Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

panevrèsa , nm Definitzione pane carasau, pan'e cici, genia de pane finedhedhu, longu o tundhu (fintzes addopiau), fresau e assau, tzacarrosu (si no est isciustu) Terminologia iscientìfica mng Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pain typique de la Sardaigne très mince biscuité Ingresu typical bread from sardinia Ispagnolu pan típico de Cerdeña Italianu pane tìpico sardo a sfòglia sottilissima biscottata Tedescu eine Art sardischen Brotes.

péndhula , nf: péndula, péndura Definitzione arrellórgiu chi si apicat a su muru cun su pesu pendhebendhe chi si movet sèmpere a su matessi passu de una bandha a s'àtera faendho unu movimentu a pendhuliu parívile de longària e tempus (movimentu periódicu)/ p. a scaparatu = péndhula chi si ponet subra de unu móbbile Frases sa péndhula at sonadu mesanote ◊ su coru dhi faiat tic tac, coment'e una péndula candu currit sentz'e contu ◊ su bentu iscianchitat un'ocalitu coment'e una péndula Ètimu itl. pendola Tradutziones Frantzesu pendule Ingresu pendulum-clock Ispagnolu péndulo Italianu orològio a pèndolo Tedescu Pendeluhr.

rasògia, rasòja , nf: arrasoa, lesòrgia, resòglia, resoja, resolza, resòrgia, resorza, risoza Definitzione lepedha, aina fata cun d-una lama de ferru o de atzàrgiu, puntuda, fine e segante a una parte (atza) e grussa a s'àtera (tolu), incasciada cun sa coa firma in d-una màniga prus che àteru de ossu isperrada a una parte po serrare sa lama cun s'atza aintru: cussa de is braberis est a lama prus fine, a punta tundha, de grussària parívile / is partes de una resòrgia: sa frama o follu (ata, tolu, punta, coa), sa màniga (perras, arcu de ferru, ribbadinos, truncu, anedhu)/ resorja de mari = gragallu, genia de animali croxudu, longu, a duas perras (solen siliqua) chi assimbillant a su mànigu de una resoja Sinònimos e contràrios brotzu, istuzu, lepa Frases sas resorzas prus famadas sunt sas guspinesas, sas patadesas e arburesas ◊ pro cumprire su sestu de una resorza tocat a buscare e triballare su corru, su ferru, fàghere sa fiama e intrare apare sas duas partes Terminologia iscientìfica ans Ètimu ltn. rasoria Tradutziones Frantzesu couteau à cran d'arrêt, rasoir Ingresu razor, claspknife Ispagnolu navaja Italianu coltèllo a serramànico, rasóio da barbière Tedescu Klappmesser.

sderrinài , vrb: isterrinai*, sterrinai, stirrinai Definitzione betare a terra, crocare in terra, su si pònnere crocaos Sinònimos e contràrios imbrossinare, istèrrere, isterricorjare, isterrighinare, sterrionai, stragai Frases candu ti ses puntu ses acabbau sderrinau in d-unu letu Tradutziones Frantzesu terrasser, abattre, s'étendre Ingresu to knock down, to lay (down), to lie down Ispagnolu derribar, tumbar Italianu atterrare, abbàttere, stèndere a tèrra, stèndersi Tedescu niederwerfen, niederschlagen, sich hinlegen.

speculitài, speculitzài , vrb: spreculiai, spreculitai, sprecullitai, spriculitai, spricullitai Definitzione abbaidare, cricare, iscumbatare, istudiare bene cun atentzione is cosas, is chistiones; fàere 'in chiliru' a unu faendhodhi unu muntone de dimandhas, bolendho ischire totu Sinònimos e contràrios chircare, dimandhare, irfrodhocare, ispelciulare, ispreculare, ispricuedhai, isuzigare, precontare, scrocollai, speculai, sfustiligai Frases s'arangiolu at spreculiau su movimentu de espis e musconis 2. spricullitadhu, a biri si arrennescis a sciri calincuna cosa! ◊ dhu spricullitàt de aundi fiat, si fiat cojau, si teniat fillus, e cantus, e unu muntoni de cosas Ètimu spn. especular Tradutziones Frantzesu enquêter Ingresu to inquire Ispagnolu indagar Italianu indagare, sottopórre a numeróse domande Tedescu untersuchen.

