de custu frori est deretu a ispampanai Etimo srd. Traduzioni Francese ouvrir grand, rouler les yeux Inglese to open wide Spagnolo abrir de par en par Italiano spalancare, stralunare Tedesco aufreißen, verdrehen.

isperriài, isperriàre , vrb: sperriai Definizione sparrunchiai, apèrrere is cambas coment'e po cicire a cuadhu e po cicire a cuadhu etotu, ma dhu narant fintzes in su sensu de pònnere passos, camminare / isperriare sas alas = abbèrrere sas alas pro bolare Sinonimi e contrari acabadhare, acuadhigai, imperriare, intrare, zumpare / sparrancai, sperrioncai Frasi candu mi pigant cussus iscimíngius no ispérriu passu ◊ apena isperriadu su giannile bidia una broca in su cuzolu ◊ e chie mi che torrat a isperriare subra de cussu animalatzu candho deo no apo piús impita? ◊ cussa fit una carreraja chi s’isperriat pro duos sodhos Etimo srd. Traduzioni Francese écarter les jambes Inglese to open one's legs Spagnolo despatarrarse, esparrancarse Italiano aprire le gambe Tedesco die Beine spreizen.

ispertàre 1 , vrb: ispertzare, ispirtzare, ispreciare, ispretare 1, spertzai Definizione petenare, bogare de pare is pilos o fintzes sa lana; fintzes illimpiare su logu de s'erba Sinonimi e contrari ispedhitzare, ispizare, pantonai, scabitai, scallitai Frasi isperta, pilu brundhu che seda! ◊ li aiat ispertatu sos pilos de conca chin sos pódhiches ◊ mamma at picau su pètene fine e cumintzau at a m'ispertare ◊ ispertzant su pitzinnu chin pètenes de prata ◊ custa za ne at ispertatu de lana!… Traduzioni Francese démêler les cheveux Inglese to extricate one's hair Spagnolo desenredar Italiano districare i capélli Tedesco die Haare entwirren.

ispitighedhàre , vrb Definizione fàere una segada a sa castàngia po no isciopare orrostindhodha: agiummai coment'e innasedhare (ma no importat inue est fata sa segada) Sinonimi e contrari ispitare, ispitudhare Etimo srd. Traduzioni Francese inciser les châtaignes Inglese to slit Spagnolo hacer una incisión en la cáscara de las castañas Italiano castrare le castagne Tedesco die Kastanien einschneiden.

istergàre , vrb Definizione bogare o istacare sa terga a s'ispiga de su moriscu Sinonimi e contrari isbuatare, scrocitari Frasi su moriscu si assóliat unu pagu chentza istergadu, ma pro assoliare menzus tocat a l'istergare e irranare Etimo srd. Traduzioni Francese ôter les bractées des épis du maïs Inglese to husk Spagnolo despinochar Italiano spannocchiare Tedesco entlieschen.

istremenàre , vrb Definizione su orrúere solu solu de unu trèmene, de unu muroni de terra de pitzu a bàsciu, fintzes calare a bàsciu nau de unu andhare, de unu camminu in logu de costera; tròchere, isciusciare su trèmene comente faet chie furat terrenu ispostandho sa làcana, ma fintzes su èssere a làcana de pare cun ccn.; rfl. nau de unu, nàrrere isciolórios, ammachiare Sinonimi e contrari desmuronai, immarginare, irribbare, isteremare, smuronai Frasi cun custas abbas aira su logu est totu istremenendhe 2. seo mirandhe sos caminos artziandhe a sos montigos e cussos istremenandhe a badhe 3. sa tanca tua istrèmenat cun cussa de Fulanu Etimo srd. Traduzioni Francese s'ébouler, franchir les limites Inglese to slide down, to digress (from sthg) Spagnolo desmoronar, invadir Italiano franare, sconfinare Tedesco abrutschen, einfallen.

istripidàre , vrb: istripitare Definizione fàere una genia de movimentu cun is cambas, ponendhodhas a grughe ballandho; fàere tzàcurros cun is peis iscudendho su fundhu de s'iscarpa a terra ballandho, fàere istribitu fintzes po cosa in contràriu Sinonimi e contrari aciapitai, atzopitai, istripizare, sciampitai / bacanare, sciumbullai, tzacai Frasi "Ràida?!…" isclameit, istripidèndhesi a sa notíscia ◊ àltziat sa boghe, si leat matana, istrípidat e sonat e, si li dant contra, segat s'arresonu ◊ eris note fit ballendhe: deo no lu aio bidu mai gai allegru, istripidendhe forte cun ambos pes! 2. prima de iscanzare die si est ischituladu e a pupa de iscuru est isérghidu che cane istripidadu (G.Mele) Traduzioni Francese piétiner, trainer les pieds, faire du vacarme Inglese to make an uproar, to shuffle Spagnolo pisotear Italiano scalpicciare, strepitare Tedesco zertrampeln, lärmen.

las , prn: dhas* Definizione prn. pl. fémina po personas e cosas: impreau sèmpere a cumplementu ogetu, andhat bene iscritu abandha de su vrb. si si narat innanti, e totu a unu cun su vrb. (e fintzes cun calecunu àteru elementu, mescamente avb.) Frasi duas melighedhas d'oro las bido e no las toco! ◊ tantu sas fainas za mi las faghes tue!…◊ custas cosas faghídelas bois! ◊ custas iscarpas leachelas! Traduzioni Francese les Inglese them Spagnolo las Italiano le (prn.) Tedesco sie.

