ideàu , pps, agt Definitzione de ideare; chi est in s'idea de calecuna cosa Sinònimos e contràrios imbideadu.
idebbiànca , nf Definitzione genia de erba linnosa chi faet a cannàile e si che àrtziat a pitzu de àteru matedu a imbodhigadura; dhi narant puru brodau coluvrinu, iparau de cannitu (ca is pigionatzos noos modhes si papant coment’e ispàrau), àxina de margiani (faet coment’e unu pibionedhu velenosu), tzuca marina Sinònimos e contràrios canina 2, ligadolza 1 Terminologia iscientìfica rbl, Dioscorea communis.
idegollài , vrb: irdegollare, isdegollai, sdegollai Definitzione fàere a orrugos, fàere disatinu, dannu mannu a gente, animales o a cosas Sinònimos e contràrios chimentare, degogliai 2. s'intendit bestiàmini in trumbullu, idegollau, in is cuilis Ètimu srd.
idèi idèa
ideleghennàu , agt: idereghennau Definitzione nau de ccn., chi est pagu o nudha abbistu Sinònimos e contràrios bambioco, bambu, bijoncu, braballu, tzinnai | ctr. abbistu, cabosu Frases idereghennau, sa berrita est in sa cassa!
identàu , agt: irdentadu,
irdentau,
isdentadu,
sdentau Definitzione
chi no portat is dentes, chi at pérdiu o che dhi ant bogau dentes
Sinònimos e contràrios
ildentigonadu,
isdentigadu
/
cdh. isdintatu
Frases
immoi, dèu, pòburu béciu, mesu identau, bollu cosixedha modhi a itzacarrai…◊ identau deosi mi pareis unu procu: cuncodro una dentiera!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
édenté
Ingresu
toothless
Ispagnolu
desdentado
Italianu
sdentato
Tedescu
zahnlos.
idénticu , agt: edénticu Definitzione chi si assimbígiat meda, chi est lintu e pintu che un’àteru Sinònimos e contràrios totunu.
identidàde, identidàdi, identitàte , nf Definitzione
totu su chi faet de unu, o fintzes de unu pópulu, a bisura distinta de dónni’àteru, una bisura diferente, cunsiderada coment’e suma no solu de piessignos istóricos e naturales puru ma fintzes de su chi si bolet èssere / carta de i. = documentu cun fotografia cun totu is datos personales a manera de pòdere averguare chie est unu
Frases
semus chircandhe s'identidade nostra de zente líbbera ◊ sa língua est su chi si donat un'identidadi pretzisa ◊ sa bidha est su locu e su tempus de s'identitate: locu nostru, limba nostra ◊ chi no fuedhaus tra nosu in sardu cali identidadi podeus presentai?! (G.P.Fois)
Tradutziones
Frantzesu
identité
Ingresu
identity
Ispagnolu
identidad
Italianu
identità
Tedescu
Identität.
identificài, identificàre , vrb Definitzione cumprèndhere duas cosas bàsciu una matessi idea, precisare s’identidade de ccn., de una cosa; rfl. su si fàere, su si crèdere o pentzare sa matessi cosa de un’àteru, in s’àteru (es. su pipiu si identíficat in is mannos); averguare chie est unu, s’identidade de unu, it’est una cosa.
identificatziòne , nf Definitzione nau de su cristianu, su si pàrrere o pentzare un’àteru; su identificare, precisare, averguare s’identidade de una cosa o de ccn.
ideósu , agt: bideosu Sinònimos e contràrios
ideàticu
Frases
ma ite balla cheriat cust'ideosu de pitzinnu?! ◊ chie ne lis leat capu a cussos ideosos de su chi lis ballat in conca? (A.Pau)◊ unu de sos duos médhigos fuit ideosu e fogaritzu, cadredhosu e presumidu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
extravagant
Ingresu
peculiar
Ispagnolu
extravagante
Italianu
stravagante
Tedescu
extravagant.
idereghennàu ideleghennàu
iderriài, iderriàre, iderriàri , vrb: idirriai, irderriai Definitzione fàere érriu un’animale angiau, bochíere is angiones o is crabitos po salvare su madriedu, menguare is prochedhos de sa màdria angiada; menguare is pigionatzos a su cardu o àteras erbas de ortu, bogare pranteri tropu cracu Sinònimos e contràrios istellare* / sderriai, illascare, immamare Frases su pastori idérriat su mardiedu: pesat is angionis féminas e bocit is mascus ◊ s'àbbila irdérriat prus de una murva ◊ no s'idérriant is brebeis a angionis de callu.
iderrigàri , vrb: irderrigai,
irdirricare,
sdarrigai Definitzione
fàere a dolore o pònnere dolore mannu a errigos, a s’ischina in su tretu de is errigos
Sinònimos e contràrios
illumbai,
illumbedhare,
irrenare,
isarrigai,
iscrocare 1,
isderenare
Frases
is massaus si funt irderrigaus carrixandu
Ètimu
ltn.
*ex derenare
Tradutziones
Frantzesu
causer mal aux reins
Ingresu
to weary
Ispagnolu
doler los riñones desriñonar
Italianu
direnare
Tedescu
kreuzlahm machen.
iderrigàu , pps, agt Definitzione de iderrigari; chi est illumbau, a dolore de errigos Sinònimos e contràrios irrenadu.
idhói , avb: dhoe*, illoi Definitzione avb. de logu / andhare per illoi per illai (perilloiberillai) = bandulai, curruntonare Sinònimos e contràrios bi Frases idhoi biviant is gianas ◊ issas idhoi tenint totu.
idhòstra, idhòstre, idhòstro , nf, nm Definitzione iscoba màsciu, o màscina, genia de linna chi no faet tanti manna, ma a cotzighina grussa, bona po carbone e a fàere pipas, portat sa fògia minudedhedha, frorighedhu pitichedhedhu, biancu e cracu Sinònimos e contràrios cantentarzu, castagnarza, ghidhostra*, obiostri, salinavémina, túfera Frases tziu Vissente, puntandhe in d-un'istupu de idhostre, aiat agatau un'ómine fertu Terminologia iscientìfica mt, Erica arborea.
idiòma , nm Sinònimos e contràrios limba.
idirriài iderriài