atópu 1 , nm Definition genia de dannu, de istrobbu grave Synonyms e antonyms atapada, isdrobbu Sentences seu andau de un'atopu a s'atru e mi seu agatau mesu impedhitzau e apu tentu abbisóngiu de dinai (A.Garau).
atòra , nf Definition
fémina chi in cummédias o filmis faet una parte, sa parte de unu de is personàgios de s'istória
Translations
French
actrice
English
actress
Spanish
actriz
Italian
attrice
German
Schauspielerin.
atoratòra , avb Definition medas bortas aifatu de pare, dónnia pagos minutos Synonyms e antonyms fatuvatu, totora* Sentences atoratora s'intendhet su bélidu de un'anzone.
atorciài , vrb Synonyms e antonyms atortiae, indortigare, tòlchere.
atordidúra , nf Synonyms e antonyms aturdimentu Etymon srd.
atordíre , vrb: atrudiri,
atuldire,
aturdire,
aturdiri Definition
fàere abbarrare coment'e ammammalucaos, ispantaos, meravigliaos o fintzes timendho meda, coment’e chentza cumprèndhere, chentza atuamentos
Synonyms e antonyms
atolondrai,
atronai,
ispantare,
istronae,
scilibriri
Sentences
sa poesia aturdit, meravizat, ispantat (S.Casu)◊ restadu aturdidu so che berchedha ruta dae nidu (Z.Virdis)◊ partit su tiru e unu lamentu aturdit sa campagna: sa balla at fulminadu a Servadore! ◊ no bos aturdat su chi at a sutzèdere! ◊ inferru e ne morte no l'atuldit ◊ su prontudu no si atuldit e risponnet cun prontesa ◊ sa morti de custa picioca at atrudiu totu sa bidha
2.
sa note dae chelu falaiat su lentore e deo sen'ammuntu: mi aturdiant sas palas de su fritu!
Etymon
ctl., spn.
Translations
French
étourdir
English
to stun
Spanish
aturdir
Italian
stordire
German
betäuben.
atordíu , pps, agt Definition de atordire.
atòre , nm: atori Definition
ómine chi in cummédias o filmis faet una parte, sa parte de calecunu personàgiu; in pretos e dibbatimentos, s'a. est sa parte contrària de s'imputau / a. mannu = protagonista, s’atore principale de s’istória rapresentada
Synonyms e antonyms
cummedieri
Sentences
s'atori artista, istrocendu óminis e animalis e adatendu is ingestus, is fais e is boxis, rendit berideru su bisu, su pensamentu de chini iscrít ma no fait
Translations
French
acteur
English
actor
Spanish
actor
Italian
attóre
German
Schauspieler.
atorgàre , vrb: atrocare 1,
atrogare Definition
nàrrere o fintzes fàere a cumprèndhere su chi unu at fatu o ischit, prus che àteru candho si dhu dimandhant, arrespondhendho a chie est imbistigandho, cricandho de ischire
Synonyms e antonyms
addulgare,
ammítere,
atroghire,
averai,
avriare 1,
cufessare
| ctr.
dennegai,
necare
Sentences
a su porrogu si est atzapadu in s'apretu de atrogare ◊ depes atrogare su chi ti so nendhe, ca est beru! ◊ sos carabbineris li cheriant fàghere atrogare cosa chi no aiat fatu ◊ at atrogadu fintzas sas culpas piús graves ◊ si lu cheres atrogare, custu ti l'at fatu àtere, no deo! ◊ est beru e no lu cheres atrocare! ◊ furat a totu e no atrogat mai ◊ de cantu so atroganne bi at iscritos ◊ sa teraca innanti at negadu, apusti at atrogadu totu
Etymon
spn.
atorgar
Translations
French
avouer
English
to admit
Spanish
reconocer,
admitir
Italian
confessare,
amméttere,
attestare
German
gestehen.
atórgu , nm: atrogu Definition
su atrogare una cosa, su nàrrere su chi unu at fatu o ischit e chi dhi funt betandho, imbistigandho, cricandho de ischire, su nàrrere chi eja; sa cosa chi unu atrogat
Synonyms e antonyms
atrogada,
atrogamentu
| ctr.
nega
Etymon
srd.