los , prn: dhos* Definizione prn. de 3ˆ persona pl. mascu po gente o cosa manigiau sèmpere a cumplementu ogetu Frasi a issos los bido e los intendho ◊ apo pérdidu cos'e fiados: bidos mi los azis? ◊ cussos cantos de linna che los apo postos a su fogu Traduzioni Francese les Inglese them Spagnolo los Italiano li Tedesco sie.

madricàu , nm: madrigadu, mardigau, matricatu Definizione calesiògiat animale mannu, pruschetotu fémina, chi tenet duos e prus annos; sa parte de su tàgiu (prus che àteru brebès) chi est pesandho s'angione, at angiau, est de múrghere, giai sèmpere contivigiada a parte in tempus de giare frutu Sinonimi e contrari madriedu | ctr. lachinza 2. norant'una sunt de mardigau, cussas chi oe soe murghendhe ◊ lachinza e madricau est totu ammisturu ◊ in su cubile bi at abbarrau lachinza e madricau Etimo ltn. matrice(m) Traduzioni Francese poulinières, les bêtes reproductrices Inglese she-beasts Spagnolo animal que ha parido Italiano le béstie matricine Tedesco Muttertiere (Pl.).

matànsa, matàntza, matàntzia , nf Definizione bocimentu, nau pruschetotu de su chi si faet piscandho sa tunina Sinonimi e contrari degógliu, stragu Terminologia scientifica pscd Etimo spn. Traduzioni Francese "mattanza" (pêche des thons dans les madragues) Inglese tunny killing Spagnolo matanza de atunes Italiano mattanza Tedesco Töten der Thunfische im Meer.

mèas , agt, prn: mias Definizione agt. e prn. pl. f. de 1ˆ persona sing. chi inditat possessu, apartenidura a mimi Frasi deo cufesso sas curpas meas, tue cufessa sas tuas! ◊ deo tenzo sos pitzinnos e sas cosas mias de atèndhere ◊ biadas is amigas mias impari cun is piciocus, passillendi! ◊ ci mi bolet iscurtare dhi depo nàrrere is òperas mias Traduzioni Francese mes (adj.), les miennes (pron.) Inglese my Spagnolo mis Italiano mie Tedesco meine, meine, die meinen, die meinigen.

mèos , agt, prn: mios, mius Definizione agt. e prn. pl. m. de 1ˆ persona sing. chi giaet un'idea de possessu meu: chi apartenent a mie, a mimi, chi mi pertocant o fintzes chi dhos istimo, chi dhos sento caros / sos meos, is mios, is mius (nau de gente) = is de domo, is parentes; pisedhos mios!… = ma càstia!… (nau a ispantu, coment'e dispràxius, coment'e sentza nci bolli crei) Frasi maridu meu est su babbu de fizos mios ◊ no chelzo chi su tempus si apadronet de sos pensamentos mios ◊ fizos mios, arretzide sa beneditzione mia! ◊ sos amantes mios como los bido passendhe a un'ancuju ◊ la chíllio in bratzos meos ◊ àbbile ammuntadore, lassa sos anzones meos! ◊ as abbruxau sos sentidos meos ◊ is afetus mius no s'isciollint ◊ dona atentzioni a is cuntzillus mius ◊ a is tempos de is babbais mios furint diferentes medas cosas 2. is mios no bollent a fàere cosas deosi! ◊ sos mios sunt allimidos e isfidant fogu e ferru pro m'iscavare fossos suta de pes ◊ crepint is de crepai, is mius impari a is tuus: sa cosa si at a fai bollendi nosus duus! 3. ell'e tandho, babbutzios mios, no nos dades nudha?! ◊ pisedhos mios, a ndhe cherides bídere de funtzione!…◊ pisedhos mios, a birgonza, a furare! ◊ pisedhos mios, ite fatza sa chi at zutu a mi pedire dinari candho ndhe tenet e mi ndhe depet puru! Traduzioni Francese mes (adj.), les miens (pron.) Inglese my Spagnolo míos, los míos Italiano miei Tedesco meine, meine, die meinen, die meinigen.

murrúdu , agt Definizione nau de ccn., chi portat is murros chi essint meda, is lavras grussas Sinonimi e contrari bruncudu Etimo srd. Traduzioni Francese qui a les lèvres épaisses Inglese muzzled Spagnolo morrudo Italiano ceffuto Tedesco vorspringende Lippen habend.

òros , nm pl: òrus Definizione unu de is sinnos de is cartas de giogare, orrúbiu, a bàtoro puntas / aguantadí a òrus! = zoga bene sos oros!; mataoros = su re de oros Frasi apo fatu lillu e primera e ses puntos de oros Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese carreau dans les cartes à jouer Inglese denari (the italian suit card corresponding to diamonds) Spagnolo oros (palo de la baraja) Italiano danari Tedesco Schelle, Karo.

palibróchinu , agt Definizione chi portat is codhos bàscios, coment'e calandhochedhi Sinonimi e contrari palivaladu Etimo srd. Traduzioni Francese qui a les épaules tombantes Inglese falling shoulder Spagnolo de hombros bajos Italiano che ha le spalle cadènti Tedesco mit fallenden Schultern.

«« Cerca di nuovo