arrochitàre , vrb Definition pònnere su rocu, s’arraiga a su pisu, tamatas, bide, o àteru; si narat puru de is matas, e fintzes de sa gente, candho no bolent crèschere o faent créschia istentosa, metzana Synonyms e antonyms arradicare 2. m'abbàida cussu péssighe arrochitèndhesi! Etymon srd.
arrochizàre , vrb Definition
impeltinare, giare infestu, ifadu, nàrrere cosa de fàere arrennegare, ofèndhere
Synonyms e antonyms
abbituperare,
aciociai,
afrentai,
aggravae,
desdorai,
disprejare,
ilzenzare,
innorare,
ispresciare,
ofèndhere
Sentences
làssala in pasu: proite l'arrochizas?!
Translations
French
insulter
English
to insult
Spanish
insultar,
escarnecer
Italian
insultare
German
beleidigen.
arrociàdu , agt Synonyms e antonyms
arrotzadu
/
subrasseidu
Etymon
spn.
arrojado
Translations
French
résolu
English
determined
Spanish
resuelto
Italian
risoluto
German
entschlossen.
arrociàlla arretzàllas
arrociallài , vrb Definition bogare iscusas, arreghèscias, arretzallas Etymon srd.
arrociàre , vrb: arrotzai,
arrotzare Definition
istare andhandho, in giru, fintzes forrogare cricandho cosa (e cricare de ischire cosa); su si apartare, pònnere a una parte, aprigare / andai arrotza arrotza = istare in ziru chirchendhe
Synonyms e antonyms
arrodeare,
arruxulare,
bandhulare,
garronai,
istrusciare,
molingiae
/
acostai,
frànghere,
apigai,
apogiai,
trancire,
tròciri
/
annariare
Sentences
in atonzu arròciant sos porcos a s'ingrassa de sa landhe elichina (S.Zichi)
2.
mellus chi ti arrotzis, tanti no ti dhu nau! ◊ po prexeri, si arrotzat unu pagu po mi lassai passai? ◊ dèu mi arrotzu a su muru, bosatrus artziais po castiai ◊ arrotzai sa perda e intrai! ◊ fut pruendi meda e si funt arrotzaus in d-una domu
Translations
French
flâner,
fouiller,
épier
English
to stroll
Spanish
vagar,
vagabundear
Italian
girellare,
curiosare
German
umherschlendern.
arrocràxa arrocàxa
arrócu , nm Synonyms e antonyms
abbrúnciu,
atzupu,
barrancu,
imbrúnchinu,
imbrunchioni,
intúvida,
trambucada
Etymon
srd.
Translations
French
trébuchement
English
obstacle
Spanish
tropiezo
Italian
inciampo
German
Stolpern.
arrócu 1 , nm Definition logu fatu po mantènnere bestiàmene inserrau, ue acorrare o firmare o mantènnere a ccn. o bestiàmene / intrare in a. = intrare in cuadernu, iscurtare sa resone, cumbíncheresi Synonyms e antonyms acorradolzu, acorramentu, acorru Sentences in d-unu bíviu acatamus un'arrocu: duos carabbineris a un'ala, duos a s'àtera a fusile puntau 2. in s'arrocu a isse l'abberint su passu cun rispetu ◊ in cuiles de pastores e arrocos de narvonajedhos fint sacras sas usàntzias 3. no si li faghet a lu fàghere intrare in arrocu Etymon srd.
