abbiàtzu , avb Definizione cantu prima Etimo srd. Traduzioni Francese le plus tôt possible, au plus tôt Inglese as soon as Spagnolo cuanto antes, lo antes posible Italiano quanto prima Tedesco sobald wie möglich.

assumàncu, assumàncus , avb: assurumancu Definizione a su mancu = si àteru nono Sinonimi e contrari allumancu, assalumancu, assunessi, aterunono, medaeschi, medennessi, nensi Frasi assurumancu nerimí poita est aici ◊ si un'ammentu assumancu ndhe tenia!… 2. assumancu proite ti ses dendhe a bídere, pro chimbe francos putzinosos!…◊ assurumancu po cosa, cussa televisioni: po biri iscimprórius de telenovellas! Etimo itl. Traduzioni Francese au moins, du moins Inglese at least Spagnolo por lo menos Italiano alméno Tedesco wenigstens.

assunéssi , avb Definizione a su nessi, si no àteru Sinonimi e contrari allunessi, assumancu, aterunono, medaeschi, medennessi, nensi Frasi si aia àpidu assunessi sa barchighedha mia!…◊ potere eo assunessi in s'istante matessi dare sa vida mia in giambu insoro! (Mossa)◊ assunessi a tènnere s'impressione de ti àere bidu! ◊ nàrami assunessi ite ti naras! ◊ no mi pariat beru chi agataia cumpanzia a torrare, assunessi pro unu pagu de caminu Etimo srd. Traduzioni Francese au moins Inglese at least Spagnolo por lo menos Italiano alméno, perloméno Tedesco wenigstens.

brundèsa , nf: brundhesa Definizione su èssere brundhu de una cosa o de una persona, de colore Sinonimi e contrari brundhura Traduzioni Francese blond, blondeur Inglese fairness Spagnolo lo rubio Italiano biondézza Tedesco Blondsein.

cantepennò, cantepennòno , avb Definizione si no àteru, a su nessi Sinonimi e contrari assumancu, nensi Frasi baebbei tue a fàghere cussu, o cantepennono ispiegabbilu comente depet fàghere! ◊ faghe a manigare, o cantepennono ammanitza sa cosa, za bi pesso deo! ◊ làssami pasare, o cantepennono torrare àlidu! ◊ si faghet totu, o cantepennò si comintzat ◊ cheriat a los lassare líbberos de si che torrare a domo, o cantepennò a los pagare! Etimo srd. Traduzioni Francese au moins Inglese at least Spagnolo al menos, por lo menos Italiano alméno, quantoméno Tedesco wenigstens.

covacúra , nf Definizione totu su chi si podet pònnere a covecu, po ammontu a calecuna cosa Sinonimi e contrari acavannu, ammantadroxu, assacarru, carrarzura, coberta, coguzu, cubutóngiu, cucutzura, cugutzadorza Frasi betare una cosa a covacura Etimo srd. Traduzioni Francese couverture, tout ce qui sert à couvrir Inglese coverings Spagnolo todo lo que cubre Italiano tutto ciò che può servire per coprire Tedesco Decke.

dhu , prn: lu Definizione prn. sing. (pl. dhos, dhus) de 3ˆ p. po inditare persona o cosa (de genia mascu) agiummai sèmpere manigiau a cumplementu ogetu, postu innanti e abbandha de su vrb. o apustis e totu a unu (enclíticu, fintzes paris cun àteru elementu enclíticu etotu) Frasi dhu biu, dhu fatzo, dhu càstiu, dhu conto ◊ su sardu cheret istudiau puru, po dhu lèzere e po dh'iscríere! ◊ fustei ge dhu iscít su mestieri chi fatzu! ◊ sa mama, abbratzandhedhu, dhi assutaiat sas làmbrigas ◊ bie tui, si ndhi connosches, de dhos avisae! 2. Maistu, faedhos chellare! ◊ custa mammai iat istugiau in sa memória medas contos e fut dolosa contandhodhos chi pariat de dhos bívere in cussos tempos (I.Patta)◊ castiadidhus, comenti funt bellus! Etimo ltn. illu(m) Traduzioni Francese le Inglese him, it, them Spagnolo lo Italiano lo (pron.) Tedesco ihn, es.

dúcas , cng: adducas, duncas, edducas Definizione foedhu chi si narat coment'e po acabbare unu chistionu, faendho is conclusiones, e medas bortas fintzes cumenciandhodhu Sinonimi e contrari perduncas, tandho Frasi "Duncas!" - si fadiat po cumentzai, iscrariendusí sa boxi e intreghendu su contu - ◊ deo no la pesso che a tie e ducas fato de àtera manera Etimo ltn. dunc + unquam Traduzioni Francese donc Inglese therefore Spagnolo pues, por lo tanto Italiano dùnque Tedesco also, nun, daher.

