A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

madrighínu , agt: mardichinu, matrichinu Definizione chi est de pegus mannu, de madrigadu, de madriedu / lassare a mardichinu = nau de angionis, pesai, lassai po fai a mardiedu Frasi sa robba madrighina che l'aimus giuta a sas tancas (G.Biscu) Etimo srd.

madrigósu , agt Sinonimi e contrari cuadhudu, ideàticu, imberriadu, strambóticu Traduzioni Francese capricieux Inglese whimsical Spagnolo caprichoso Italiano capriccióso, bizzóso Tedesco launenhaft, eigensinnig, launisch, kapriziös.

madrigúdu , agt Definizione chi est mannu, coment'e chi tenet madrighe, nau de gente in su sensu de sabiesa, sabiore chi faet ingenerare cosas de bonu Sinonimi e contrari acabadu, achistiadu, acuntzentuau, atinadu, atoadu, giudisciosu, madrixu, madrónchinu Frasi est ómine mannu e madrigudu ◊ canto sos mutos piús bellos de giajos madrigudos e sàbios ◊ sos giajos madrigudos ammonestant lampendhe boghes ladinas dae su passadu Etimo srd.

madríja madría

madrína , nf: mardina Definizione su crebu fémina / in cobertantza, pigai una m. = pitzigàresi un'imbriaghera; iscorgiai sa m. = iscexiai, ilbentiare Sinonimi e contrari beta, màrdini Frasi nci fiat sa nassa e sa retza parada aundi passàt mardina cun beta… Terminologia scientifica anra Etimo ltn. *matrina.

madrína 1 , nf Definizione fémina chi at cresimau o batiau a ccn. Sinonimi e contrari padrina.

madrína 2 , nf Definizione pauledha de abba, isciustura manna, meda Sinonimi e contrari ludrina.

madriòla , nf: mardiola Definizione suita, porchedha de primu fedu Sinonimi e contrari madrusca, mardixedha Etimo srd.

madripèlla, madripèrla madrepèlla

madrischèdha madiscèdha

madríu , agt Definizione nau de ogu de mata, de is linnas, chi batit frutu, ogu de frutu, ogu lestu.

madríxu , agt: matricu Definizione chi est mannu de tempus, nau prus che àteru de animale Sinonimi e contrari madrigudu, mannu, béciu Frasi su boe madriju est prus malisciosu de su bajanu ◊ nuraghe de istórias madriju ◊ tue ses como unu boe madriju, però pienu de péssimos difetos!(Tucone)

madrócu , nm: medrocu, medróculu, merdoco, merdocu, merdóculu Definizione su fundhurúgiu chi faet s'ógiu nou candho at pausau in s'istrégiu, fintzes su chi abbarrat de sa primu murghidura de su mele (chera e unu pagu de mele, chi si ponet in d-una sachita po fàere s'abbamele); careta de pighe chi si ponet po ndhe tirare is pilos a is orrungiosos; s'istentina de su sirbone apenas bogada, illimpiada a sa grussera e orrostia / paret una sacedha de medróculu = che sa sachita cun su medrocu prentzadu, afissu, totu a unu cumassu ladu Sinonimi e contrari cerfa, fundhuluza, mucra / merdeche.

madròdha , nf: matrodha, matródhiga Definizione nau a disprétziu, fémina grassa, manna meda, mandrona, bona a nudha Sinonimi e contrari madroga Etimo srd.

madròga , nf Sinonimi e contrari madrafa, madrodha.

madròna , nf: mardona, medrona, meldona, merdana, merdona Definizione calidades diferentes de sórighes: mardona de mara, de bassa (sórighe mannu), e mardona de teulada, de molinu o de cresura (prus pitica); a logos narant mardona, merdona a su biurru (s'annaemele), a logos a s'assile; in cobertantza, imbriaghera puru / m. de mare = zenia de pische, mogliola (phycis phycis) Sinonimi e contrari sóriche / cdh. ratzu 1 Frasi cust'est un'arretonera bèni preparada po si cassai a totus coment'e merdonas! ◊ ses istétiu tui, merdona de bassa, a fai sa spia! 2. e ita meldona chi ti ses pigara notesta!… Terminologia scientifica anar, rattus norvegicus, r. rattus Etimo srd. Traduzioni Francese rat Inglese rat Spagnolo rata, ratón Italiano ratto, ratto comune Tedesco Ratte, Wanderratte, Hausratte.

madrónchinu , agt Definizione chi est mannu, coment'e chi tenet madrighe (frammentu), nau in su sensu de sabiesa, sabiore chi faet pentzare cosas de bonu (ómine mannu e m. = mannu e cabosu, atinadu) Sinonimi e contrari madrigudu.

madrúncula , nf Definizione ossu de su pei: su de s'angione is piciochedhos dhu ponent po giogare a barrallicu Sinonimi e contrari manzíngula, giogulana Traduzioni Francese astragale, osselet Inglese astragalus Spagnolo taba, astrágalo Italiano astràgalo Tedesco Sprungbein.

madrúsca , nf: maldusca, mardusca Definizione madri, porcu fémina de primu leva, pitica Sinonimi e contrari madriola Frasi in cassa manna at mortu una madruschedha ◊ apu bistu una madrusca totu incadhotzada benendi avatu e tzunchiendi Terminologia scientifica anar, anall Etimo srd.

madurài, maduràre, maduràri , vrb Definizione prus che àteru, cunsiderare bene, cun atentzione, ma fintzes essire o fàere prus maduru, matucu Sinonimi e contrari ammadurae* 2. si proit, su pibioni de s'àxina madurat.