pastoricàre, pastorigài, pastorigàre , vrb: apastorigai, pasturicare Definizione contivigiare o tènnere contu bestiàmene, fàere su pastore, portare a pàschere o custodiare su bestiàmene paschendho Frasi a piciochedhu de deghe annos fut pastorigandho unu tàgiu de crabas ◊ pastorigaiat unu masone de elveghes ◊ Antoni est pastoriganne in cussos logos ◊ tziu Predu fit galu pastoricandhe chin d-unu grustiedhu de crapas Etimo srd. Traduzioni Francese mener les troupeaux au pâturage Inglese to graze Spagnolo pastorear Italiano pàscere, condurre al pàscolo, pascolare Tedesco weiden.

pisedhína , nf Definizione pipios matucos e piciochedhos Sinonimi e contrari edora, feduliu, fegliutina, fratamaza, pagina, pibidhia, piciocalla, pitzinnàglia, ratatúglia, rustia / cdh. pipiàglia, stidhina Frasi sa pisedhina li ponzeit fatu comente a su preíderu candho essit a betare s'abbasanta ◊ che assiles nois pisedhina lompiaimis a chimas de sa solzaga ◊ bi at acudidu zente manna e pisedhina ◊ sa piata sentza pisedhina paret beranu sentza rundhinedhas Etimo srd. Traduzioni Francese les enfants Inglese children Spagnolo los niños Italiano i bambini Tedesco die Kinder.

pravènda , nf: probenda, proendha, proenna, provenda, provendha Definizione papare chi si giaet apostadamente a is animales, mescamente in bidha o candho no podent pàschere de ditu issoro; nau in cobertantza, cosa de papare bastat chi siat ma bista sèmpere che cosa prus bona o prus còmoda / dare sa proendha = abbrovendhare Sinonimi e contrari achidarju, addescu, brevenda, musúngiu / cdh. pruenda, ttrs. prubendha Frasi a su cadhu li ant postu sa proendha ◊ a cussos animales lis cheret dadu proendha ca ant manigadu pagu in campu ◊ mancari ingolumada a sa proendha, cussa crapa no ghirat desesi ◊ su trigu est proenna càlida 2. tue si ti mancat sa proendha no ischis istare! Etimo ltn. probenda Traduzioni Francese nourriture pour les animaux Inglese daily provender ration Spagnolo forraje, pienso Italiano profènda, biada Tedesco Haferration, Hafer.

promòres , nm pl Definizione is mannos, is antzianos Etimo ltn. primores Traduzioni Francese les personnes âgées Inglese old men Spagnolo los mayores Italiano gli anziani, i maggióri Tedesco die Alten.

sacramentài , vrb: sacramentare Definizione giare is sacramentos; rfl. pigare is sacramentos / mòrrere sacramentadu = cun is sacramentus (cunfessau, comunigau, oliau) Traduzioni Francese administrer les sacrements Inglese to administer the sacraments to (s.o.) Spagnolo sacramentar Italiano sacramentare Tedesco die Sakramente spenden oder austeilen.

sas , art, prn Definizione artículu e fintzes prn. fémina pl.: dhue at bidha (Luras) chi est su solu art. pl. po númenes mascu e fémina Sinonimi e contrari is Frasi sas féminas, sas mamas, sas cosas, sas domos, sas lughes, sas bidhas ◊ sas manos che a su milesu, chi contaiat sas arantzos cun su pè!◊ si fit a li torrare sas colpos chi mi at dadu!… 2. sas chi mi piaghent mi còmporo! ◊ torra luego, mih, no fetas de sas tuas! Etimo ltn. ipsas Traduzioni Francese les Inglese the, them Spagnolo las Italiano le Tedesco die.

scordonài , vrb Definizione betare is cordones, isconciare is muros de unu fràigu de difesa Traduzioni Francese démolir les fortifications Inglese to dismantle a fortress walls Spagnolo desmantelar una fortaleza Italiano smantellare le mura di una fortézza Tedesco eine Festung schleifen.

scrocitàri , vrb Definizione isfogiare a s'ispiga de su moriscu, bogare sa terga Sinonimi e contrari isbuatare, istergare Frasi si scrocitat su trigumoriscu Traduzioni Francese ôter les épis du maïs Inglese to husk Spagnolo despinochar Italiano spannocchiare Tedesco schälen.

sdalài , vrb: idalai* Definizione segare o ispuntare s'ala, is alas, fèrrere a s'ala o, foedhandho de matas, segare naes de partes de fora, atesu de su truncu; nau de gente, immarrire meda, pònnere o tènnere calecunu dolore chi no lassat camminare o trebballare, istrupiare male Sinonimi e contrari iderrigari Frasi apu sdalau sa mata e fortzis dhi at fatu mali 2. seu sdalau: no nci dha fatzu prus a mi movi de s'istanchesa! Traduzioni Francese couper, rogner les ailes Inglese to clip Spagnolo alicortar Italiano tarpare Tedesco stutzen, beschneiden.

serpía , nf: cerpiu*, telpia, tzarpia Definizione dónnia e css. bobboi; nau cun tzacu fintzes po ccn. Sinonimi e contrari arresia, babballoti, babbaúciu, babbaudhu, babboi, errebiu, incerpiu, terpusu, titupiu Frasi dhu'iat una serpia totu imbusciada in paperi 2. ma càstia custa serpia, ca bolet frigai su fradi mannu!… Traduzioni Francese les insectes Inglese insects Spagnolo los insectos Italiano gli insètti Tedesco Insekten.

