berborósu , agt Definition chi giughet berbore 2. cussu tziu si faghet berborosu ma in finitia est fenas bonu (G.Chessa).
bèrbus bèlvos
berchèdha , nf Definition
pigionedhu a bentredha, naschiu de pagu, mancu impinniu, chi si biet agiummai solu sa bentre
Synonyms e antonyms
bentredhu,
parabàtulu
Sentences
restadu aturdidu so che berchedha ruta de nidu (Z.Virdis)
Translations
French
oisillon,
oiselet,
petit oiseau (niais)
English
featherless bird
Spanish
pajarito
Italian
uccellino implume
German
unbefiedertes Vögelchen.
bérchida , nf, nm: bérchidu,
bérchita,
bérchitu,
bérghidu,
bréchidu,
bréchiru Definition
tzérriu, boghe, mescamente po dolore, o contras a ccn.; fintzes ànima mala, súrbile, boe muliache
Synonyms e antonyms
abboghiada,
addólimu,
addorojada,
giúilu,
grida,
irghéliu,
írchidu,
irgargu,
ólchidu,
tírriu
/
súivile
Sentences
fiat a bréchidus che unu crabu arrésciu ◊ s'intendit su bérchidu de su cau marinu ◊ donendu unu bérchidu si nd'istrantaxat totu paris ◊ itzerriadhu a forti, ghetasincedhu unu bérchidu! ◊ su crabaxu at ghetau unu bérghidu po calincunu margiani
2.
su bérchitu est un'ómine trasformatu in boe e andhat cun sos dimónios
Etymon
srd.
Translations
French
braillement
English
shout,
bawl
Spanish
grito
Italian
bèrcio,
urlo
German
Geschrei.
berchidài , vrb: berchirai,
erghidhai Definition
betare bérchidos, pigare a boghes, foedhare a boghes, abboghinare
Synonyms e antonyms
abberriare,
abbochinare,
abboigare,
aboriai,
atzerriai,
iscramare,
iscramorai
Sentences
dhi ant berchidau calincunu cuntzillu
2.
atacat a berchidai custu molenti… fuius totus si funt! ◊ berchidendidhu seu arrennésciu a fai furriai su cani ca fut crachendi su pipiu
Etymon
srd.
Translations
French
brailler
English
to bawl
Spanish
berrear
Italian
berciare
German
schreien.
bérchidu bérchida
berchirài berchidài
bérchita, bérchitu bérchida
bèrda bèlda
berdadéru , agt: berideru,
veldaderu* Definition
chi torrat paris cun sa beridade, chi currespondhet a sa beridade
Synonyms e antonyms
beridadosu,
berteru,
sentzillu
| ctr.
fabularzu
Sentences
s'atori artista, istrocendu óminis e animalis e adatendu is ingestus, rendit berideru su pensamentu de chini iscrít
Translations
French
véridique,
vrai
English
truthful
Spanish
verídico
Italian
veritièro,
verace
German
wahrhaftig.
berdòne, berdòni bardòne
berduràrju , nm: birduraju Definition butegheri chi bendhet birduras Synonyms e antonyms birduleri Scientific Terminology prf Etymon itl. verduraio.
beréntzia , nf: aréntzia, eréntzia* Synonyms e antonyms eréscia / aredeu, arrampile, arrépula, famíglia.
berevícu , avb Definition its: a b. = a sas primas?, a sa prima impressione? Sentences in dainanti si m'est parada una fémina: a berevicu mi pariat mamma (T.Giudice Marras).
bergamòta, bergamòto, bergamòtu bargamòta
bergúgna , nf: bergúngia,
berigúngia,
bilgonza,
birgontza,
birgonza,
birigonza,
bregugna,
bregúngia,
bregunza,
brigòngia,
brigonza,
brigúngia,
brigunza,
frigonza,
irigonza,
vilgonza Definition
genia de sentidu chi si provat mescamente ananti de àtere candho si faet (o si timet de fàere) figura lègia o fintzes solu ca si dhue tenet pagu cunfidàntzia o ca no si tenet atza: est una genia de duritu; css. cosa de ndhe dèpere àere bregúngia; su ndhe pàrrere male de una cosa, de unu fàere, cunsiderau segundhu una cusciéntzia límpia e dilicada; figura lègia chi si faet o chi si faet fàere a un'àteru
Synonyms e antonyms
befa,
belea,
rigonza
/
abbàtida,
abbómbinu
| ctr.
àcia
Idioms
csn:
àere, tènnere, sentire birgonza b., rúere, bènniri in b.; fàgheresi a birgonza = imbrutaisí meda, istrupiaisí; torrai bregúngia a unu = tènnere birgonza de unu; fai bregúngias a unu = fàgherelu a birgonza, fàgherelu essire in birgonza (es. iscandhulizindhe, brighendhe in dainanti de zente e gai); fàgheresi birgonza de ccn. = rieresindhe a birgonza, a befe; pònniri a ccn. in sa perda de sa bregúngia = bogare in birgonza, fàghereli birgonzas
Sentences
si est abberu chi times sa birgonza no essis mancu dae domo tua! (Còntene)◊ cussu no sentit birgonza peruna! ◊ birgonza est distrúere sa bellesa de sa Terra ◊ tènendhe birgonza a nàrrere machines gai! ◊ solu a lu nàrrere, cussu, est bregunza! ◊ sa bregúngia si depet tènnere po cosas male fatas o fatas po su male!
2.
a cussu bogaminci, lah, filla mia, ca ti fatzu bregúngias! ◊ maca, no ti ndhe faghes mancu sa birgonza de faedhare gai?! ◊ lebit ca mi fait essí in bregúngia! ◊ cussu imbriagoni de maridu miu mi at postu in sa perda de sa bregúngia!
3.
chie ti at a bídere bestidu gai za si ndhe at a fàghere de birgonza!…
Surnames and Proverbs
prb:
mélgius dolu in coru chi no bregúngia in cara
Etymon
itl.
virgogna
Translations
French
honte,
gêne
English
shame,
decency,
shyness
Spanish
vergüenza
Italian
vergógna,
pudóre,
timidézza
German
Scham,
Scheu.
bérgula bégula
bergulàdu , nm: pergulatu Definition
pértia de bide fata crèschere longa, cun pudas a meda e istérria in frucàgios e pértigas o filos, in artu
Synonyms e antonyms
agrustu,
barrali,
bégula,
bidichinzu,
imbragu,
lú,
parra,
pilighinzu,
pórtiu,
stàgui,
stassili,
trica
Sentences
sas traessas sunt totu fatas a berguladu
Translations
French
pergola,
treille
English
bower
Spanish
parral
Italian
pergolato
German
Weinlaube.
bergulàre , vrb Definition istare girandho peri su logu deasi a giogu comente faent is piciochedhos Synonyms e antonyms bagamundai, bannulerare, corrunconai, faghinerare, garronai Sentences tota sa bidha istaia zirendhe cuntentu de istare bergulendhe.
bergulàriu , nm Synonyms e antonyms malafatore, peldulàriu / andariegu, bandhuleri Sentences che satanassu a furcone in manu, bergulàriu, isparghes fogu, brúsias su ranu! 2. a bolare chentz'alas proaia sartiendhe dae roca in roca, bergulària crabita!