ciúgu , nm: ciutu, itzugu, sugu, trucu*, tzúciu Definizione parte de sa carena, su tretu de su gúturu, tra is codhos e sa conca, cunsiderau totu pínnigu; apalas: mola de su tzugu, ananti: gúturu Sinonimi e contrari butuju, tzúgulu Frasi zuchiat su ciutu longu e sos òcios mannos Terminologia scientifica crn.
ciuíru chibíru
ciulài, ciulàre, ciulàri , vrb: (ci-u-la-i
ci-u-la-re)
tziulare Definizione
istare a tzíulu, a píliu, comente faent is pigiones, is pudhighinos chi faent sa boghighedha
Sinonimi e contrari
ciarrulare,
cirolitare,
ciurulare,
ischeliare,
piliare,
piulai,
spibisai
Frasi
mischinos, ciulendhe in tantu dolu finas a s'últimu estremu sunt istados isetendhe sa mama benner a bolu (F.Manca)◊ mi ndhe torrat a ischidare su ciulare de unu bidhisone ◊ sas gardolinas babbu e mama ciulavant pro sos pugionedhos pariant pranghendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pépier,
piauler
Inglese
to peep
Spagnolo
piar
Italiano
pigolare
Tedesco
piepen.
ciuliràju , nm Definizione maistu chi faet chiliros Terminologia scientifica prf Etimo srd.
ciulíru chibíru
ciulíu, cíulu , nm: (ci-u-li-u)
tzíulu Definizione
sa boghighedha de is pigiones, candho cantant puru
Sinonimi e contrari
barbúgliu,
ciuciu,
ilcíulu,
pibia,
pispisu
/
píliu
Frasi
peso e andho… e m'isto gramuzendhe su primmu ciuliu de sos puzones (I.Porcheddu)◊ est un'incantu de paghe e allegria su cíulu de sos puzones ◊ trumuzones de pintadas puzones bolendhe totu a cíulos
Terminologia scientifica
bga
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pépiement,
gazouillement
Inglese
peeping
Spagnolo
pío
Italiano
pigolìo,
cinguettìo
Tedesco
Gepiepe.
ciumbòne , nm: tzumbone Definizione sa carre a giúmburu comente si ndhe artzat ufrada candho at pigau cropu, mescamente in conca Sinonimi e contrari abbugnadura, abburrutonada, buglione, bumburusone, burrugnone, tzulumbone Etimo srd.
ciumburúdu , agt: giumburudu, tumburutu, tzumburudu* Definizione chi est totu a giúmburos, pistaduras, gobbosu Sinonimi e contrari tzumburau.
ciuméntu ciméntu
ciumòne , nm: pimone* Definizione arremu de sa carena, in is animales chi respirant: funt duos, unu a cada bandha in sa càscia de petorras, e portant una canna chi de s'ogroena calat, s'ispartzit in duos cambos e s'isterret che is naes e cambighedhos de una mata (is bruncos) fintzes chi dónnia cambighedhu sèmpere prus fine acabbat in d-unu buidu pitichedhedhu o calancolu, ue s'ària lassat s'ossígenu a su sàmbene e de custu ndhe leat s'anidride carbónica Sinonimi e contrari gimone Frasi su ciumone est a corpos paret sonandhe unu tumbarru ◊ su fumàdicu chi at respirau li at cenu sos ciumones Terminologia scientifica crn.
ciumpàre , vrb: giampare*, zampare Definizione passare (mescamente a brínchidu) de una parte a s'àtera de calecuna cosa, atraessare Sinonimi e contrari passae, sartai Frasi amus ciumpadu su riu in su ponte 2. tiu Cubedhu detzideit de che ciumpare a palcu s’Elicona (Z.Molinu).
ciúmu , nm Definizione genia de metallu múrinu, modhe, grae meda, elementu chímicu de símbulu Pb, númeru atómicu 82, pesu atómicu 207,21: si agatat mescamente in sa galena (meda in Sardigna) Sinonimi e contrari peumu* Terminologia scientifica mtl.
ciunchiàre , vrb: ciunciare,
tunchiare*,
tzunchiai Definizione
istare a tzúnchios, unu pagu coment'e pranghendho, ma si narat fintzes de canes e àteros animales
Sinonimi e contrari
assungurtai,
assupedhare,
tzuinai
Frasi
su pitzinnu est ciúncia ciúncia, cun sas làgrimas a sucutu ◊ sas corròncias pasteras peri sas camineras ciúnciant che in mortorzu
Traduzioni
Francese
pleurnicher
Inglese
to whine
Spagnolo
gemir,
lloriquear
Italiano
piàngere flebilménte
Tedesco
wimmern.
ciúnchiu , nm: ciúnciu,
túnchiu* Definizione
genia de boghighedha pibiosa, a lamentu, mescamente pranghendho; fintzes una genia de sonu chi faet cosa sidhia chi apenas si podet mòvere
Sinonimi e contrari
lambrighitu,
lamentu,
piulanchina,
póleu,
tziunzu
Frasi
apo paradu s'orija chirchendhe de assebèschere cussu ciúnciu (S.Tedde)◊ e cantos patidores bramant sa sepultura pro tzessare sos ciúncios de lamentu! ◊ a su cane no li at essidu mancu ciúnciu
2.
s'intennet su ciúnchiu de s'istàulu comente passant ca si moent is tàulas
Traduzioni
Francese
pleurnicherie
Inglese
whimpering
Spagnolo
lloriqueo
Italiano
piagnucolìo
Tedesco
Gewimmer.
ciunciàre ciunchiàre
ciúnciu ciúnchiu
ciúncu , agt Definizione nau de animale, chi est chentza origas, fintzes chi portat is origas immuciurradas.
ciúnghere , vrb: giúnghere* Sinonimi e contrari agiobare, azuvalare | ctr. igiúgnere.
ciúntu , pps, nm Definizione de ciúnghere; loba de boes po trebballare Sinonimi e contrari giuntu / giú.
ciupàre , vrb Definizione su issuciare chi faet s'abe in is frores Etimo spn. chupar.