A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

berborósu , agt Definitzione chi giughet berbore 2. cussu tziu si faghet berborosu ma in finitia est fenas bonu (G.Chessa).

bèrbus bèlvos

berchèdha , nf Definitzione pigionedhu a bentredha, naschiu de pagu, mancu impinniu, chi si biet agiummai solu sa bentre Sinònimos e contràrios bentredhu, parabàtulu Frases restadu aturdidu so che berchedha ruta de nidu (Z.Virdis) Tradutziones Frantzesu oisillon, oiselet, petit oiseau (niais) Ingresu featherless bird Ispagnolu pajarito Italianu uccellino implume Tedescu unbefiedertes Vögelchen.

bérchida , nf, nm: bérchidu, bérchita, bérchitu, bérghidu, bréchidu, bréchiru Definitzione tzérriu, boghe, mescamente po dolore, o contras a ccn.; fintzes ànima mala, súrbile, boe muliache Sinònimos e contràrios abboghiada, addólimu, addorojada, giúilu, grida, irghéliu, írchidu, irgargu, ólchidu, tírriu / súivile Frases fiat a bréchidus che unu crabu arrésciu ◊ s'intendit su bérchidu de su cau marinu ◊ donendu unu bérchidu si nd'istrantaxat totu paris ◊ itzerriadhu a forti, ghetasincedhu unu bérchidu! ◊ su crabaxu at ghetau unu bérghidu po calincunu margiani 2. su bérchitu est un'ómine trasformatu in boe e andhat cun sos dimónios Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu braillement Ingresu shout, bawl Ispagnolu grito Italianu bèrcio, urlo Tedescu Geschrei.

berchidài , vrb: berchirai, erghidhai Definitzione betare bérchidos, pigare a boghes, foedhare a boghes, abboghinare Sinònimos e contràrios abberriare, abbochinare, abboigare, aboriai, atzerriai, iscramare, iscramorai Frases dhi ant berchidau calincunu cuntzillu 2. atacat a berchidai custu molenti… fuius totus si funt! ◊ berchidendidhu seu arrennésciu a fai furriai su cani ca fut crachendi su pipiu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu brailler Ingresu to bawl Ispagnolu berrear Italianu berciare Tedescu schreien.

bérchidu bérchida

berchirài berchidài

bérchita, bérchitu bérchida

bèrda bèlda

berdadéru , agt: berideru, veldaderu* Definitzione chi torrat paris cun sa beridade, chi currespondhet a sa beridade Sinònimos e contràrios beridadosu, berteru, sentzillu | ctr. fabularzu Frases s'atori artista, istrocendu óminis e animalis e adatendu is ingestus, rendit berideru su pensamentu de chini iscrít Tradutziones Frantzesu véridique, vrai Ingresu truthful Ispagnolu verídico Italianu veritièro, verace Tedescu wahrhaftig.

berdòne, berdòni bardòne

berduràrju , nm: birduraju Definitzione butegheri chi bendhet birduras Sinònimos e contràrios birduleri Terminologia iscientìfica prf Ètimu itl. verduraio.

beréntzia , nf: aréntzia, eréntzia* Sinònimos e contràrios eréscia / aredeu, arrampile, arrépula, famíglia.

berevícu , avb Definitzione its: a b. = a sas primas?, a sa prima impressione? Frases in dainanti si m'est parada una fémina: a berevicu mi pariat mamma (T.Giudice Marras).

bergamòta, bergamòto, bergamòtu bargamòta

bergúgna , nf: bergúngia, berigúngia, bilgonza, birgontza, birgonza, birigonza, bregugna, bregúngia, bregunza, brigòngia, brigonza, brigúngia, brigunza, frigonza, irigonza, vilgonza Definitzione genia de sentidu chi si provat mescamente ananti de àtere candho si faet (o si timet de fàere) figura lègia o fintzes solu ca si dhue tenet pagu cunfidàntzia o ca no si tenet atza: est una genia de duritu; css. cosa de ndhe dèpere àere bregúngia; su ndhe pàrrere male de una cosa, de unu fàere, cunsiderau segundhu una cusciéntzia límpia e dilicada; figura lègia chi si faet o chi si faet fàere a un'àteru Sinònimos e contràrios befa, belea, rigonza / abbàtida, abbómbinu | ctr. àcia Maneras de nàrrere csn: àere, tènnere, sentire birgonza b., rúere, bènniri in b.; fàgheresi a birgonza = imbrutaisí meda, istrupiaisí; torrai bregúngia a unu = tènnere birgonza de unu; fai bregúngias a unu = fàgherelu a birgonza, fàgherelu essire in birgonza (es. iscandhulizindhe, brighendhe in dainanti de zente e gai); fàgheresi birgonza de ccn. = rieresindhe a birgonza, a befe; pònniri a ccn. in sa perda de sa bregúngia = bogare in birgonza, fàghereli birgonzas Frases si est abberu chi times sa birgonza no essis mancu dae domo tua! (Còntene)◊ cussu no sentit birgonza peruna! ◊ birgonza est distrúere sa bellesa de sa Terra ◊ tènendhe birgonza a nàrrere machines gai! ◊ solu a lu nàrrere, cussu, est bregunza! ◊ sa bregúngia si depet tènnere po cosas male fatas o fatas po su male! 2. a cussu bogaminci, lah, filla mia, ca ti fatzu bregúngias! ◊ maca, no ti ndhe faghes mancu sa birgonza de faedhare gai?! ◊ lebit ca mi fait essí in bregúngia! ◊ cussu imbriagoni de maridu miu mi at postu in sa perda de sa bregúngia! 3. chie ti at a bídere bestidu gai za si ndhe at a fàghere de birgonza!… Sambenados e Provèrbios prb: mélgius dolu in coru chi no bregúngia in cara Ètimu itl. virgogna Tradutziones Frantzesu honte, gêne Ingresu shame, decency, shyness Ispagnolu vergüenza Italianu vergógna, pudóre, timidézza Tedescu Scham, Scheu.

bérgula bégula

bergulàdu , nm: pergulatu Definitzione pértia de bide fata crèschere longa, cun pudas a meda e istérria in frucàgios e pértigas o filos, in artu Sinònimos e contràrios agrustu, barrali, bégula, bidichinzu, imbragu, lú, parra, pilighinzu, pórtiu, stàgui, stassili, trica Frases sas traessas sunt totu fatas a berguladu Tradutziones Frantzesu pergola, treille Ingresu bower Ispagnolu parral Italianu pergolato Tedescu Weinlaube.

bergulàre , vrb Definitzione istare girandho peri su logu deasi a giogu comente faent is piciochedhos Sinònimos e contràrios bagamundai, bannulerare, corrunconai, faghinerare, garronai Frases tota sa bidha istaia zirendhe cuntentu de istare bergulendhe.

bergulàriu , nm Sinònimos e contràrios malafatore, peldulàriu / andariegu, bandhuleri Frases che satanassu a furcone in manu, bergulàriu, isparghes fogu, brúsias su ranu! 2. a bolare chentz'alas proaia sartiendhe dae roca in roca, bergulària crabita!