plaxèri piachère
plàxiri piàchere
plèniri, plènnere , vrb: prènere,
preni,
prènnere 1,
prenni,
prènniri Definizione
betare o pònnere calecuna cosa in istrégiu fintzes a candho no ndhe cabet àtera; fintzes pònnere o betare cosa apitzu coment'e imbrutandho, ocupandho logu; betare a corpus, papare a tzatzadura; foedhandho de terrenos, betare su sèmene de su laore in sa terra arada; in cobertantza, cumbínchere a calecunu de calecuna idea, giare informatziones solu de una genia po dhu cumbínchere de calecuna cosa e dhu tènnere in favore, su si crèdere meda, pigare sa mente, s'ànima / pps. prenu; ger. prenindhe
Sinonimi e contrari
acolumare,
cènnere,
impreni,
pienare
/
satzai
/
semenai
| ctr.
abbuidai,
illichidare
Frasi
apu prenu una marighedha de pruna ◊ so prenendhe abba a sa broca ◊ Pistirincu at prenu su sacu de perda ◊ si prenit sa domu de carramatzinas ◊ custa butíllia isbódia immoi dha prengu ◊ torra a prènnere sa tassa! ◊ sa pasta si podet prènere de saba o mele pro fàere custu druche ◊ sa domo si fit prenindhe de zente
2.
tengu terras a pasci e terras po preni ◊ is messajus prenint, po su prus, fà e trigu
3.
si prenint sa buca, de autonomia, ma no su ciorbedhu ◊ a fuedhus gei ti prenis: ma ses prenu de bentu! ◊ no mi prèngias sa menti de fumu! (L.Matta)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
remplir,
remplir jusqu'au bord
Inglese
to fill
Spagnolo
llenar
Italiano
riempire,
colmare
Tedesco
füllen,
anfüllen,
auffüllen.
plenitúdini , nf Definizione nau de una cunditzione, de unu èssere, su dha tènnere in prenu, bella cumpria in totu Sinonimi e contrari pienesa Frasi de s'Ispíridu Santu Maria at arriciu sa plenitúdini de sa Gràtzia.
plénu piénu
plèta pèrta
pletàre , vrb: pretai,
pretare 1,
pretari Definizione
èssere in pretu, andhare a cricare sa giustítzia; istare a briga, a murrúngiu pretendhendho calecuna cosa / pretare su dortu = pretèndiri de tènniri arrexoni chentza ndi tènniri
Sinonimi e contrari
certai,
curiai,
liticare
Frasi
chie pretat, unu restat in camixa, s'àteru nudu ◊ cussus funt pretendi po is bènis de su babbu
2.
su maridu fit pretendhe cun sa muzere ◊ semus sididos in sas funtanas pretendhe s'abba parimus ranas (P.Mereu)◊ cussu est pretendhe a li pagare su muru innanti de bi atacare muru sos de costazu ◊ custa cosa si la sunt pretendhe in medas: totu la cherent!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se disputer,
plaider
Inglese
to quarrel
Spagnolo
litigar,
pelear
Italiano
èssere in lite,
litigare,
contèndere
Tedesco
mit jdm. in Streit geraten,
streiten.
pletísta , agt, nm: pretista Definizione
nau de ccn., chi istat cricandho brigas
Sinonimi e contrari
arragasciosu,
briganteri,
certadore,
derredhu,
preteri
Etimo
spn.
pleitista
Traduzioni
Francese
bagarreur
Inglese
quarrelsome
Spagnolo
pendenciero
Italiano
rissóso
Tedesco
rauflustig.
pletóngiu , nm Definizione genia de foedhada de is parentes de is cojuaos noos (candho is parentes de s'ómine andhant a domo de sa fémina a dha pedire, su sero innanti de sa cójua faendho finta chi dhis mancat unu… pegus, angione, crabita, vitella o àteru, totu in cobertantza) Terminologia scientifica sntz.
plétu , nm: pretu Definizione
su èssere in giustítzia, su pònnere in giustítzia una diferéntzia chi no si arrennescet a cumpònnere a sa bona; istare a briga, a murrúngiu
Sinonimi e contrari
bria,
certu,
condierra,
iscórriu
Modi di dire
csn:
mòvere pretu a unu = pònnerelu in zustíssia, denuntziàrelu; cumpònnere unu p. = pònnere de acordu; èssere in pretu = pretendhe, in zustíssia
Frasi
si no podes agatare su cane no ti apo a pònnere su pretu ◊ nois in pretu no b'intramus: a istare gherrendhe cun sa giustíssia no nos cumbenit! ◊ fut un'ómine sàbiu chi sa zente giamaiat pro cumpònnere pretos ◊ nd'ispàciant de bellu dinai, in pretu!
2.
los at acataos a pretu e si ponet a difèndhere a issa
Cognomi e Proverbi
prb:
chie perdet sa muzere in pretu no est mai corrudu
Etimo
ctl.
plet
Traduzioni
Francese
litige,
contentieux
Inglese
quarrel,
controversy
Spagnolo
pleito,
contencioso
Italiano
lite,
contenzióso
Tedesco
Rechtsstreit,
Streit,
Kontroverse.
pleugósu peugósu
pleúgu peógu
pleurisía , nf Definizione
maladia, dolore de costau: infetu a sa préura
Terminologia scientifica
mld
Traduzioni
Francese
pleurésie,
pleurite
Inglese
pleurisy
Spagnolo
pleuritis
Italiano
pleurite
Tedesco
Pleuritis.
plexèri piachère
plòdhe , agt Definizione chi est modhincu Sinonimi e contrari lecuedhosu, ledreledre.
plòere piòere
plóinu pióinu
plopighinàre , vrb: propiscinae, propiscinai, propixinai, propixinari Definizione pròere unu pagu Sinonimi e contrari aciaviai, arrosinai, cibinare, istedhiare, lentinare, modhinare, proighinai.
plópiu piópidu
plopódhu , agt, nm Definizione chi o chie istat totu tocandho, improdhandho.