A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

madurèsa , nf Definitzione su èssere maduru, prus che àteru nau in sensu morale de acabadu, abbistu, sàbiu Ètimu spn. madureza Tradutziones Frantzesu sagesse, maturité Ingresu maturity Ispagnolu madurez, cordura Italianu saviézza, maturità Tedescu Weisheit, Reife.

madurítu , agt Definitzione min. de maduru, maduru ma no meda Sinònimos e contràrios | ctr. minudonzu Frases custa creze de moriscu faghet ranu prus maduritu.

madurónzu , agt Definitzione chi est unu pagu matucu.

madúru , agt: maturu, meduru Definitzione nau po sa mannària mescamente de css. frutu, chi est créschiu bellu, imbénnidu, meda; nau de ccn., chi est créschiu de conca, de maneras de fàere e de pentzare, acabadu, sàbiu / min. maduritu Sinònimos e contràrios baracocu, imbénnidu, ingranidu / cabosu, sàbiu | ctr. minudu Maneras de nàrrere csn: iscríere a maduru = a líteras mannas; segare, firchinare a maduru = segai a arrogus matucus Frases ocannu, s'olia est bella madura ca li at próidu ◊ giuchiat sos ocros maturos cantu 'e su puntzu ◊ cudhu péssighe maduru, donzunu azummai de mesu chilu! ◊ calidade madura de cariasa est sa barracoca ◊ a gomai dhi praxit sa madura chi est prus bella de vista e de sabori 2. iscriemilu a maduru ca sinono no ndhe apubo! ◊ no seghes s'issalada a maduru ca no ndhe sigo e mi tocat a che l'ingullire chentza mastigada! Ètimu ltn. maturus Tradutziones Frantzesu gros Ingresu big Ispagnolu grueso Italianu gròsso Tedescu groß.

maduscèdha madiscèdha

màe , nf Definitzione númene de arrespetu po fémina manna Sinònimos e contràrios mammai Frases naraiat mae Rosalia: Porcu rassu no at balia ◊ naraiat mae Narda: Sa minestra no si mànigat solu carda.

maère , nm Sinònimos e contràrios mere*, padronu | ctr. selvidore, teracu Frases ndi podeus istrumai peri sa gente ci est faendhosí a maere! ◊ ante paxi e luxi, su teracu erribbat cun su mele a domu de su maere.

maestosidàde, maestosidàdi , nf Definitzione su èssere maestosu, mannu e bellu, su àere imponéntzia, mannària ispantosa e bella Sinònimos e contràrios grandhesa, grandhiosidade, impoltànscia, imponéncia.

maestósu , agt: magestosu Definitzione chi est bellu, mannu e de importu Frases d'aerzu piús bellu e maestosu lu fatesit, de corpus vigorosu, friscu e delicadu.

maestràle, maestràli , nm: maistrabi Definitzione bentu maistu, bentu estu, chi tirat intr'e ponente e tramuntana Terminologia iscientìfica tpm Ètimu itl. maestrale.

maestría , nf Definitzione abbiléntzia manna in su fàere is cosas, própriu coment'e is maistos bonos, finesa de arte Frases custas arresojas funt fatas cun maestria e apretzaras ◊ at fatu gròmeros mannos cun maestria ◊ cussu maistu est famosu ca fait is cosas cun grandu maestria.

màfa , nf Definitzione muntonedhu de ladamíngiu, deasi comente dhu faent animales mannos Sinònimos e contràrios cassa, ismafada, màssulu Ètimu srd.

màfaba , nm Definitzione su tapu mannu de pitzu, in is carradas (in sa cobedina, su de asuta) Sinònimos e contràrios mafu, tupone Frases ndi tirat su màfaba de sa cobidina e ci lassat essí su mustu.

mafàda , nf Definitzione muntonedhu de merda, de ladamíngiu Sinònimos e contràrios cassa, ismafada, màscia, massadha, màssulu Ètimu srd.

màfia , nf Definitzione genia de cuntentesa chi si provat po calecuna cosa, unu pagu a bàntidu Sinònimos e contràrios blaga, bragheria Frases candho si coghet, isse tenet tota sa màfia de su mundhu! ◊ a ndhe faghet de màfia oe, in mesu de cussu sennoriu!…◊ mi ponzo custu bellu bestire e fato màfia cun sas cumpagnas.

mafióssu, mafiósu , agt Definitzione nau de ccn., chi faet màfia, braga, galosu, pageri, chi dhi praghet a èssere sèmpere allichidiu Sinònimos e contràrios bantageri, pageri / bragosu Frases mafiossu e cuntentu, isce puru tucavat a cadhu ◊ za ses pagu mafiosa bestida gai!

màfra , nf: marva, mavra Sinònimos e contràrios màrmara, marmarutza, nabredha, naibutza, narba, palmutza Terminologia iscientìfica rba Ètimu ltn. malva.

mafródhiu , nm: marfodhi Definitzione unu chi est grassu, de carena grussatza Sinònimos e contràrios acadhionadu, botoludu, introssiu, trempedhudu, trempúciulu, trunconàciu Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu potelé, dodu, corpulent Ingresu plump Ispagnolu regordete Italianu paffuto, corpacciuto Tedescu dicklich.

mafròdho , agt, nm Definitzione chi o chie acostumat a fàere sa cosa male, a improdhu Sinònimos e contràrios abbunzosu, aciorodhosu, afrodhoncheri, ciaputzeri, coredheri, impiasteri, improdheri, indrovigosu Ètimu srdn.

màfu, màfulu, màfuru , nm Definitzione s'istampu chi si faet a sa carrada ue est prus larga e ue si che betat su binu, ue si ponet su tupone e fintzes su tupone etotu; in cobertantza, giúmburu de bentre príngia / calai su m. = calai sa cilla, istai a bruncu longu, mesu oféndhiu, ammurrionau Sinònimos e contràrios màfaba, tupone 2. gei ti ndi est calau, su mafu!…◊ su cuponi si tupat cun ciú mafu ◊ in sa carrada su primu tempus tocat a lassai su màfulu obertu ca su mustu sorigat a budhiri 3. ita est cussu mafuloni chi portas in brenti? Ètimu ltn. mamphur Tradutziones Frantzesu bonde, bondon Ingresu bunghole Ispagnolu bitoque Italianu cocchiume della bótte Tedescu Spund.