dhas , prn: las Definizione
prn. de 3ˆ p. pl. fémina po gente o cosa manigiau a cumplementu ogetu
Frasi
cussas boxis dhas intendu e dhas connòsciu ◊ cussas fainas issu dhas fiat a prexeri ◊ sas arbeghes inue dhas tenes? ◊ como mi che tiro is botas e dhas pòngio a asciutare ◊ is piciocas si parant a fúrriu de sa pratza ibertandho a dhas brindhare is piciocos po ballare ◊ sas brullas sunt bellas e dhas aggradesso
Etimo
ltn.
illas
Traduzioni
Francese
les
Inglese
them
Spagnolo
las
Italiano
le (prn.)
Tedesco
sie.
dhos , prn: dhus,
los Definizione
pronúmene de 3ˆ p. pl. po gente e cosa manigiau sèmpere a cumplementu ogetu
Frasi
is piciocos po sa cursa s’iant cricau is cuadhos prus bellos, mancari pedindhodhos a calecunu amigu in is bidhas de presu ◊ a fillus tuus dhus apu bius in pratza ◊ dhus fatzu curri, cussus canis, chi mi atressant ananti! ◊ arregortus is duus panis, fuiu si est e papaus si dhus at ◊ sos iscrapones fuint diasi mannos chi a dhos tragare dhue cheriat Zesugristu! ◊ cudhos drutzis si dhos at papaos cuntentu
Etimo
ltn.
illos
Traduzioni
Francese
les
Inglese
them
Spagnolo
los
Italiano
li
Tedesco
sie.
dhu , prn: lu Definizione
prn. sing. (pl. dhos, dhus) de 3ˆ p. po inditare persona o cosa (de genia mascu) agiummai sèmpere manigiau a cumplementu ogetu, postu innanti e abbandha de su vrb. o apustis e totu a unu (enclíticu, fintzes paris cun àteru elementu enclíticu etotu)
Frasi
dhu biu, dhu fatzo, dhu càstiu, dhu conto ◊ su sardu cheret istudiau puru, po dhu lèzere e po dh'iscríere! ◊ fustei ge dhu iscít su mestieri chi fatzu! ◊ sa mama, abbratzandhedhu, dhi assutaiat sas làmbrigas ◊ bie tui, si ndhi connosches, de dhos avisae!
2.
Maistu, faedhos chellare! ◊ custa mammai iat istugiau in sa memória medas contos e fut dolosa contandhodhos chi pariat de dhos bívere in cussos tempos (I.Patta)◊ castiadidhus, comenti funt bellus!
Etimo
ltn.
illu(m)
Traduzioni
Francese
le
Inglese
him,
it,
them
Spagnolo
lo
Italiano
lo (pron.)
Tedesco
ihn,
es.
íssas , prn pl Definizione
pron. pl. fémina
Traduzioni
Francese
elles
Inglese
they,
them
Spagnolo
ellas
Italiano
ésse,
lóro
Tedesco
sie.
las , prn: dhas* Definizione
prn. pl. fémina po personas e cosas: impreau sèmpere a cumplementu ogetu, andhat bene iscritu abandha de su vrb. si si narat innanti, e totu a unu cun su vrb. (e fintzes cun calecunu àteru elementu, mescamente avb.)
Frasi
duas melighedhas d'oro las bido e no las toco! ◊ tantu sas fainas za mi las faghes tue!…◊ custas cosas faghídelas bois! ◊ custas iscarpas leachelas!
Traduzioni
Francese
les
Inglese
them
Spagnolo
las
Italiano
le (prn.)
Tedesco
sie.
lías , prn Definizione
bi + las / che lias = bi che las, si nci dhas
Frasi
pro li fàchere corazu, ant cumintzau a che lias bestire a sa mandra, sas anzones mesulanas chi l'ant dau ◊ sas iscarpas lias fachet pònnere in s'oru de sa zanna
Traduzioni
Francese
les-lui
Inglese
it to them
Spagnolo
se las
Italiano
gliéle
Tedesco
sie,
ihm (ihr,
ihnen).
líos , prn Definizione
li, bi + los, si + dhos/dhus
Frasi
sos onores mannos a issu lios aiat fatos s'amicu ◊ sos inimicos suos lios apo postos in manos
Traduzioni
Francese
les-lui
Inglese
them to him (her)
Spagnolo
se los
Italiano
gliéli
Tedesco
sie,
ihm (ihr,
ihnen).
lis , prn: dhis Definizione
pron. de 3ˆ persona pl. impreau po gente e po cosa (= a issos, a issas, a cussos, a cussas, po cumplementu dativu o de interessu): si ponet siat abbandha e innanti de su vrb., siat totu a unu ma apustis (cun impr. e ger.) e si podet acumpangiare cun su prn. bi (a logos, bi chis = che lis)
Sinonimi e contrari
bi,
si 3
Frasi
si est a féminas lis rispondho goi, si mi dimandhant ómines lis rispondho gai ◊ a sos Sardos lis ant leadu s'istadu ◊ torrabbilis cussa cosa, a sos meres! ◊ a sa fine benzeint a su chi lis importaiat de piús ◊ dàelis sa cosa issoro, no lis dias sa nostra! ◊ bi lis naro deo su de fàghere, a sos pitzinnos ◊ candho ant afidadu, a issos lis ant regaladu una cafetera
Traduzioni
Francese
leur
Inglese
to them
Spagnolo
les
Italiano
gli,
a lóro
Tedesco
ihnen.
los , prn: dhos* Definizione
prn. de 3ˆ persona pl. mascu po gente o cosa manigiau sèmpere a cumplementu ogetu
Frasi
a issos los bido e los intendho ◊ apo pérdidu cos'e fiados: bidos mi los azis? ◊ cussos cantos de linna che los apo postos a su fogu
Traduzioni
Francese
les
Inglese
them
Spagnolo
los
Italiano
li
Tedesco
sie.
sas , art, prn Definizione
artículu e fintzes prn. fémina pl.: dhue at bidha (Luras) chi est su solu art. pl. po númenes mascu e fémina
Sinonimi e contrari
is
Frasi
sas féminas, sas mamas, sas cosas, sas domos, sas lughes, sas bidhas ◊ sas manos che a su milesu, chi contaiat sas arantzos cun su pè!◊ si fit a li torrare sas colpos chi mi at dadu!…
2.
sas chi mi piaghent mi còmporo! ◊ torra luego, mih, no fetas de sas tuas!
Etimo
ltn.
ipsas
Traduzioni
Francese
les
Inglese
the,
them
Spagnolo
las
Italiano
le
Tedesco
die.