A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

plaxèri piachère

plàxiri piàchere

plèniri, plènnere , vrb: prènere, preni, prènnere 1, prenni, prènniri Definitzione betare o pònnere calecuna cosa in istrégiu fintzes a candho no ndhe cabet àtera; fintzes pònnere o betare cosa apitzu coment'e imbrutandho, ocupandho logu; betare a corpus, papare a tzatzadura; foedhandho de terrenos, betare su sèmene de su laore in sa terra arada; in cobertantza, cumbínchere a calecunu de calecuna idea, giare informatziones solu de una genia po dhu cumbínchere de calecuna cosa e dhu tènnere in favore, su si crèdere meda, pigare sa mente, s'ànima / pps. prenu; ger. prenindhe Sinònimos e contràrios acolumare, cènnere, impreni, pienare / satzai / semenai | ctr. abbuidai, illichidare Frases apu prenu una marighedha de pruna ◊ so prenendhe abba a sa broca ◊ Pistirincu at prenu su sacu de perda ◊ si prenit sa domu de carramatzinas ◊ custa butíllia isbódia immoi dha prengu ◊ torra a prènnere sa tassa! ◊ sa pasta si podet prènere de saba o mele pro fàere custu druche ◊ sa domo si fit prenindhe de zente 2. tengu terras a pasci e terras po preni ◊ is messajus prenint, po su prus, fà e trigu 3. si prenint sa buca, de autonomia, ma no su ciorbedhu ◊ a fuedhus gei ti prenis: ma ses prenu de bentu! ◊ no mi prèngias sa menti de fumu! (L.Matta) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu remplir, remplir jusqu'au bord Ingresu to fill Ispagnolu llenar Italianu riempire, colmare Tedescu füllen, anfüllen, auffüllen.

plenitúdini , nf Definitzione nau de una cunditzione, de unu èssere, su dha tènnere in prenu, bella cumpria in totu Sinònimos e contràrios pienesa Frases de s'Ispíridu Santu Maria at arriciu sa plenitúdini de sa Gràtzia.

plénu piénu

plèta pèrta

pletàre , vrb: pretai, pretare 1, pretari Definitzione èssere in pretu, andhare a cricare sa giustítzia; istare a briga, a murrúngiu pretendhendho calecuna cosa / pretare su dortu = pretèndiri de tènniri arrexoni chentza ndi tènniri Sinònimos e contràrios certai, curiai, liticare Frases chie pretat, unu restat in camixa, s'àteru nudu ◊ cussus funt pretendi po is bènis de su babbu 2. su maridu fit pretendhe cun sa muzere ◊ semus sididos in sas funtanas pretendhe s'abba parimus ranas (P.Mereu)◊ cussu est pretendhe a li pagare su muru innanti de bi atacare muru sos de costazu ◊ custa cosa si la sunt pretendhe in medas: totu la cherent! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se disputer, plaider Ingresu to quarrel Ispagnolu litigar, pelear Italianu èssere in lite, litigare, contèndere Tedescu mit jdm. in Streit geraten, streiten.

pletísta , agt, nm: pretista Definitzione nau de ccn., chi istat cricandho brigas Sinònimos e contràrios arragasciosu, briganteri, certadore, derredhu, preteri Ètimu spn. pleitista Tradutziones Frantzesu bagarreur Ingresu quarrelsome Ispagnolu pendenciero Italianu rissóso Tedescu rauflustig.

pletóngiu , nm Definitzione genia de foedhada de is parentes de is cojuaos noos (candho is parentes de s'ómine andhant a domo de sa fémina a dha pedire, su sero innanti de sa cójua faendho finta chi dhis mancat unu… pegus, angione, crabita, vitella o àteru, totu in cobertantza) Terminologia iscientìfica sntz.

plétu , nm: pretu Definitzione su èssere in giustítzia, su pònnere in giustítzia una diferéntzia chi no si arrennescet a cumpònnere a sa bona; istare a briga, a murrúngiu Sinònimos e contràrios bria, certu, condierra, iscórriu Maneras de nàrrere csn: mòvere pretu a unu = pònnerelu in zustíssia, denuntziàrelu; cumpònnere unu p. = pònnere de acordu; èssere in pretu = pretendhe, in zustíssia Frases si no podes agatare su cane no ti apo a pònnere su pretu ◊ nois in pretu no b'intramus: a istare gherrendhe cun sa giustíssia no nos cumbenit! ◊ fut un'ómine sàbiu chi sa zente giamaiat pro cumpònnere pretos ◊ nd'ispàciant de bellu dinai, in pretu! 2. los at acataos a pretu e si ponet a difèndhere a issa Sambenados e Provèrbios prb: chie perdet sa muzere in pretu no est mai corrudu Ètimu ctl. plet Tradutziones Frantzesu litige, contentieux Ingresu quarrel, controversy Ispagnolu pleito, contencioso Italianu lite, contenzióso Tedescu Rechtsstreit, Streit, Kontroverse.

pleugósu peugósu

pleúgu peógu

pleurisía , nf Definitzione maladia, dolore de costau: infetu a sa préura Terminologia iscientìfica mld Tradutziones Frantzesu pleurésie, pleurite Ingresu pleurisy Ispagnolu pleuritis Italianu pleurite Tedescu Pleuritis.

plexèri piachère

plòdhe , agt Definitzione chi est modhincu Sinònimos e contràrios lecuedhosu, ledreledre.

plòere piòere

plóinu pióinu

plopighinàre , vrb: propiscinae, propiscinai, propixinai, propixinari Definitzione pròere unu pagu Sinònimos e contràrios aciaviai, arrosinai, cibinare, istedhiare, lentinare, modhinare, proighinai.

plópiu piópidu

plopódhu , agt, nm Definitzione chi o chie istat totu tocandho, improdhandho.