arròda , nf: arrora,
orroda,
roda* Definition
genia de imbentu, de forma tundha, chi girat in d-unu fusu intrau in mesu in mesu, de impreu mannu meda po comente faet fàcile su movimentu siat ca míminat s'atritu o frigamentu e siat ca funtzionat de leva; sa màchina de is pingiaderis, sa chi girandho dhis permitit de fàere istrégiu tundhu; su istare a rodeu de ccn. o de calecuna cosa / min. arrodedha, rodedha, rodighedha, rotedha; partes de un'a. = su butu (nughe de s'orroda, ue intrat su fusu), is ràgios (orrugos de cosa chi de sa nughe andhant a su cricu), su cricu (oru de fora, lisu, a dentes o fintzes a canale); genias de orroda: a dentes, a rajos, prena (a. de panga e tàgiu), a càmera de ària
Idioms
csn:
cratzonis de a. = sas ragas de furesi; a., roda de mannugros (de vinti a chimbanta) = postorzu; arrodedha 1, rodighedha de su benugu = rudéula, zoculana, s'ossu curtzu de su benugru, a s'ala de nanti; a. de su ballu = ballu tundhu, zenia de ballu chi totugantos si leant a manudenta fintzas a serrare a inghíriu
Sentences
is arrodas de is màchinas funt de gomma, is arrodas de su trenu de aciarxu
2.
fadeus duas dis de arroda, cun circulledhus, cannugas e furriadroxas, gara poética
3.
dhi fait s'arroda unu piciocu ◊ tenis axiu fendimí s’arroda: dèu no mi ghetu che musca a su meli!(Pillai)
Translations
French
roue
English
wheel
Spanish
rueda
Italian
ruòta
German
Rad.
arrodàda , nf Definition su arrodare Synonyms e antonyms acutada, afiladura, arrodadura Etymon srd.
arrodadòre, arrodadòri , nm Definition
maistu chi arrodat ainas
Synonyms e antonyms
acutadore,
acutzaverru,
ismoladore
Scientific Terminology
prf
Etymon
srd.
Translations
French
rémouleur
English
knife-grinder
Spanish
afilador
Italian
arrotino
German
Schleifer.
arrodàdu , pps, agt: arrodau, orrodadu Definition de arrodare; chi est acutzau; in cobertantza nau de unu, chi si arrennegat luego e no faet a dhi nàrrere nudha ca arrespondhet male, chi est foedhandho cun airu: nau de cosa, chi faet efetu, chi serbit bene a s’iscopu Synonyms e antonyms segante | ctr. ingudru Sentences su messadori at arrodau is fracis 2. ndh'at bogadu una resorza arrodada che resorza de arva 3. za ses arrodadu, oe: no faghet a ti nàrrere nudha chi deretu ti fúrrias! ◊ a isse sas paràgulas l'issiant arrodadas e atzudas.
arrodadúra , nf: rodadura Definition
su arrodare, su fàere prus segante un'aina bogandhodhi méngius s'atza
Synonyms e antonyms
acutadura,
afiladura,
arrodada,
smoladura
| ctr.
ingurdadura
Etymon
srd.
Translations
French
affilage,
aiguisage,
affûtage
English
sharpening
Spanish
afiladura
Italian
affilatura
German
Schleifen.
arrodài , vrb Definition fàere s'orroda, calecuna cosa a bisura de orroda Sentences palleri, est cuntentu che puxi, arrodendu cument'e unu piocu!
arrodài 1 , vrb: arrodare,
orrodare,
rodare Definition
bogare s'atza a un'aina po segare méngius
Synonyms e antonyms
acuciai,
aggurdare,
apuntai,
immolare,
molare 1
| ctr.
ingurdai,
irmarrare
Idioms
csn:
arrodar'e dentes = tzacarrai, cirrichiai is dentis, frigare sas dentes apare a forte de pàrrere traghedhendhe cosa àrrida, prus che àteru pro arrennegu, dolore forte e gai; arrodare sa limba = faisí acutzus de língua po fuedhai meda e fintzas de tressu, cun airu
Sentences
arrodae sa ferramenta ca comintzamus a irfundhare in su padente!
Etymon
srd.
Translations
French
aiguiser,
affûter
English
to sharpen
Spanish
afilar
Italian
arrotare
German
schleifen.
arrodànu , agt, nm Definition chi o chie istat a rodeu in crica de ingannare s'àteru Synonyms e antonyms imbolicantinu, imbusteri, ingheniosu Etymon srd.
arrodàre arrodài 1