Translations
French
aveu
English
admission,
confession
Spanish
admisión,
confesión
Italian
ammissióne,
confessióne
German
Eingeständnis.
atòri atòre
atorigài, atorigàre , vrb: aturigare,
aturricare Definition
pruschetotu, pònnere o atzitzare is canes aifatu de gente o de animales; nau foedhandho de gente, giare una briga, pigare a tzérrios, bogare in bregúngia, nàrrere cosa a ccn. po dhi pònnere presse, po dhu apretare a fàere calecuna cosa
Synonyms e antonyms
aciopai,
agegherai,
ateneae,
atiare,
auntzare,
chissire,
brigare,
incidai,
inciulai,
insissiligai,
intzugare,
intzullire,
ubetzare
| ctr.
caciare
2.
si bi lompo los atúrigo, cussos pisedhos! ◊ no dhu depeus atorigai: depeus avantai is calidadis chi tenit (R.Boi)◊ sos Zudeos ant cumintzadu a l'aturricare nanne: Su sàpadu est pecadu a picare pesu a pala!
Etymon
ltn.
auctoricare
Translations
French
pousser,
inciter
English
to instigate
Spanish
azuzar,
reñir
Italian
aizzare
German
hetzen.
atórigu , nm: atúrigu Definition
su atorigare; bérchidu, tzérriu
Synonyms e antonyms
aturigada,
atzitzamentu,
insúliu 1,
insullamentu,
intzídia,
tzuntzullada,
tzuntzullu
Sentences
s'intendit s'arretumbu de is insullamentus, atórigus, agiannitus, iscupetadas ◊ candho la finides cun cust'atúrigu e batides sas proas de s'abbolotu?
Etymon
srd.
Translations
French
instigation
English
instigation
Spanish
el azuzar,
riña
Italian
aizzaménto
German
Hetze.
atorinadúra , nf Definition su si mòvere o andhare a furriadura in sèi etotu Sentences chirchendhe de fàghere una cosa chi no fit reséssida mancu a Tarzan, ndi essit a fora un'ispéssia de atorinadura de su corpus e falat a terra che una sacheta de cocoi (S.Patatu) Etymon srd.
atormentài, atormentàre , vrb: atrumentare, aturmentare, aturmentai, trumentai* Definition fàere sufrire, fàere istare male; pònnere in avolotu Synonyms e antonyms cardare, isbatizai, iscadriare 1, istragare 2, istrossare, percossare Sentences males chi dhi atrumentent sos ossos! ◊ Massiminu atormentendhe e Caderina sufrindhe!
atorojàre addorojàre
atoróju addoróju
atorriàre , vrb Definition foedhare naendho is foedhos bene craros a manera de dhos intèndhere cun precisione Sentences comente bi l'atórriat bi lu cheret própiu imprimire in su coro! (P.Casu)
atórriu , nm Definition su atorriare, manera de foedhare naendho is foedhos bene craros Sentences no apo bisonzu de tantos atórrios, già apo cumpresu! (P.Casu) Etymon srd.
atortiàe, atortiài , vrb: atrotiai Definition
atrotogiare, fàere trota una cosa dereta, fàere a gànciu, acancarronare
Synonyms e antonyms
abbajonare,
addordigare*,
agionedhare,
allachedhare,
atorciai,
atrotixai,
indortigare,
tòlchere
| ctr.
indritare,
intennerare
Idioms
csn:
a. sa buca, is ogus = fàghere sos murros dortos, sos ogros totu zirados a un'ala; atrotiai is fuedhus = istropiare sas peràulas
Sentences
su pesu grai chi portat apitzus at atrotiau sa tàula ◊ at atrotiau un'arrogu de tundinu cun is manus ◊ su filuverru si atrótiat comenti dhu manígias ◊ su ferreri atrótiat su ferru a ferru de cuadhu ◊ su linnàmini candu no est bèni istasonau si atrótiat
Translations
French
tordre
English
to wring
Spanish
torcer
Italian
tòrcere,
stòrcere
German
biegen.