A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

àciu , agt Definition nau de gente e de cosa, chi est cabosu, chi tenet abbiléntzia, chi est adatu po unu bisóngiu Synonyms e antonyms àbbile 1, abbistu / addatu Surnames and Proverbs smb: Acciu Etymon itl. accio.

aciúa , nf: anciua, antzua, atzua Definition genia de pische pitichedhu de petza licante chi chistint in sale o in ógiu Synonyms e antonyms aixi, anciova Idioms csn: istare che atzua = in afissu; leare antzua (nadu in sensu irónicu)= leare cadha, pelea manna Sentences como sunt in abbolotu ca no podent campare, obbligados a istare che atzua in su caltinu (A.D.Migheli) 2. l'apo leada s'antzua, faghindhe totu cussu caminu barriadu che àinu!… Scientific Terminology psc, engraulis encrasicholus Etymon itl.l anciua Translations French anchois English anchovy Spanish boquerón, anchoa Italian acciuga German Sardine.

aciuài acioàe

aciuciudhàe, aciuciudhài , vrb: atzutzudhai Definition ateterare is tzudhas, su pilu, pònnere sa tzudha de sa timória o de àteru: si narat fintzes de animales chi si afracant apare gherrandho (gatos, pudhos e àteru) e po cussu si narat fintzes po si afracare a gherrare, fintzes furriandhosi a unu mannu o a unu prus forte Synonyms e antonyms altudhare, altudhire, assunciudhai, aturtudhire, atzudhai, atzultzudhare / atzuntzudhare, incaboniscai Sentences citassí ca mi funt giai atzutzudhendi is pius! ◊ dogna borta chi dh'intendu mi atzutzudhant is pius ◊ mi ndi est atzutzudhara sa carri 2. si dhoi fustis aciuciudhaus bèni, gherrandu cun cussu ◊ de sa briga de cussas duas isciu ca si funt aciuciudhadas a tretu légiu! ◊ gei est unu caboniscu… deretu si atzutzudhat, bellu inchighiristau! 3. is piticus si atzutzudhant contra de is mannus Etymon srd.

aciudhài , vrb Definition artzare, istentargiare, supesare, tirare in artu (fintzes pigandho cosa de carrigare apitzu) Synonyms e antonyms atuai Sentences ita s'intendit, mali? aciudhit, no fatzat aici! ◊ comenti podit dhi torrat a aciudhai sa conca, ma cudhu est arréndiu ◊ s'iat acuau sa faci asuta de is lentzorus, si fiat inténdiu unu plantu…: figuraisí comenti ci fiant aturaus candu iant aciudhau is lentzorus ◊ mi praxit a aciudhai apitzus de is matas po papai sa figu ◊ fatuvatu aciudhàt sa camisa po fai biri su trincu chi dh'iat lassau una balla in su costau (I.Murgia)◊ est aciudhendinci is liàunas de su lati asuba de su mobenti Etymon srd.

aciufàe, aciufài , vrb: aciufari, aciuvai, aciuvare, atzufare 1, atzuvai Definition intrare a s'abba, calàreche a fundhu (in s’abba o in àteru modhe deasi etotu o meda), afundhare una cosa / aciuvai su fundu a una carrada = bogarebbichelu Synonyms e antonyms afundae, afangare, afungai 1, ammodhigare, aputare, atafai, inciuviri, intofare Sentences si nci aciuvat totu su chi no abarrat apitzus de s'àcua ◊ no passis me ingunis ca sa terra est tropu modhi e nci aciuvas ◊ nci seu aciuvau in sa ní ◊ is bòis atzuvant su bruncu in sa pica ◊ atzufat sos pódhighes in s'abba e si faet sa rughe ◊ nci ant atzuvau is navis comenti dhas ant bombardadas 2. in custu matalafu tropu modhi nci aciuvu Etymon itl. attuffare Translations French couler English to sink Spanish hundir Italian affondare, immèrgere German versinken, eintauchen.

aciufài 1 , vrb: atzofare, atzufare Definition aggarrare, aferrare a pilos, brigandho e iscudendhosi apare Synonyms e antonyms acanciofai, atzuntzudhare, incabigliare, tipiliare, tipilire Sentences l'atzufat e li lompet airadu ei sas piús pumas bellas li at tiradu (D.Ena)◊ li atzufat torra e l'agganguglitat chi cudhu ndhe bogaiat donzi oju che pirastru! ◊ a mie sa prepoténtzia cumbenit ca mi atzufo sa prima chi mi benit! Etymon itl. Translations French attraper English to seize Spanish agarrar, coger por el pelo Italian acciuffare German beim Schopf fassen.

