plaxèri piachère
plàxiri piàchere
plèniri, plènnere , vrb: prènere,
preni,
prènnere 1,
prenni,
prènniri Definition
betare o pònnere calecuna cosa in istrégiu fintzes a candho no ndhe cabet àtera; fintzes pònnere o betare cosa apitzu coment'e imbrutandho, ocupandho logu; betare a corpus, papare a tzatzadura; foedhandho de terrenos, betare su sèmene de su laore in sa terra arada; in cobertantza, cumbínchere a calecunu de calecuna idea, giare informatziones solu de una genia po dhu cumbínchere de calecuna cosa e dhu tènnere in favore, su si crèdere meda, pigare sa mente, s'ànima / pps. prenu; ger. prenindhe
Synonyms e antonyms
acolumare,
cènnere,
impreni,
pienare
/
satzai
/
semenai
| ctr.
abbuidai,
illichidare
Sentences
apu prenu una marighedha de pruna ◊ so prenendhe abba a sa broca ◊ Pistirincu at prenu su sacu de perda ◊ si prenit sa domu de carramatzinas ◊ custa butíllia isbódia immoi dha prengu ◊ torra a prènnere sa tassa! ◊ sa pasta si podet prènere de saba o mele pro fàere custu druche ◊ sa domo si fit prenindhe de zente
2.
tengu terras a pasci e terras po preni ◊ is messajus prenint, po su prus, fà e trigu
3.
si prenint sa buca, de autonomia, ma no su ciorbedhu ◊ a fuedhus gei ti prenis: ma ses prenu de bentu! ◊ no mi prèngias sa menti de fumu! (L.Matta)
Etymon
srd.
Translations
French
remplir,
remplir jusqu'au bord
English
to fill
Spanish
llenar
Italian
riempire,
colmare
German
füllen,
anfüllen,
auffüllen.
plenitúdini , nf Definition nau de una cunditzione, de unu èssere, su dha tènnere in prenu, bella cumpria in totu Synonyms e antonyms pienesa Sentences de s'Ispíridu Santu Maria at arriciu sa plenitúdini de sa Gràtzia.
plénu piénu
plèta pèrta
pletàre , vrb: pretai,
pretare 1,
pretari Definition
èssere in pretu, andhare a cricare sa giustítzia; istare a briga, a murrúngiu pretendhendho calecuna cosa / pretare su dortu = pretèndiri de tènniri arrexoni chentza ndi tènniri
Synonyms e antonyms
certai,
curiai,
liticare
Sentences
chie pretat, unu restat in camixa, s'àteru nudu ◊ cussus funt pretendi po is bènis de su babbu
2.
su maridu fit pretendhe cun sa muzere ◊ semus sididos in sas funtanas pretendhe s'abba parimus ranas (P.Mereu)◊ cussu est pretendhe a li pagare su muru innanti de bi atacare muru sos de costazu ◊ custa cosa si la sunt pretendhe in medas: totu la cherent!
Etymon
srd.
Translations
French
se disputer,
plaider
English
to quarrel
Spanish
litigar,
pelear
Italian
èssere in lite,
litigare,
contèndere
German
mit jdm. in Streit geraten,
streiten.
pletísta , agt, nm: pretista Definition
nau de ccn., chi istat cricandho brigas
Synonyms e antonyms
arragasciosu,
briganteri,
certadore,
derredhu,
preteri
Etymon
spn.
pleitista
Translations
French
bagarreur
English
quarrelsome
Spanish
pendenciero
Italian
rissóso
German
rauflustig.
pletóngiu , nm Definition genia de foedhada de is parentes de is cojuaos noos (candho is parentes de s'ómine andhant a domo de sa fémina a dha pedire, su sero innanti de sa cójua faendho finta chi dhis mancat unu… pegus, angione, crabita, vitella o àteru, totu in cobertantza) Scientific Terminology sntz.
plétu , nm: pretu Definition
su èssere in giustítzia, su pònnere in giustítzia una diferéntzia chi no si arrennescet a cumpònnere a sa bona; istare a briga, a murrúngiu
Synonyms e antonyms
bria,
certu,
condierra,
iscórriu
Idioms
csn:
mòvere pretu a unu = pònnerelu in zustíssia, denuntziàrelu; cumpònnere unu p. = pònnere de acordu; èssere in pretu = pretendhe, in zustíssia
Sentences
si no podes agatare su cane no ti apo a pònnere su pretu ◊ nois in pretu no b'intramus: a istare gherrendhe cun sa giustíssia no nos cumbenit! ◊ fut un'ómine sàbiu chi sa zente giamaiat pro cumpònnere pretos ◊ nd'ispàciant de bellu dinai, in pretu!
2.
los at acataos a pretu e si ponet a difèndhere a issa
Surnames and Proverbs
prb:
chie perdet sa muzere in pretu no est mai corrudu
Etymon
ctl.
plet
Translations
French
litige,
contentieux
English
quarrel,
controversy
Spanish
pleito,
contencioso
Italian
lite,
contenzióso
German
Rechtsstreit,
Streit,
Kontroverse.
pleugósu peugósu
pleúgu peógu
pleurisía , nf Definition
maladia, dolore de costau: infetu a sa préura
Scientific Terminology
mld
Translations
French
pleurésie,
pleurite
English
pleurisy
Spanish
pleuritis
Italian
pleurite
German
Pleuritis.
plexèri piachère
plòdhe , agt Definition chi est modhincu Synonyms e antonyms lecuedhosu, ledreledre.
plòere piòere
plóinu pióinu
plopighinàre , vrb: propiscinae, propiscinai, propixinai, propixinari Definition pròere unu pagu Synonyms e antonyms aciaviai, arrosinai, cibinare, istedhiare, lentinare, modhinare, proighinai.
plópiu piópidu
plopódhu , agt, nm Definition chi o chie istat totu tocandho, improdhandho.