ibbrunúsciu , nm, avb: ilbrunúsciu, isbrenúsciu, isbrunúsciu Definizione cantidade de cosa, prus che àteru de papare, chi bastat po su necessàriu, pentzada coment’e cosa chi dhu’est (e no chi mancat)/ a s’ibbrunúsciu = a meda, a révudu, a brunúsciu, in bundhàssia Sinonimi e contrari consumu Frasi in cuss'isbrunúsciu de moralidade la binchiant sos furbos e sos ricos a dannu de sos pastores e de sos massajos (E.Giordano)◊ remonidu in s'órriu, su trigu fit prontu a si fàghere impreare pro sos isbrunúscios de sa família (G.Addis)◊ amus postu latuca ebbia po s'isbrunúsciu de domo e no ndhe podimus bèndhere 2. sos carros gàrrigos de merce fint a isbrunúsciu Traduzioni Francese besoins Inglese needs Spagnolo lo necesario Italiano fabbisógno Tedesco Bedarf.

líu , prn Definizione bi + lu = si + dhu: liu dao = bi lu dao, liu namus = si dhu naraus; dazeliu! = donaisidhu!, dadebbilu! Frasi si liu namus nois si nche irménticat ◊ timiat chi liu esseret iscopiau, a su mere ◊ depiat isetare a liu nàrrere ◊ su rellozu liu daes vetzu e rughinau e ti lu torrat novu! Traduzioni Francese le-lui Inglese it to him Spagnolo se lo Italiano gliélo Tedesco ihn (sie, es) ihm (ihr, ihnen).

lu , prn: dhu* Definizione prn. de 3ˆ persona sing. mascu po inditare persona o cosa manigiau sèmpere a cumplementu ogetu, abbandha de su vrb. candho si narat e ponet innanti, totu a unu apustis (cun impr. o ger.) Frasi cussu traste est su meu e lu cherzo! ◊ za l'isco chi est gai, ma no lu fato ◊ cràmalu, coita, no si che andhet! ◊ como ti lu naro, mih, ite ses tue!◊ bidíndhelu apunt'a rúere l'apo avértidu Traduzioni Francese le Inglese him, it Spagnolo lo, le Italiano lo Tedesco ihn, es, sie.

nénsi , avb: nentzi, nessi, nessis, nintzi Definizione a su mancu, po èssere pagu, si no àteru; dhu narant fintzes cun dispraxere, cun pentimentu, impudu Sinonimi e contrari allunessi, assumancu, assunessi, aterunono, medaeschi, medennessi Frasi fut un'ómine artu nensi duos metros ◊ nessi su logu tento, si no poto triballare ◊ si no poto fàghere a duas manos, nessi a una! ◊ si passas in carrela nàrami nessi adiu! ◊ si diat deper lèzere nentzi una borta ◊ nessis s'isprendhet sas corrias ◊ su prementu est unu bucone de pasta lassau nensi oto dies 2. nessi una manu de azudu podias dare, andhe chi no ses andhadu a triballare! Etimo ltn. nec + sic Traduzioni Francese au moins Inglese at least Spagnolo al menos, por lo menos Italiano alméno Tedesco mindestens, wenigstens, wenn wenigstens, wenn.

oróru , avb: aroru Definizione acanta a s'oru, in totu su tretu de is oros Frasi fiu cichendi isparau ororu de cresura ◊ su fogu fuidu s'est frimmu totu ororu de istrada ◊ so andhadu ororu de riu ◊ in cue sas piantas sunt créschidas ororu de sa trempa Etimo srd. Traduzioni Francese tout le long de… Inglese along the edge Spagnolo a lo largo Italiano lungo i màrgini Tedesco die Ränder entlang.

pianèsa , nf Definizione su èssere de su logu bene in paris, parighinu, de totunu paris, chentza fossos Etimo srd. Traduzioni Francese planéité Inglese flatness Spagnolo lo plano Italiano piattézza, pianézza Tedesco Ebenheit.

pidànciu , agt: pidànciulu, pirànciu Definizione chi costumat a contare totu su chi ischit o ch'intendhet Sinonimi e contrari culivala, irmendhajolu, lendharzu, pidanceri, pirancianu, piranciuleri, pirodha, sciudhànciu, scorduladori | ctr. segretu, sizerru Frasi alla custus óminis, no fait a chistionai ca súbbitu ti narant ca ses pidància! ◊ gei ses unu pirànciu bellu!… Etimo srd. Traduzioni Francese rapporteur Inglese gossipy Spagnolo hablador, quien lo dice todo Italiano svescióne Tedesco Klatschbase.

