candeladúra , nf Sinònimos e contràrios candhelalzu 1 Ètimu srd.
candelài , vrb: candhelare Definitzione giare o pigare su candhelarzu Frases si no donant una nai de ollastedhu in is domus anca dhoi at bagadias no dhu candelant ◊ is piciochedhus andant peri is domus a si candelai: sa genti dhis fait istrinas de nuxi, méndula, durcis ◊ po santa Lughia torraiaus a candhelare e si giaiant trigu cotu ◊ s'úrtima die de nadale fut a candhelare, ca fut costúmene connotu Ètimu srd.
candelàrgiu , nm Definitzione logu de matedu giòvono abbruxau o sicau.
candelàssu , agt, nm: candhelatu, candhelatzu, cannelàciu Definitzione chi est che candhela, nébidu, deretu, e lisu, nau de linna sicada chentza su corgiolu (e fintzes po comente leat fogu acoitu) e de abba astrada; css. cosa a bisura de candhela Frases cun truncos candhelatos de aliderru, su focu alluet chene fumu ◊ sa "Orroja de su candhelatzu" apiat a èssede po sa linna daghi poniant fogos, ca sa linna si faiat a tipu candhelas (L.Pisano)◊ giai ndhi at batiu de candhelatzu bellu po allúmmiu!… 2. genti arruta in s'ingurtidórgiu dh'ant agatada torrada a candelassu Ètimu srd.
candelàtzu , nm Sinònimos e contràrios candhelalzu, èdera, èdola, èllera, follaera Terminologia iscientìfica mt Ètimu srd.
candelèra , nf: candhelera Definitzione
Santa Maria candhelas, sa festa po Nosta Segnora su duos de freàgiu
Sinònimos e contràrios
cincirriola
Frases
dh'at fatu sa dí de sa candelera: Nostra Sannora dhi at fatu aberri is ogus!
Ètimu
ctl.
candelera
Tradutziones
Frantzesu
chandeleur
Ingresu
candlemas
Ispagnolu
candelera,
candelaria
Italianu
candelòra
Tedescu
Mariä Lichtmess.
candeléri candebéri
candeléri 1 , nm Definitzione cambu de linna cun medas bratzos fines (cambigiolos) po assoliare e sicare figu o pira Sinònimos e contràrios ispinatzu 1
candelíta , nf Definitzione sa chima longa chi bogat s'abrutzu, s'aspridha e unas cantu àteras erbas.
candelòbbru, candelòbburu, candelòrbu , nm: candhelobbre,
candhelobbru,
cannelobbru Definitzione
genia de palanga po aguantare o pònnere is candhelas allutas; cannedhu de astrau comente ndhe faet in is istidhigadòrgios candho astrat; cosa chi assimbígiat a una candhela pendhendho
Sinònimos e contràrios
aceri,
blandoni,
candheleri,
canderotu
/
candhellione
Maneras de nàrrere
csn:
candhelobbre de mucu = brione de mucu; candhelobbru de astrore = candheloto, astrau
Frases
a su mortu li ant postu sos candhelobbres a inghíriu ◊ nemmos allughet sa candhela e la cúzicat, ma la ponet in su candhelobbre pro fàchere luche ◊ nd’iat de dhi ponni candelòbburu e círiu, símili a unu mortu dh'iant adorau! (R.Murgia Pani)
2.
candho at nibau, sos candhelobbres falabant dae sas copertas fintzas a terra ◊ pares unu candhelobbru de àstragu, ti as a irmalavidare!
Ètimu
ctl.
candelobre
Tradutziones
Frantzesu
candélabre
Ingresu
candelabrum
Ispagnolu
candelabro
Italianu
candelabro
Tedescu
Kerzenleuchter.
canderòtu , nm: candhelote, candheloto, candhelotu Definitzione genia de cosa a pònnere candhelas allutas; abba astrada comente calat in canales e istidhigadòrgios in tempus de fritu meda; in su telàrgiu, tauledha totu istampos po intrare su puncione chi mantenet s'ixubru tirau Sinònimos e contràrios acera, àcia 1, blandoni, candelobbru, candheleri / candhelatzu / cdh. candiloto 2. agataimus pendhulendhe dae sas téulas sos candhelotos de astrau (M.Pinna)◊ su fritu de su chimbanta ses? manos e pes pariant candhelotos! Ètimu itl. candelotto.
candèssi, candèssiri , vrb Definitzione
fàere biancu nidu, samunandho
Sinònimos e contràrios
candhizare,
scandessi,
scandixai
Ètimu
spn.
candecer.
Tradutziones
Frantzesu
blanchir
Ingresu
to bleach
Ispagnolu
blanquear
Italianu
candeggiare
Tedescu
bleichen.
candèssiri 1 , vrb Definitzione
cunfetare frutos coendhodhos cun tzúcuru
Sinònimos e contràrios
candhire,
cufetare
Tradutziones
Frantzesu
confire
Ingresu
to candy
Ispagnolu
confitar,
escarchar
Italianu
candire
Tedescu
kandieren.
candèua candèba
candhaízu , avb Definitzione apenas chi…, comente…: inditat s'ora o momentu luego apustis de unu fatu agiummai coment'e chi una cosa siat sighindho s'àtera Frases candhaizu bideit cussa cosa si ndhe allegreit Ètimu srd.
candhàrja , nf Definitzione istrégiu de làuna (ma candharjone própriu carcida) Sinònimos e contràrios caltzida, istagnale, umpiolu, umpuale Frases vidèndhela ses cussa candharja? est in cue de chito pro picare postu, pro s'abba! Terminologia iscientìfica stz.
candhèla candèba
candhelàdu , agt: candhelau, cannelatu Definitzione nau de unu pegus, chi portat una genia de candhela, una síngia bianca, de crebedhos a su murru, chi portat una petza bianca, larga, a longu in su fronte chi bandhat istringhendho e calat a punta fache a su murru Frases su domadore famadu pérdidu at sa valentia: mi lu at postu in marrania su pudhedru candheladu (G.A.Cossu)◊ nighedhu píchidu e candhelau ◊ si tenio unu prudetu baju o murru cannelatu credo de lu domare chene perunu difetu Ètimu srd.
candhelàju , nm Definitzione chie faet o bendhet candhelas Sinònimos e contràrios candeberi Terminologia iscientìfica prf Ètimu itl. candelaio.
candhelàlzu , nm: candhelaru, candhelarzu Definitzione genia de linna chi faet a cannàile longu e fintzes grussu chi betat una genia de arraighinedhas totue inue passat e po cussu che artzat a pitzu de is matas e si dhis imbodhigat, totu Sinònimos e contràrios candelatzu, eda 1, èdera, èdola, èllera, eravera, folladedha, follaera / cdh. candilàgiu Terminologia iscientìfica mt, Hedera helix Ètimu srd.