istallòne , agt, nm: stalloni Definition cuadhu cogiudu de casta, po sa monta, a parare arratza Synonyms e antonyms ammessarzu, coberidori Etymon itl. stallone.
istallonèra , nf Definition istalla inue si tenent is istallones.
istallonéri , nm Definition unu chi contivígiat is istallones, ue si pesat cuadhos.
istàllu istagílu
istàllu 1 , nm Definition domos cun aposentos meda, pruschetotu in su sartu; buidu de mata o de orroca inue at fatu su niu e su mele s'abe Synonyms e antonyms dommo / casa / cdh. stadhu Sentences abberit su bracone e bidet totu s'istallu impostadu, inghiriadu de bandhidos! ◊ so trancuillu in domo mia: tenzo unu bellu istallu de granitu 2. daghi si agataiat un'istallu si bi poniat unu sinnale pro no lu tocare àtere ◊ sos puzones chi no benint regoglidos si ndhe andhant e, si agatant un'àlvure tuvudu, formant un'istallu Etymon itl. stallo.
istàllu 2 , nm Definition
istentóngiu a fàere unu pagamentu
Sentences
mira chi cussu no ti fatzat istallu! (G.F.Sedda)
Translations
French
retard de paiement
English
arrearage
Spanish
morosidad
Italian
morosità
German
Säumigkeit.
istàmacu , nm: istòcamu,
istòcomo,
istòcomu,
istògamu,
istògomo,
istògomu,
istòmacu,
istòmagu,
istòmmacu,
istòmogu,
itògomo,
stògamu Definition
arremu de sa carena ue su papare matzigau tratenet, ammesturat e in parte si digirit: est a bisura de sacu, de calecunu prammu de longària, prus largu a un'ala, prus istrintu comente acabbat a sa essia a cara a s'istentina, postu a istúturu asuta de su parasàmbene chi dh'istàgiat de is prumones e de su coro; est fatu a bàtoro pígios de intessidura, arrasposu a parte de aintru, lisu a parte de fora, dhue cabet de litru e mesu a duos e mesu de cosa e si istringhet e illargat a barigua: in sa essia a cara a s'istentina portat una genia de nodu o anedhu chi si istringhet o aperit tupandho o faendho passare su papare de sighire a digirire in sa prima parte de s'istentina
Idioms
csn:
forte de i. = chi no est gai fàtzile a li fàghere a ganamala sas cosas; pònnere in s'i. (nau de una cosa papada)= zúgherela a pesu ora meda chentza la pòdere tizirire; furriare s'i. = fai a ganas lègia; fàghere istògomo malu = (nadu de cosas de manigare) fàghere a ganamala, (nadu de chistiones, fatas e gai) istare male, dispiàghere meda coment'e ofesa; abbunzare, apachiare s'istògomo = papai calincuna cosa po allebiai su fàmini; zúghere s'i. a nodu mortu = serrau po dispraxere mannu
Sentences
sentiant sas fritzas de sa gana punghènnelis s'istàmacu ◊ cun custu fàghere mi as giradu s'istògomo! ◊ cussa cosa chi apo manigadu mi est posta in s'istògomo ca fit frita ◊ dogni mesura de capatzidade cuntenit cudhu tantu: ma s'istògomo de su cristianu est un'isterzu fatu in modu istranu!
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
stomachus
Translations
French
estomac
English
stomach
Spanish
estómago
Italian
stòmaco
German
Magen.
istambecàre , vrb Definition fàere sa móvia coment'e orruendho Synonyms e antonyms trabbucare.
istamenàre , vrb Definition aprontare s'ordiu in su telàrgiu.
istàmene , nm: istàmine,
istàmini,
istamu,
stàmini Definition
sa parte prus bona de sa lana, de su linu; filau de lana fine; parte mascu de is frores chi portat su podhinedhu chi ingendrat s'óvulu o céllula fémina
Synonyms e antonyms
bidhu,
istaminzu
/
istamentu
Sentences
betados in palas giughiant sacos de lana de primu istàmene ◊ is pillonis portant istàmini de dogna ginia
Etymon
ltn.
stamine(m)
Translations
French
étamine
English
stamen,
fine carded wool
Spanish
estambre
Italian
stame
German
Gespinst,
Stamen.