tàcia 1 , nf: tatza 1 Definitzione genia de púncia, prus che àteru curtza e a conca manna, larga; fintzes s'ispina de s'istrúmbulu Sinònimos e contràrios bullita, tacita Frases si prantas una tàcia in crésia ti arrestant ◊ prantai una tàcia in su muru 2. sa tàcia chi su strumbu portat in pítziri increscit cument'e unu spitzu di espi (I.Delussu) Ètimu ctl., spn. tatxa, tacha Tradutziones Frantzesu clou, caboche, punaise Ingresu point, drawing pin Ispagnolu tacha, tachuela, chinche Italianu chiòdo córto a tèsta grande, puntina Tedescu Zwecke.

técus , prn: tegus Definitzione prn. de persona chi s'impreat agiummai solu cun sa prep. cun, chin po inditare prus che àteru cumpangia: chin tecus, cun tegus = cun tui Frases cun tegus giogo e m'ispasso ◊ cun tegus so istadu note e die ◊ pro no mi èssere cun tecus amicadu no credas oe chi sia pentidu ◊ nois creimus in tegus ◊ ómine perunu at àpidu tratonzu malu chin tecus ◊ sa poesia in tegus est naschida che rosa bella, che rosa dechida (N.Demurtas) 2. la tenzo cun tegus, mih, pro su dannu chi mi as fatu! Ètimu ltn. tecum Tradutziones Frantzesu avec toi Ingresu with you Ispagnolu contigo Italianu in tua compagnia, insième a te Tedescu mit dir.

trampistàre , vrb Definitzione arrennèscere in calecuna cosa, mescamente a campare, a fortza de ispedientes, a sant'arràngia, coment'e pigandho a trampa; a logos, fintzes andhare coment'e orruendho / trampistare su tempus, sa vida, sa die, sa sorte Sinònimos e contràrios trampigiare, trampulinare, tramputzare / trabbucai 1 Frases fintzas chi campo fato su chi poto, m'isto pasadu e fuo dogni cumbata tentendhe de trampistare a sa dereta (Z.Zazzu)◊ calchi malignu narat chi at furadu, chi at trampistadu ◊ trampistendhe in su pagu fis cuntentu e fatu a sa bonatza ◊ cussos trampistant negusciendhe runza Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se débrouiller, vivre d'expédients Ingresu to get by Ispagnolu apañárselas, ir pasando Italianu barcamenarsi, tirare a campare Tedescu sich durchschlagen.

tufigédhu , nm: tufixedhu Definitzione gioga manna chi si manígiat fintzes po sonare coment'e corru Sinònimos e contràrios bórnia, corra, corredha, corróina, tufa* Frases tiu Perdu tenit unu tufixedhu chi s'intendit sa boxi de su mari portendidhu a s'origa Terminologia iscientìfica sjl Tradutziones Frantzesu triton Ingresu triton Ispagnolu tritón Italianu tritóne, conchìglia a còrno Tedescu Tritonshorn.

tzarodhài , vrb: aciarollai*, tzorodhai, tzorodhare Definitzione nàrrere o fàere is cosas a improdhu, betare is cosas a s'afaiu, chentza órdine, chentza critériu, fàere atzerodhos Sinònimos e contràrios aciapuciae, aciorobedhare, acoredhai, afioncai, allarodhai, impiastai, improdhai, inciorodhare Tradutziones Frantzesu parler à tort et à travers Ingresu to talk nonsense Ispagnolu embarullar, badajear Italianu fare o dire a vànvera, sènza critèrio Tedescu unüberlegt daherreden, aufs Geratewohl handeln.

zísa , nf: zisu Definitzione bisura, prus che àteru nau sèmpere po assimbígiu: a z. de… = comenta a…, a manera de pàrrere…, a usu de… Sinònimos e contràrios disa, ghisa 1 Frases bi aiat pensadu su tempus a la modellare a cussa zisa ◊ a la mirare benint dae atesu in medas, a zisa de profiscione ◊ cussu est a zisa de fustialvu ◊ est incapotadu a zisa de mammutone ◊ a zisu de marrania ◊ las sutzant a zisu de ampullitas ◊ faedhat a zisa de macu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu en guise de Ingresu like Ispagnolu guisa, modo Italianu a guisa Tedescu wie.

«« Torra a chircare