madurèsa , nf Definizione
su èssere maduru, prus che àteru nau in sensu morale de acabadu, abbistu, sàbiu
Etimo
spn.
madureza
Traduzioni
Francese
sagesse,
maturité
Inglese
maturity
Spagnolo
madurez,
cordura
Italiano
saviézza,
maturità
Tedesco
Weisheit,
Reife.
madurítu , agt Definizione min. de maduru, maduru ma no meda Sinonimi e contrari | ctr. minudonzu Frasi custa creze de moriscu faghet ranu prus maduritu.
madurónzu , agt Definizione chi est unu pagu matucu.
madúru , agt: maturu,
meduru Definizione
nau po sa mannària mescamente de css. frutu, chi est créschiu bellu, imbénnidu, meda; nau de ccn., chi est créschiu de conca, de maneras de fàere e de pentzare, acabadu, sàbiu / min. maduritu
Sinonimi e contrari
baracocu,
imbénnidu,
ingranidu
/
cabosu,
sàbiu
| ctr.
minudu
Modi di dire
csn:
iscríere a maduru = a líteras mannas; segare, firchinare a maduru = segai a arrogus matucus
Frasi
ocannu, s'olia est bella madura ca li at próidu ◊ giuchiat sos ocros maturos cantu 'e su puntzu ◊ cudhu péssighe maduru, donzunu azummai de mesu chilu! ◊ calidade madura de cariasa est sa barracoca ◊ a gomai dhi praxit sa madura chi est prus bella de vista e de sabori
2.
iscriemilu a maduru ca sinono no ndhe apubo! ◊ no seghes s'issalada a maduru ca no ndhe sigo e mi tocat a che l'ingullire chentza mastigada!
Etimo
ltn.
maturus
Traduzioni
Francese
gros
Inglese
big
Spagnolo
grueso
Italiano
gròsso
Tedesco
groß.
maduscèdha madiscèdha
màe , nf Definizione númene de arrespetu po fémina manna Sinonimi e contrari mammai Frasi naraiat mae Rosalia: Porcu rassu no at balia ◊ naraiat mae Narda: Sa minestra no si mànigat solu carda.
maère , nm Sinonimi e contrari mere*, padronu | ctr. selvidore, teracu Frasi ndi podeus istrumai peri sa gente ci est faendhosí a maere! ◊ ante paxi e luxi, su teracu erribbat cun su mele a domu de su maere.
maestosidàde, maestosidàdi , nf Definizione su èssere maestosu, mannu e bellu, su àere imponéntzia, mannària ispantosa e bella Sinonimi e contrari grandhesa, grandhiosidade, impoltànscia, imponéncia.
maestósu , agt: magestosu Definizione chi est bellu, mannu e de importu Frasi d'aerzu piús bellu e maestosu lu fatesit, de corpus vigorosu, friscu e delicadu.
maestràle, maestràli , nm: maistrabi Definizione bentu maistu, bentu estu, chi tirat intr'e ponente e tramuntana Terminologia scientifica tpm Etimo itl. maestrale.
maestría , nf Definizione abbiléntzia manna in su fàere is cosas, própriu coment'e is maistos bonos, finesa de arte Frasi custas arresojas funt fatas cun maestria e apretzaras ◊ at fatu gròmeros mannos cun maestria ◊ cussu maistu est famosu ca fait is cosas cun grandu maestria.
màfa , nf Definizione muntonedhu de ladamíngiu, deasi comente dhu faent animales mannos Sinonimi e contrari cassa, ismafada, màssulu Etimo srd.
màfaba , nm Definizione su tapu mannu de pitzu, in is carradas (in sa cobedina, su de asuta) Sinonimi e contrari mafu, tupone Frasi ndi tirat su màfaba de sa cobidina e ci lassat essí su mustu.
mafàda , nf Definizione muntonedhu de merda, de ladamíngiu Sinonimi e contrari cassa, ismafada, màscia, massadha, màssulu Etimo srd.
màfia , nf Definizione genia de cuntentesa chi si provat po calecuna cosa, unu pagu a bàntidu Sinonimi e contrari blaga, bragheria Frasi candho si coghet, isse tenet tota sa màfia de su mundhu! ◊ a ndhe faghet de màfia oe, in mesu de cussu sennoriu!…◊ mi ponzo custu bellu bestire e fato màfia cun sas cumpagnas.
mafióssu, mafiósu , agt Definizione nau de ccn., chi faet màfia, braga, galosu, pageri, chi dhi praghet a èssere sèmpere allichidiu Sinonimi e contrari bantageri, pageri / bragosu Frasi mafiossu e cuntentu, isce puru tucavat a cadhu ◊ za ses pagu mafiosa bestida gai!
màfra , nf: marva, mavra Sinonimi e contrari màrmara, marmarutza, nabredha, naibutza, narba, palmutza Terminologia scientifica rba Etimo ltn. malva.
mafródhiu , nm: marfodhi Definizione
unu chi est grassu, de carena grussatza
Sinonimi e contrari
acadhionadu,
botoludu,
introssiu,
trempedhudu,
trempúciulu,
trunconàciu
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
potelé,
dodu,
corpulent
Inglese
plump
Spagnolo
regordete
Italiano
paffuto,
corpacciuto
Tedesco
dicklich.
mafròdho , agt, nm Definizione chi o chie acostumat a fàere sa cosa male, a improdhu Sinonimi e contrari abbunzosu, aciorodhosu, afrodhoncheri, ciaputzeri, coredheri, impiasteri, improdheri, indrovigosu Etimo srdn.
màfu, màfulu, màfuru , nm Definizione
s'istampu chi si faet a sa carrada ue est prus larga e ue si che betat su binu, ue si ponet su tupone e fintzes su tupone etotu; in cobertantza, giúmburu de bentre príngia / calai su m. = calai sa cilla, istai a bruncu longu, mesu oféndhiu, ammurrionau
Sinonimi e contrari
màfaba,
tupone
2.
gei ti ndi est calau, su mafu!…◊ su cuponi si tupat cun ciú mafu ◊ in sa carrada su primu tempus tocat a lassai su màfulu obertu ca su mustu sorigat a budhiri
3.
ita est cussu mafuloni chi portas in brenti?
Etimo
ltn.
mamphur
Traduzioni
Francese
bonde,
bondon
Inglese
bunghole
Spagnolo
bitoque
Italiano
cocchiume della bótte
Tedesco
Spund.