fúndhere , vrb: fúndiri Definition prus che àteru, iscagiare is metallos cun su fogu / pps. fúndhidu Synonyms e antonyms scagiai Etymon ltn. fundere.
fundhería , nf Definition istabbilimentu inue faent is metallos a iscagiadura.
fúndhidu , pps, agt Definition
de fúndhere
Synonyms e antonyms
iscagiau
Translations
French
fondu
English
melted
Spanish
derretido
Italian
fuso
German
geschmolzen,
gegossen.
fundhighédhu, fundixédhu , nm Definition min. de fundhu.
fúndhigu , nm Definition
is partes prus in fundhu de unu logu; genia de aposentu asuta de terra in is domos, tentu prus che àteru po magasinu
Synonyms e antonyms
fundhache,
fundhu
/
frundhagu
Sentences
sos fúndhigos de su mare sunt ue in fundhu meda e ue pagu
2.
sas carrelas de cussa tzitade mi pariant fúndhigos ue no b'intrat mai sole
Scientific Terminology
slg, dmo
Translations
French
profondeur,
abysses
English
deepness,
abyss
Spanish
profundidad,
abismo
Italian
profondità,
abisso
German
Tiefe,
Abgrund.
fundhòne , nm Definition persona manna meda, prus che àteru grassa e de culu mannu Surnames and Proverbs smb: Fundoni Scientific Terminology zcrn.
fundhóriu , nm: fundóriu Definition
arrégula, manera de fàere e de nàrrere chi tenet fundhamentu bonu, arrexone, sustàntzia, de aguantare / fémina, ómini de fundóriu = atuadu, cussentziosu, sàbiu
Synonyms e antonyms
atinu,
bundóriu,
consiéntzia,
santidu,
sentessu
Sentences
seus genti sentza de fundóriu, sentza de sentóriu e sentza de ciorbedhu ◊ s'Evangéliu de Mateu fut su prus imperau po istruiri siat is chi cumentzànt a si ponni in sa fidi e siat is prus mannus po tenni fundóriu in issa (M.Vargiu)◊ a sa currentina cumponenta cantus de ispàssiu e de sentidu a segundu de su fundóriu de chini cantàt e de chini ascurtàt ◊ bella fémina de fundóriu a lassai fai a unu pipiu totu su chi bolit!…
Etymon
srd.
Translations
French
critère,
jugement
English
rule,
foundation
Spanish
criterio
Italian
critèrio,
fondaménto
German
Kriterium,
Grundsatz.
fundhorósu , vrb Definition fruscu, forte, nau de bentu Synonyms e antonyms bruscu, càdriu, frúschinu, fuliosu | ctr. lenu Sentences no at istentadu a si pònnere unu bentu fundhorosu chi ndhe cheriat betare sas nues a terra (E.Pes).
fúndhu , nm: fundu,
funnu Definition
sa parte de asuta de is cosas (in custu, nau de su civraxu, est su contràriu fintzes de faci), sa chi che arresurtat prus in bàsciu, sa chi aguantat s’arrestu (abbaidandho, fintzes sa parte e colore chi paret prus atesu e prus pagu distinta); su capitale chi s'impreat po calecunu trebballu; matas, erbas o cosas prantadas leadas a unas a unas / min. fundhighedhu, fundixedhu
Synonyms e antonyms
fundhache,
fúndhigu
/
irfundhu
/
àrbure,
capitale,
moa 1
Idioms
csn:
in f. = in sa parti prus asuta (infúndhuche = atesu); robba de f. = traste o bestimenta fine de pònnere suta, in dossu, mudantes; salude a f. e a frutu! = salude a babbu, a mama e a fizos!; f. de iscarpa, de ampulla, de cadrea, de carrada = sa parti de asuta; f. de pantalones = sa parti de is nàdias, sa chi arresurtat asuta candu unu est sétziu; f. de làtia, de erba, de arrosa, de bide, de figu = s'erba pigada cun totu is follas impari, matixedha, mata; pònnere dinari a f. = allogai o pònniri dinai po ccn. ispesa manna, prus che àteru po trabballus; bogamentu de su f. = su ndhe torrare o bogare su capitale chi si bi est postu, s’ispesa de comintzu in carchi faina o afàriu; chistione sentza f. = chentza fundhóriu, chentza sustàssia; avb. a fundhu = bene, atenta, fintzas a lòmpere a un'iscopu; èssiri totu f. a susu (nadu de logu) = èssere totu betadu apare, isorduladu, treulau; èssiri a fundu de pari = acurtzu s'unu a s'àteru, acanta de pari; fundu niedhu = aera annuada meda a carchi bandha
Sentences
che tumbulesit in sas iscalas fintzas a funnu ◊ cosa grae in s'abba che falat a fundhu ◊ candu su fundu de su forru est prontu si ghetat su pani ◊ sas iscarpas si cossumint in su fundhu ◊ in s'ampulla bi at unu fundhighedhu de binu ◊ su civraxu cotu bèni no est totu fundu e nudha faci e ni totu faci e nudha fundu ◊ s'abba in su putu ch'est tropu in fundhu ◊ fala prus a fundhu arendhe, no ares subra subra! ◊ parit ca sa funtana no portat ludu in su fundu e mancu ghetendidhi una perda s'intrullat
2.
fizos mios, bos lasso custu fundhu e donzi interessu meu ◊ li at torradu su fundhu cun sos interessos ◊ si est postu pastore ma petzi ndhe at torradu sos fundhos ◊ pro fàghere custu triballu cantu ponimus a fundhu? ◊ de Deus sunt sos fundhos e sos frutos! ◊ divide su badanzu ca su fundhu est su meu!
