calcanzíle , nm: carcangili,
carcanzile,
cracagnile Definitzione
sa parte de asegus, in is iscarpas, su giru a inghíriu de su cracàngiu, in pitzu de su tacone, s'ispronera
Sinònimos e contràrios
bracangili
/
cdh. calcagnili
Frases
s'óciu atentu connoschet s'imprenta de unu consumau carcanzile
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
le derrière d'une chaussure
Ingresu
heelside of the shoes
Ispagnolu
talón
Italianu
parte posterióre della scarpa
Tedescu
hinterer Teil des Schuhes.
càma , nf: gama 1 Definitzione
basca forte in tempus de istade / cama de focu = su budhidori chi fait su fogu
Sinònimos e contràrios
acamu,
calammu,
sellente
| ctr.
frios,
friscura
Frases
su sole alluinat, sa cama leat s'alenu ◊ a s'ora de meigama, a bólidu arribbant is fadas de logu in circa de s'umbra, fuendi sa cama! (M.Maxia)◊ a cama de sole falabo pro batire azicu de abba frisca ◊ is brebeis tenint cama
Sambenados e Provèrbios
smb:
Cama
Terminologia iscientìfica
tpm
Ètimu
ltn.
cauma
Tradutziones
Frantzesu
canicule
Ingresu
the height of summer
Ispagnolu
canícula
Italianu
canìcola,
solleóne
Tedescu
Hundstagehitze.
cambèra , nf Definitzione
camba de pantalone, sa parte de is cambas, donniuna de is perras de is pantalones; is camberas de s'abe: is cambas, is farranchedhas / c. de bértula = camba, fodhe de bértula
Frases
duas camberas cosidas paris faghent una paja de pantalones ◊ cartzones bene fatos… una cambera che li falat a carcanzos, s'àtera no li cuguzat sos cambutzos!
2.
s'ape est irboitanne frores e portanne chin sas camberas
Sambenados e Provèrbios
smb:
Cambera
Ètimu
itl.
gambiera
Tradutziones
Frantzesu
jambe du pantalon
Ingresu
a leg of the trousers
Ispagnolu
pernera,
pernil (m)
Italianu
gamba del pantalóne
Tedescu
Hosenbein.
cambriòni , nm: grambione Definitzione
parte de aintru de s'iscarpa e tira de afortimentu in su tretu de s'ischeadura, ma fintzes iscarpa etotu
Sinònimos e contràrios
cambriana
2.
bairindi tui e is cambrionis bècius chi portas in is peis! ◊ a pentzai chi apu passau totu sa vira cun custus cambrionis: butinus, cartzolas, botas e dugna arratza de impiastu!…
Terminologia iscientìfica
sbb
Tradutziones
Frantzesu
cambrillon
Ingresu
inner part of a shoe
Ispagnolu
cambrillón
Italianu
cambriglióne
Tedescu
Einlage.
campanínu , nm: camparini,
camparinu Definitzione
gurdone de àghina pitichedhedhu, mescamente de is chi su fundhu bogat e che arresurtant a trigadiu
Sinònimos e contràrios
carràmbalu,
cicillone,
iscaligione,
iscalúgia,
ispérula,
pimpillia,
popurustu,
pripixone,
scalonina,
scrichilloni,
sprimpilloni,
tzitzicra
Frases
piciochedhas, mi arracumandu su pibioni de terra e is camparinis cotus: arrigollendi totu!
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grappillon
Ingresu
small bunch of grapes
Ispagnolu
cencerrón
Italianu
racìmolo
Tedescu
Rispe.
campínu, càmpinu , agt Definitzione
nau de erba, chi est de campu, chi creschet chentza trebballada, chentza manígiu o contivígiu de sa gente / sóriche càmpinu = s'alaepedhe, ma fintzas sa sorigàrgia; rusta càmpina = ginia de pínnixi de is matas; pudha càmpina = pidraxu, pitarra; istúrulu càmpinu = isturru niedhu
Frases
frores càmpinos ◊ ant ispianadu su monte: l'ant fatu netu che terra càmpina
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
des prés
Ingresu
of the meadows
Ispagnolu
de prado
Italianu
di campo,
pratènse
Tedescu
Feld…
canía , nf: canina Definitzione
is canes, chedha de canes
Sinònimos e contràrios
canesia,
canília
Frases
za bi ndhe at de cania in cussa pinneta!…◊ sunt in sudhu currindhe fatu a totugantos che canina fatu a fera!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
troupe de chiens
Ingresu
a pack of dogs
Ispagnolu
perrada,
perrería,
jauría
Italianu
quantità di cani
Tedescu
Meute.
cannonàdu , nm, pps: cannonatu,
cannonau Definitzione
calidade de àghina niedha chi giaet unu de is méngius binos sardos / coment'e pps., de cannonare
Sinònimos e contràrios
cagnolare
Frases
su cannonau cosa sua si callat in s’unga!