istaméntu , nm Definition
parte mascu de is frores, genia de filighedhu chi in punta portat coment'e unu butonedhu cun su pódhine chi ingendrat s'óvulu o céllula fémina
Scientific Terminology
rbr
Translations
French
étamine
English
stamen
Spanish
estambre
Italian
stame
German
Stamen.
istaméntu 1 , nm Definition su istare, su si firmare a istare; in su Regnum Sardiniae (istadu de Sardigna asuta de domíniu angenu de su 1409 a su 1847 candho is Savoia ant betau apare sa Sardigna cun is àteros istados chi teniant in su continente) fit donniuna de is tres partes de su "Parlamentu", chi formaiant is feudatàrios, sa gerarchia de sa Crésia e is rapresentantes de is citades Sentences faghe istamentu in sa funtana de s'amore, fizu meu! ◊ no fit cuntentu de s'istamentu sou Etymon ctl., rgn. estament, estamento.
istàmine, istàmini istàmene
istamínzu , nm Synonyms e antonyms istàmene.
istàmpa , nf, nm: istampu,
stampu Definition
genia de apertura pitichedha, tundhita, prus che àteru fata cun aina o àtera cosa puntuda; in sa carena, su tretu comente acabbat s'istentina; trebballu de iscritura de un'òpera fata a machinàriu / min. istamputza, istampighedhu, stampuedhu, istamparedha, stampetu (in bocí a s. = bochire in pagu tretu, nadu de su porcrabu candho lu bochint in pagu tretu colendhe fuindhe in dainanti de sa posta)
Synonyms e antonyms
buchitedhu,
stuviolu,
stuvioni,
tupa 1,
tupusone,
tuviolu
/
pertusu
/
imprenta
Idioms
csn:
s'istampu de sa crai = sa tupa; proas de istampa = pàzines chi s'imprentant a bídere comente essint, o fintzas totu s'òpera istampada pro poder bídere si bi at irballos de currèzere
Sentences
s'ira e su molóstiu li creschiant in sa carena a cada istampu chi fachiat in sos oros de su ziru (S.Spiggia)◊ no lu podiant agatare in perunu chizolu, ne in peruna istampa ◊ sicunnu s'istampu su babbarrotzi ◊ sestas un'istamparedha e che pones sas otinas
2.
is istampus sunt po allebiai is fiancus
Etymon
srd.
Translations
French
trou,
orifice
English
hole,
orifice
Spanish
agujero
Italian
buco,
fóro,
orifìzio
German
Loch.
istampabbarríle , nm Definition genia de bobboi chi istampat sa linna Scientific Terminology crp Etymon srd.
istampadòre , nf Definition
chie faet trebballos de istamperia
Translations
French
typographe
English
printer
Spanish
tipógrafo
Italian
tipògrafo
German
Drucker.
istampadúra , nf: stampadura Definition su istampare Synonyms e antonyms trapadura Etymon srd.
istampài , vrb: istampare,
stampai Definition
fàere istampos; foedhandho de iscritura, iscríere líbberos, giornales e àteru in tipografia, a machinàriu (fàere cópias)/ i. moneda = fàghere su dinari
Synonyms e antonyms
istuvare,
istuviolai,
istuvonare,
patungi,
pertuntare,
spunciai,
trapai,
tupusonare
/
imprentai
Sentences
a fortza de lu pònnere in su fogu, su labiolu si est istampadu ◊ finas in annada bona male campas: iscudes cascu chi s'aera istampas! (Màsala)◊ una balla li aiat istampau sa zubba
2.
sas tipografias istampant líbberos, giornales, e gai
Etymon
itl.
Translations
French
percer,
estamper,
imprimer
English
to print,
to pierce
Spanish
agujerear,
imprimir
Italian
forare,
stampare
German
lochen,
drucken.
istampamúru , nm Definition
pigione, genia de topi de mata
Synonyms e antonyms
grotzinu,
stampagresura
Scientific Terminology
pzn, Sylvia communis
Etymon
srd.
Translations
French
fauvette
English
whitethroah
Spanish
curruca zarcera
Italian
sterpàzzola
German
Dorngrasmücke.