sos , art pl, prn Definizione artículu chi acumpàngiat is númenes mascos in sa forma de su plurale: s'impreat fintzes coment'e prn. Sinonimi e contrari is Frasi sos babbos, sos fizos, sos tios, sos frores, sos animales 2. sos de domo, sos de como, sos de fora, sos chi cherent gai Etimo ltn. ipsos Traduzioni Francese les Inglese the Spagnolo los Italiano i, gli Tedesco die.

sparrancài , vrb: isparrancare, sparranchiai, sparranchinai, sparruncai, sparrunchiai, sperranchiai, sperrenchiai, sperruncari Definizione apèrrere, illargare, istesiare de pare, nau mescamente de is cambas, ma fintzes de àteru Sinonimi e contrari ilbambarriare, ispalpedhare, ispamporionare, isparpalociai / ispantiare, isperrionare, sperrioncai Frasi sparruncai su portali ◊ at sperrenchiau sa genna de perra in perra ◊ sperrunca bèni is cambas po incosciari su cuadhu! 2. sperruncau, mi asciugu is pantalonis acanta de su fogu tenendi a fraca Etimo spn. esparrancarse Traduzioni Francese écarter les jambes Inglese to open wide Spagnolo abrir Italiano spalancare, divaricare Tedesco spreizen.

spedriài , vrb: ispedriare*, sperdai, sperdiai Definizione arregòllere, pinnigare sa pedra iscapa po illimpiare is terrenos (si narat fintzes de is pudhas chi papant arena); nau de gente, annestrare, giare educatzione; nau de sonu surdu o boghe sorrogada, iscrarire, cambiare e sonare bene Sinonimi e contrari ispedrigare Frasi cussu dranghilloi mannu ciai podiat andai a sperdiai, ca no est cancarau! Traduzioni Francese enlever les pierres Inglese to take stones away Spagnolo despedregar Italiano spietrare Tedesco Steine aus Feldern entfernen.

spuntedhài, spuntedhàre , vrb: ispuntedhare* Definizione bogare o trantzire is puntedhos, is frucàgios, de asuta de sa cosa apuntedhada Sinonimi e contrari | ctr. apontedhae Traduzioni Francese ôter les étais Inglese to unprop Spagnolo desapuntalar Italiano spuntellare Tedesco die Stützbalken entfernen von.

súas , agt, prn Definizione agt. e prn. pl. f. de 3ˆ persona sing. chi inditat possessu, apartenéntzia a issa, a isse Frasi Nanni est lassandhosi is poesias suas e fintzes is contos ◊ issu est sempri prontu a difendi is perdas suas e a non si lassai ponni salia in su nasu ◊ a minore fia sempre fatu de babbu impreadu in sas fainas suas ◊ Maria at ingendrau in sas intragnas suas a Gesús fígiu de Deus Traduzioni Francese ses, les siennes Inglese her (his) Spagnolo sus, suyas Italiano sue, le sue Tedesco seine, ihre.

súos , agt, prn pl: suus Definizione chi (sos chi, totu sos chi) funt o apartenent o pertocant a issu, a issa (3ˆ pers. sing.): acumpàngiat númenes mascos plurales e si ponet sèmpere apustis che a totu is possessivos; coment'e prn. pigat sèmpere s'art. is/sos; foedhandho de gente, coment'e prn. sos suos funt is de domo, is de sa famíglia, o fintzes totu cudhos chi funt a sa parte sua (de ccn.) Frasi nci at postu is óminis suus po si assegurai su controllu de unu logu aici importanti ◊ fiat bellu su colori de is ogus suus ◊ mai isse at pedidu azudu pro sos bisonzos suos ◊ onzunu depet istare in càncaros suos, chentza si che imbarrigare subra de àtere 2. su mastru fit interroghendhe sos suos ◊ custus funt is contus tuus: intendeus is suus! 3. a chie mi at criticadu li àuguro chi sos suos li fetant su chi sos mios ant fatu a mie! Etimo ltn. suus Traduzioni Francese ses, les siens Inglese his (her, its) Spagnolo sus, los suyos Italiano suòi, i suòi Tedesco seine, ihre.

telpía , nf, nm: cerpiu*, serpia, terpia, terpiu, tirpia, tripia, tzarpia Definizione dónnia e css. bobboi; foedhandho cun tzacu de ccn., chie giaet ifadu o est malu Sinonimi e contrari arresia, babballoti, babbaudhu, babboi, errebiu, incerpiu, terpusu, titupiu Frasi brujendhe piantas e colturas custa terra incantada si distruet, forsis mancu tirpias che istant solas ◊ su gorropu est unu furriadorzu de istrias, acoilat bobborrotis e tirpias 2. cussa fémina est una tripia Traduzioni Francese les insectes Inglese insects Spagnolo los insectos Italiano gli insètti Tedesco Insekten.

túas , agt, prn Definizione agt. e prn. pl. f. de 2ˆ pers. sing. chi inditat possessu, apartenidura a tie Frasi ma no dh’ischis ca no mi praghet a mi che istichire in is cosas tuas? ◊ ti dhas torro cras is farrighingiadas tuas ◊ is crabas chi nci mucant a su corratzu nou ant a èssi is tuas ◊ in sas cosas tuas sos de fora non bi devent intrare nudha! 2. custas camisas sunt sas mias, cudhas sas tuas Traduzioni Francese tes, les tiennes Inglese your, yours Spagnolo tus Italiano tue Tedesco deine.

túos , agt, prn: tuus Definizione agt. e prn. pl. m. de 2ˆ pers. sing. chi inditat possessu, apartenidura a tie Frasi custos funt is logos tuos ◊ cussus no funt is pentzamentus tuus! 2. deo fato sos doveres mios: tue faghe sos tuos! ◊ funt benius a domu totu is tuus Traduzioni Francese tes, les tiens Inglese your, yours Spagnolo tus Italiano tuoi, i tuoi Tedesco deine.

«« Cerca di nuovo