Terminologia iscientìfica
frt, bfg
Tradutziones
Frantzesu
vin rouge exquis
Ingresu
delicious wine of red quality
Ispagnolu
garnacha
Italianu
vino prelibato di qualità róssa
Tedescu
köstliche Rotweinsorte.
cantarànu , nm: canteranu,
cataranu Definitzione
genia de trastu mannu fatu a calàscios po chistire orrobba, bestimentu
Sinònimos e contràrios
cumò
Frases
già ti apo a cojuare a gustu tou e ti apo a dare letu e cantaranu ◊ e ite pignu de remonire in canteranu chi est, cussu!…◊ bi amus puru sa linna apedrada chi bi deghet in mustra in cantaranu
Tradutziones
Frantzesu
commode
Ingresu
chest of drawers
Ispagnolu
cantarano
Italianu
canterano,
armàdio grande
Tedescu
Kommode.
cantàre 1 , nm: cantari,
chintare 1,
chintari Definitzione
pesu, tanti de baranta chilos (= 100 líbberas); aina po pesare: c. russu (pesat fintzes a chentu chimbanta líbberas), cantaritu (pesat fintzes a chentu líbberas): su c. est fatu che una pesa, ma chentza pratu, solu cun is gàncios, e si pigat in duos cun su gànciu de pigare intrau in d-unu fuste grussu / s'untza che betat su cantare = bastat pagu pro fàghere dannu, mescamente candho sas cosas sunt in tàntaris che a sa canna de una pesa, o fintzas a fortza de fàghere cosas chi no andhant bene
Sinònimos e contràrios
pesa
Frases
de sa cunfetura de Fonne ndhe cherio tres cantares ◊ at béndiu centu chintaris de casu ◊ cussa cosa pesat duus cantaris ◊ su meda in cosas goi no si misurat a prammos e ne a cantares
2.
bae a Bodale a ti dare su cantare, pro piaghere, chi est a pesare su porcu
Sambenados e Provèrbios
prb:
a untza a untza si faghet su cantare
Terminologia iscientìfica
ans
Tradutziones
Frantzesu
poids de cent livres
Ingresu
weight of 100 pounds
Ispagnolu
peso de ciento libras
Italianu
péso di cènto libbre,
cantaro
Tedescu
100 Pfund-Gewicht.
càntaru , nm Definitzione
vena de abba chi essit in artu e orruet a ispéndhula, in logu de orroca, de costa; cannedha o tubbighedhu de abba in is funtanellas (grifone púbblicu)
Sinònimos e contràrios
spéndula
/
cona 1,
grifone 1
Frases
tres càntaros giughiat sa funtana: como sunt totos tres iscannedhados ◊ s'abba fit falendhe dae sa roca in d-unu cantaredhu ◊ at postu sa broca a prenare suta de su càntaru ◊ sas feras current a su càntaru a si abbare ◊ de càntaros in sas carrelas bi ndh'at caligunu pro bellesa
2.
zuchet una boche crara che de abba de càntaru a denote ◊ ballendhe li falaiat su suore a càntaru!
Ètimu
ltn.
cantharus
Tradutziones
Frantzesu
eau de roche
Ingresu
spring of water falling from the top
Ispagnolu
manantial
Italianu
véna d'àcqua che cade dall'alto
Tedescu
hinunterfallende Wasserader.
cantecàntu 1 , avb Definitzione
nau tantandho una cosa, una persona (cricandho de cumprèndhere pigandhodha in manos cantu pesat o biendho ite persona est), chi est unu bellu pagu, agiummai, belle e…
Sinònimos e contràrios
maicantu,
meditu
Frases
fiat una picioca bellixedha, ma cantecantu de conca sua, po no nai isteulada in totu ◊ est cantecantu dispràxiu ◊ torra a sètzi ca moveus: est fridixedha sa noti e cantecantu longa s'istrada ◊ ndi dhi pariat giai mali e cantecantu pentiu narada…◊ ispantau de cuss'apariéntzia naràt cantecantu palleredhu: Assimbillu a unu sennori! ◊ ma devias piànghere cantecantu totu sos gultos e diveltimentos ◊ mi aggradas cantecantu
Tradutziones
Frantzesu
assez,
presque
Ingresu
quite a lot of
Ispagnolu
algo
Italianu
alquanto
Tedescu
ziemlich.
cantepàgu! , iscl Definitzione
cantu e pagu = nudha, nono, mancu po sonnu
Frases
- bénnidu bi est babbu tou? - cantepagu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mais non!