sechérru , agt, nm: sicherru, sigherru Definizione chi est (o tanti chi est) apenas giustu, o fintzes própriu giustu giustu, su tantighedhu chi bastat, su tanti giustu chi serbit a unu bisóngiu / a sigherru = secherre, zustu zustu Sinonimi e contrari necessàriu Frasi si nche fit andhau chin sos úrtimos secherros sodhos de sa paca ◊ as a campare sèmpere in predarjos e in sartos de tzimentu penàndhelu secherru, su bucone (G.Piga)◊ est arrejonanne in vitzichesu secherru 2. a bidha ghirabant a sas ocasiones de notu e abbarrabant su secherru, chin su contipizu de torrarent a su manizu ◊ su secherru in dommo bi est sèmpere istau 3. su tzapadore tirat e campat a sigherru, che cundennadu Etimo srdn. Traduzioni Francese juste, à peine suffisant Inglese enough Spagnolo lo suficiente Italiano quanto basta Tedesco gerade ausreichend.

sortéri 1 , nm Definizione donniuna de is personas o cosas chi si depent fàere a billetes, a chie (o su chi) essit, a chie tocat Traduzioni Francese personnes ou choses à tirer au sort Inglese drawing for (lots) Spagnolo lo que va a ser sorteado Italiano sorteggiando Tedesco durch Los bestimmen.

su , art, prn: ciú, tzu Definizione artículu impreau po acumpangiare e distínghere su númene mascu singulare (su babbu, su corpus, su fillu, su logu, su mare, su nàrrere, su pane, su para, su pentzai, su pipiu, su soli, su tempus), si apòstrofat sèmpere cun númenes chi cumènciant cun vocale (s’amore, s’antigóriu, s’artículu, s’ereu, s’erriu, s’ollu, s’ómine, s’ortu, s’ufrore): si ponet sèmpere cun númenes singulares upm. (su chíghere, su frori, su pische, su péssighe, su pibitziri) e candho inditant su paru, sa genia (es. su porcu = totu is porcos, sa porchina; su cuadhu = totu is cuadhos, su paru cadhinu); che a totu is artículos est pronúmene puru (agiummai sèmpere cun su prn. relativu chi aifatu ca si agatat in fràsias acapiadas apare) e si podet pònnere a su postu de cudhu, cussu, sa cosa, calesisiat cosa o idea; cun prep.: a, cun, de, in, pro su (sèmpere istacaos ca no mudat ne art. e ne prep.); pl. is, sos / a/c.: cun númene de parentella inditat sèmpere cussu chi apartenet o pertocat a sa persona 3ˆ in sa fràsia (es. su pobidhu – de sa fémina chi seus naendho – est andau a segai linna) o unu calesiògiat, in generale; su sardu no ponet mai artículu ne cun númene personale e ne cun sambenau / su ’e… (númene de bidha) = sartu, terrinos de… (bidha); su ’e domo = chini est de domu, chie faet parte de sa famíglia; como, su chi est est! = est aici e citu!, si acuntentaus de cussu, comenti est si dhu pigaus; su de…, su no… (+ vrb) = lómpidas a…, cunsiderau su fatu chi…; cussu [efetu, arresurtau] est su… + prop. = po curpa, po neghe de… Sinonimi e contrari ita Frasi o su pastore! o su meri! o su dutore! o su mastru! 2. su de domo podet istare fintzas gai ma su de fora, un'istranzu, cheret tratadu menzus ◊ fai su chi bolis! ◊ nàrami su chi so, no su chi fia! ◊ dhus alabant po su chi faint ◊ si fait su chi si podit ◊ custu est su chi dhoi fiat iscritu ◊ su chi mi ses tue mi est isse ◊ su chi est su minore est su mannu ◊ su chi tenet cosa in contràriu si abboghet! ◊ su chi faghes andhat bene ◊ su chi benit nos leamus! ◊ su chi mi azuat lu pago ◊ chini est su chi ti at saludau? ◊ sa zente narat fintzas su chi no est ◊ depes ligi su ci mi ant iscritu! 3. su de s'intèndhere totu custa moida cheret nàrrere chi est proindhe meda ◊ su de fàghere gai isse cheret nàrrere chi andhaiat bene gai! ◊ su de no èssere torradu a como, at tentu dannu ◊ non mi mancat su de fàere! ◊ sunt annados a sant'Antoni in su de Macumere ◊ su porcu forrogat ◊ su barracoco s'iferchit in sa méndhula ◊ bae a ti fàghere fintzas una zoronada: su chi est est! ◊ proite l'iscries su de mi nàrrere? ◊ cussu est su nu èssi torrau prima! ◊ cussu est su no ti ndhe pesare chito! 4. Damiana fiat ascurtendi is contzillus de su pobidhu Etimo ltn. ipsu(m) Traduzioni Francese le, celui, ça Inglese the, that Spagnolo el, lo Italiano il, quéllo, ciò Tedesco der.

«« Cerca di nuovo