3.
si bit cancu fundu de camingioni asuba de is murus ◊ su sirmentu no batit frutu si no restat atacadu a su fundhu ◊ sos funnos isterrent peri sas àgheras bratzos virdes ◊ li aggradant sos libbros de anatomia, de bobbois e de fundhos ◊ fundhos de úlumu faghent umbra ◊ fato a issalada unu fundhu de latuca ◊ in domu tengu unu fundu de titiaca
4.
dàdeli una mirada a fundhu ca giughet chentu e una furriada! ◊ cherfendhe osservare a fundhu a fundhu sa cosa, mancat s'intelligéntzia ◊ de tantas chistiones sentza fundhu no ndhe at bogadu ne crau e ne tzou!
Etymon
ltn.
fundus
Translations
French
fond
English
bottom,
fund
Spanish
fondo
Italian
fóndo,
céspo
German
Grund,
Boden,
Kapital,
Büschel.
fundhúcu , agt: fundu 1,
funducu Definition
chi giughet su fundhu in bàsciu meda, chi portat costàgios artos (nau meda de istrégiu)
Synonyms e antonyms
burgutu,
fundhudu,
fungudu,
tofuncu,
trevucu
Sentences
in sos pògios fundhucos e pischinas, si no ischis nadare, no ti abburres!
Surnames and Proverbs
prb:
mari fundu pisci pagu
Etymon
srd.
Translations
French
profond
English
deep
Spanish
profundo,
hondo
Italian
profóndo
German
tief.
fundhúdu , agt: fundudu,
funnudu Definition
chi ch'est in fundhu o chi calat a fundhu meda
Synonyms e antonyms
burgutu,
fundhucu,
fungudu,
trevucu
Sentences
custa mata portat arréxinis fundudas e friscas in terra cosa sua ◊ fiat unu fossu ladu e fundudu ◊ si ch'est betadu a modhe in su poju prus fundhudu: a iscatos de bi restare! ◊ ororu de sa Sardínnia su mari est prus fundudu aundi is màrginis funt artus, de arrocas (B.Erdas)
2.
ricamu pensamentus fundudus chei su mari…
Etymon
srd.
Translations
French
profond
English
deep
Spanish
profundo,
hondo
Italian
profóndo
German
tief.
fundhugràssu , nm Definition
erba de ranas o làndiri de terra, una genia de erba
Synonyms e antonyms
culurassu 1,
cunnugrassu,
sonnurassu
Scientific Terminology
rba, Ranunculus ficaria
Etymon
srd.
Translations
French
ficaire
English
pilewort
Spanish
celidonia menor
Italian
favagèllo
German
Feigwurz,
Scharbockskraut.
fundhulúza , nf, nm: fundhurúgia,
fundhurúgiu,
fundhuruza,
fundurulla,
fundurullu,
funduruxu,
funnuruza Definition
cosa o malesa chi pàusat in su fundhu, si ponet in su fundhu de un'istrégiu chi dhue at abba, binu, ógiu o àteru deasi
Synonyms e antonyms
farighedhu,
fundaina,
fundarilla,
fundhalíssia,
funguluza,
mucra,
mundurúglia,
murgurulla
Sentences
s'ozu cheret umpidu sentza morigare, sinono sa fundhuluza ndhe àsciat torra ◊ no at pasadu de bufare fintzas a candho no at bidu sa fundhuluza de s'ampulla! ◊ at bogau binu ma depiat èssere fundhurúgia, totu trullu ◊ nci at betau a terra sa farinalla e su fundurullu de sa tassa
2.
s'últimu facu de sole intébiat ancora sa fundhuruza de s'ànima
Etymon
srd.
Translations
French
lie
English
sediment
Spanish
poso,
sedimento
Italian
fondàccio
German
Bodensatz.
fundhuluzósu , agt Definition
chi giughet o faet fundhurúgiu meda
Synonyms e antonyms
fundarillosu
/
ttrs. fundharitzosu
Etymon
srd.
Translations
French
plein de lie
English
full of dregs
Spanish
borroso,
turbio
Italian
feccióso
German
hefig.
fundhuràssu , nm Definition
duas calidades de erba: a) erba de porcus, erba o latuca porchina, b) limba, língua e fintzes origa de cani
Synonyms e antonyms
limbuda 1,
lolloiosa
/
nughenughe 1
Scientific Terminology
rba, Echium plantagineum, Cynoglossum creticum
Etymon
srd.
Translations
French
langue-de-bœuf,
cynoglosse
English
dog's tongue
Spanish
viborera,
lengua de perro
Italian
lìngua bovina,
cinoglòsso
German
eine Natterkopfsorte (Echium),
eine Hundszungesorte (Cynoglossum).
fundhurúgia, fundhurúgiu, fundhurúza fundhulúza
fúndiri fúndhere
fundoriàu , agt: afundoriau* Definition nau de unu, chi giughet fundhóriu, cabu, capia; nau de cosa o chistione, chi tenet fundhóriu Synonyms e antonyms atinadu, cabosu, giudisciosu, sàbiu.
fundóriu fundhóriu
fúndu fúndhu