Ingresu
not at all,
of course not
Ispagnolu
¡pero qué!,
¡ni hablar!
Italianu
macchè!,
niènte affatto!
Tedescu
ach was!
cantepàre, cantepàri , avb: cantiapari Definitzione
chi est cantu a s'àteru, chi est s'unu a paris de s'àteru, de su matessi tanti
Sinònimos e contràrios
cabale
Frases
custos duos sunt cantepare de carena ◊ funt bellus e artus cantepari ◊ si bos ponent a su pesu pesai cantepare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
de même grandeur
Ingresu
of the same size
Ispagnolu
equivalente
Italianu
della stéssa grandézza,
valóre,
equivalènte
Tedescu
derselbe Größe,
gleichwertig.
cantonàre , vrb: acantonare Definitzione
pònnere cantzone, pigare in giru, a befa
Sinònimos e contràrios
ifutire,
strocillai
Tradutziones
Frantzesu
se moquer (de)
Ingresu
to make fun of
Ispagnolu
mofarse,
vacillar
Italianu
canzonare
Tedescu
verspotten.
carmieràre , vrb Definitzione
pònnere su carmieri, regulare is prétzios de is cosas a bèndhere comente faet unu guvernu a manera chi no crescant po aprofitamentu
Tradutziones
Frantzesu
taxer
Ingresu
to control the price of officially
Ispagnolu
establecer el precio político
Italianu
calmierare
Tedescu
Höchstpreise amtlich festsetzen.
carrafàle , agt, nf: cordofali,
corrofale,
garrofali Definitzione
calidade de cheréssia barracochina, matuca meda
Sinònimos e contràrios
cdh. carrafali
Maneras de nàrrere
csn:
fàula carrafale = manna meda; poeta carrafale = fentomadu, bonu
Frases
sa cariasa areste tenet tenaghe tundhu che a sa carrafale…◊ at collitu ménnula durche e cariasa corrofale
2.
talentone, poete carrafale! (P.Casu)
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
cerise variété burlat,
napoléon
Ingresu
kind of very big cherry
Ispagnolu
garrafal
Italianu
qualità di ciliègia mólto gròssa
Tedescu
sehr große Kirsche.
carràmbalu , nm Definitzione
matzu de ispigas de moriscu; cosa chi istat pendhendho, iscaligione de àghina, fintzes cambu cun cheréssia
Sinònimos e contràrios
campaninu,
cicillone,
iscalúgia,
pimpillia,
popurustu,
pripixone,
scalonina,
scrichilloni,
sprimpilloni,
tzitzicra
/
apesile,
pubúsulu
Terminologia iscientìfica
rbr
Tradutziones
Frantzesu
gerbe d'épis de maïs
Ingresu
bunch of panicles
Ispagnolu
manojo de mazorcas
Italianu
mazzo di pannòcchie
Tedescu
Maiskolbenstrauch.
carrànzu , nm Definitzione
pedra, coróngiu; mescamente gherra a cropos de pedra
Sinònimos e contràrios
códua,
craltu
/
aperdiamentu
Frases
sa teula fit pistada dae sos carranzos de monte chi l'iscudiat sa pitzinnalla de su bichinau
Tradutziones
Frantzesu
bataille à coups de pierres
Ingresu
hail of stones
Ispagnolu
pedrea
Italianu
sassaiòla
Tedescu
Steinhagel.
carrintólu , nm: corrintolu 1,
corritolu 1,
curretolu,
curritolu Definitzione
babboi de soli, genia de bobboi niedhu a corros longos (mescamente su mascu) totu nodighedhos: ponet sa cria e creschet in sa linna, mescamente de crecu, essit in su beranu, bolat, est longu unos chimbe o ses centímetros
Sinònimos e contràrios
bellatzonca,
broca 1,
cincicorru,
cincimurru,
cirumàulu,
corriluna,
corrimpala,
pesabesa,
pesaperda,
terriolu,
tintirriolu,
tzichirriolu,
tzintzurriolu
/
cdh. tzilimbrinu
Frases
ciughet su coro niedhu che corritolu ◊ su carvonarzu est garriau de terra e niedhura: paret unu corritolu
Terminologia iscientìfica
crp, cerambyx cerdo, c. scopolii
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
cérambyx
Ingresu
kind of beetle
Ispagnolu
algavaro
Italianu
ceràmbice
Tedescu
Bockkäfer.