aciufàri aciufàe

aciufegài , vrb Definition su si pigare a ispítzulos, a cropos, a pilos, s'unu cun s'ateru brigandho Sentences si ti pigu t'aciufegu! ◊ duas féminas si funt aciufegadas in mesu de s'arruga, certendi e benemindi! ◊ aciufegau siast!

aciufetài , vrb Synonyms e antonyms aciufai 1 Etymon srd.

aciufetàu , pps, agt Definition de aciufetai; chi portat unu matucone de pilos, unu chirrione (in conca) Synonyms e antonyms cucurucianu.

aciúgnere , vrb: aciúngere, aciúnghere, aciunghi, aciungi, aciúngiri, agiúnghere, agiúngiri, assungi, atzúgnere, atzúnghede, atzúnghere, atzúnghiri, atzúnnere, azúnghere Definition sighire a pònnere de sa matessi cosa, pònnere cosa in prus; aunire apare duas cosas; lòmpere a calecunu logu cun is manos o cun calecuna cosa Synonyms e antonyms aciuntai, additzionare, agiànghere, agnànghere, ammedare, annatare, annúnghere, summai / arribbai, lòmpere | ctr. bocare, leai Sentences aciunghe una pariga de tzitzones a su fogu! ◊ si aciúngiat chi de sa lana ndi at fatu mígias bellas ◊ sa bestimenta dhi aciunghet bellesa a sa fémina ◊ male apitzu de male no mi as a cherre atzúnghede!◊ cheriu atzúnghiri una cosa a su chi as nau tue ◊ atzunghidhi sale a s'olia in sa brúina!◊ azunghindhe deghe bortas custu matessi tantu faghet suma manna!◊ pro lòmpere a s'àtera parte custos filos curtzos cherent azuntos 2. boliat manigiai s'arau ma aciungiat apenas a is manutzas ◊ tui ses bascitedhu e no aciungis a pigai cussa cosa in artu! Etymon srd. Translations French ajouter English to add Spanish añadir, incorporar Italian aggiùngere, integrare German hinzufügen.

aciumài , vrb: aciummai Definition bufare a meda, a cantu tirat cannada Synonyms e antonyms abbumbare, acirrai, atzuntzurrare, bufae, bufetare, cionciare, imbreacare, inciummare, ingúllere, sorgonare, trincai Translations French pinter English to tipple Spanish empinar el codo Italian sbevazzare, tracannare German unmäßig trinken, saufen.

aciumentài acimentài Etymon srd.

aciummài aciumài

aciumonàre , vrb Definition giare o fàere tzacu / aciumonau (nau de birdura) = tuvonatu, a bisura de prumone, passau Synonyms e antonyms afelonare, aprummonare, imprumonare. 2. sa síndria est aciumonada candho mancari cota abbarrat làvida e chene gustu.

aciúmu , nm Definition su bufare a meda, imbriagandhosi Synonyms e antonyms cochera, coichina, coidura, cota, cotua, imbreachera Sentences a su primu chi at fatu s'aciumu dh'as ispintu tanti a forti chi unu sonnu símili a sa morti in sa tenda dh'at isterrinau (Matta) Etymon srd. Translations French cuite English tippling Spanish el beber mucho hasta emborracharse Italian sbevazzata German Saufen.

aciunciulídu , pps, agt Definition de aciunciulire Synonyms e antonyms atzutzurradu, pinnichedhau Translations French pelotonné, recroquevillé English curled up Spanish acurrucado Italian rannicchiato German zusammengekauert.

aciunciulíre , vrb Definition su si pònnere o istare coment’e allorigaos Synonyms e antonyms acoconare, aconcolai, acuconare, acuculiare, acugutzare, acuculiedhare, aculigionai, ammacionai, pinnichedhare Translations French se pelotonner English to crouch Spanish acurrucarse Italian rannicchiarsi German sich zusammenkauern.

aciúngere, aciúnghere, aciúnghi, aciúngi, aciúngiri aciúgnere