A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ciúgu , nm: ciutu, itzugu, sugu, trucu*, tzúciu Definitzione parte de sa carena, su tretu de su gúturu, tra is codhos e sa conca, cunsiderau totu pínnigu; apalas: mola de su tzugu, ananti: gúturu Sinònimos e contràrios butuju, tzúgulu Frases zuchiat su ciutu longu e sos òcios mannos Terminologia iscientìfica crn.

ciuíru chibíru

ciulài, ciulàre, ciulàri , vrb: (ci-u-la-i ci-u-la-re) tziulare Definitzione istare a tzíulu, a píliu, comente faent is pigiones, is pudhighinos chi faent sa boghighedha Sinònimos e contràrios ciarrulare, cirolitare, ciurulare, ischeliare, piliare, piulai, spibisai Frases mischinos, ciulendhe in tantu dolu finas a s'últimu estremu sunt istados isetendhe sa mama benner a bolu (F.Manca)◊ mi ndhe torrat a ischidare su ciulare de unu bidhisone ◊ sas gardolinas babbu e mama ciulavant pro sos pugionedhos pariant pranghendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pépier, piauler Ingresu to peep Ispagnolu piar Italianu pigolare Tedescu piepen.

ciuliràju , nm Definitzione maistu chi faet chiliros Terminologia iscientìfica prf Ètimu srd.

ciulíru chibíru

ciulíu, cíulu , nm: (ci-u-li-u) tzíulu Definitzione sa boghighedha de is pigiones, candho cantant puru Sinònimos e contràrios barbúgliu, ciuciu, ilcíulu, pibia, pispisu / píliu Frases peso e andho… e m'isto gramuzendhe su primmu ciuliu de sos puzones (I.Porcheddu)◊ est un'incantu de paghe e allegria su cíulu de sos puzones ◊ trumuzones de pintadas puzones bolendhe totu a cíulos Terminologia iscientìfica bga Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pépiement, gazouillement Ingresu peeping Ispagnolu pío Italianu pigolìo, cinguettìo Tedescu Gepiepe.

ciumbòne , nm: tzumbone Definitzione sa carre a giúmburu comente si ndhe artzat ufrada candho at pigau cropu, mescamente in conca Sinònimos e contràrios abbugnadura, abburrutonada, buglione, bumburusone, burrugnone, tzulumbone Ètimu srd.

ciumburúdu , agt: giumburudu, tumburutu, tzumburudu* Definitzione chi est totu a giúmburos, pistaduras, gobbosu Sinònimos e contràrios tzumburau.

ciuméntu ciméntu

ciumòne , nm: pimone* Definitzione arremu de sa carena, in is animales chi respirant: funt duos, unu a cada bandha in sa càscia de petorras, e portant una canna chi de s'ogroena calat, s'ispartzit in duos cambos e s'isterret che is naes e cambighedhos de una mata (is bruncos) fintzes chi dónnia cambighedhu sèmpere prus fine acabbat in d-unu buidu pitichedhedhu o calancolu, ue s'ària lassat s'ossígenu a su sàmbene e de custu ndhe leat s'anidride carbónica Sinònimos e contràrios gimone Frases su ciumone est a corpos paret sonandhe unu tumbarru ◊ su fumàdicu chi at respirau li at cenu sos ciumones Terminologia iscientìfica crn.

ciumpàre , vrb: giampare*, zampare Definitzione passare (mescamente a brínchidu) de una parte a s'àtera de calecuna cosa, atraessare Sinònimos e contràrios passae, sartai Frases amus ciumpadu su riu in su ponte 2. tiu Cubedhu detzideit de che ciumpare a palcu s’Elicona (Z.Molinu).

ciúmu , nm Definitzione genia de metallu múrinu, modhe, grae meda, elementu chímicu de símbulu Pb, númeru atómicu 82, pesu atómicu 207,21: si agatat mescamente in sa galena (meda in Sardigna) Sinònimos e contràrios peumu* Terminologia iscientìfica mtl.

ciunchiàre , vrb: ciunciare, tunchiare*, tzunchiai Definitzione istare a tzúnchios, unu pagu coment'e pranghendho, ma si narat fintzes de canes e àteros animales Sinònimos e contràrios assungurtai, assupedhare, tzuinai Frases su pitzinnu est ciúncia ciúncia, cun sas làgrimas a sucutu ◊ sas corròncias pasteras peri sas camineras ciúnciant che in mortorzu Tradutziones Frantzesu pleurnicher Ingresu to whine Ispagnolu gemir, lloriquear Italianu piàngere flebilménte Tedescu wimmern.

ciúnchiu , nm: ciúnciu, túnchiu* Definitzione genia de boghighedha pibiosa, a lamentu, mescamente pranghendho; fintzes una genia de sonu chi faet cosa sidhia chi apenas si podet mòvere Sinònimos e contràrios lambrighitu, lamentu, piulanchina, póleu, tziunzu Frases apo paradu s'orija chirchendhe de assebèschere cussu ciúnciu (S.Tedde)◊ e cantos patidores bramant sa sepultura pro tzessare sos ciúncios de lamentu! ◊ a su cane no li at essidu mancu ciúnciu 2. s'intennet su ciúnchiu de s'istàulu comente passant ca si moent is tàulas Tradutziones Frantzesu pleurnicherie Ingresu whimpering Ispagnolu lloriqueo Italianu piagnucolìo Tedescu Gewimmer.

ciunciàre ciunchiàre

ciúnciu ciúnchiu

ciúncu , agt Definitzione nau de animale, chi est chentza origas, fintzes chi portat is origas immuciurradas.

ciúnghere , vrb: giúnghere* Sinònimos e contràrios agiobare, azuvalare | ctr. igiúgnere.

ciúntu , pps, nm Definitzione de ciúnghere; loba de boes po trebballare Sinònimos e contràrios giuntu / giú.

ciupàre , vrb Definitzione su issuciare chi faet s'abe in is frores Ètimu spn. chupar.