sessualidàde , nf Definition totu su chi faet su sessu de unu.
sèsta , nf Definition su sestare, nau fintzes po sa forma o figura; tira de orrobba segada apostadamente, mescamente genia de fasca po segadas; sestu, orrugu mannu de lardu a forma de retàngulu / min. sestighedha Synonyms e antonyms lacinu 1 / sestu, tacale Sentences babbu mi batiat iscàtulas de tèmperas de divèscias sestas, chin pinnas e lapis de donzi colore 3. bae, fiza mia, e sègami una sesta de lardu! Surnames and Proverbs smb: Sesta Etymon srd.
sestadòre , nm Definition
chie, o fintzes aparíciu, chi cumènciat unu trebballu, un'òpera, dha sestat faendhodhi própriu is primas cosas
Synonyms e antonyms
| ctr.
afinadore
Translations
French
ébaucheur
English
sketcher
Spanish
quien,
que empieza un trabajo
Italian
abbozzatóre
German
Skizzierer.
sestàdu , pps, agt, nm Definition de sestare / bene s. (nau de persona) = chi est bene fatu, bellu de carena Synonyms e antonyms festau 2. fit piciocone istrízile e bene sestadu ◊ sos caltzones los gighiat camedhados e tapulados finas a no bi àere trama de su sestadu.
sestadúra , nf Definition su sestare, sa cosa chi si sestat Synonyms e antonyms sestonzu, sestu Etymon srd.
sestài, sestàre , vrb Definition
dissignare, marcare e segare cosa segundhu una misura, una forma, nau mescamente de su chi faent is maistos de pannu a s'orrobba faendho bestimentu; pentzare e precisare un'idea, calecuna cosa de fàere, calecuna cosa a manera de arresurtare cunforma a una bisura
Synonyms e antonyms
festare,
tallai
/
secare
Idioms
csn:
sestare su pane: segare a cantos dae su cumassu su tantu zustu pro bi essire unu pane; sestare sa tula = sinnalare su tantu (in largúria) de arare in sa die; rúghere che sestatu = (nadu de carchi cosa chi si addatat bene a un'àtera), andai bèni meda; sestare in mannu = pentzai a cosas mannas, fai contus mannus, fai cosas mannas; sestare sos àbbidos a dossu a unu = critigare
Sentences
su sartu sestat sa robba pro la cosire ◊ semenaio su trigu a punzos intro de sas tulas chi aio sestadu (L.Brotzu)◊ soniat su ballu cun d-unu frusciedhu de canna chi aiat sestadu a punta de resorza ◊ truncat e sestat de dogni manera: zughet sa limba che fóscighe de trapera! ◊ mama preparat s'impastu, suighet e sestat su pane
2.
cussu est unu chi sestat ingannos ◊ l'at sestada zusta a fàghere gai! ◊ su póveru candho sestat cosas in mannu est in su sonnu!
3.
sa mama li at sestadu duas isculivitas, a su pitzinnu, ca at fatu dannu ◊ e che pigant a chéjia a coa fata, bichiritendhe che catedhu in fossu: sos chi sunt in piata lis sestant sos àbbidos a dossu (A.Dettori)◊ sestaiant tulas de sete passos
Surnames and Proverbs
prb:
chie bene sestat mezus cosit ◊ Deus sestat e Deus cosit
Etymon
itl.
sestare
Translations
French
ébaucher,
couper,
recouper,
projeter
English
to sketch,
to cut (out),
to plan
Spanish
esbozar,
recortar,
proyectar,
configurar
Italian
abbozzare,
tagliare,
ritagliare,
progettare,
configurare
German
entwerfen,
schneiden,
ausschneiden,
planen.
sestechèste , cng Definition si est e chi est = si ti decidis, si nosi decideuus, si est una cosa, si nosi poneus de acórdiu, si est abberu chi… Sentences sestecheste, ti dao cabarras e mi faghes su cuntratu ◊ no creo chi siat bénnidu, ma sestecheste l’agatamus in cudhane.
sestínzu , nm Synonyms e antonyms sestonzu.
sestónzu , nm Definition
su sestare, su cuncordare, dissignare e fàere calecuna cosa cunforma a un'idea, a una misura
Synonyms e antonyms
sestadura,
sestinzu,
sestu
Etymon
srd.
Translations
French
modelage
English
modelling
Spanish
modelado
Italian
modellatura,
modellazióne
German
Modellierung.
séstu , nm Definition
su sestare, s'arte o sa capacidade de sestare; su mógliu a ue betare calecuna cosa po essire de sa matessi figura e forma (fintzes cussu po fàere su casu); genia de forma po fàere calecuna cosa a betu giustu, o fintzes dissignu, idea, intentzione de fàere calecuna cosa e sa bisura de custa; fintzes sa parte de fora de sa natura de sa fémina po cantu assimbígiat a una segada
Synonyms e antonyms
festu
/
mógliu
/
aiscu
/
dessignu,
idea
/
guarnícia
/
cunnu
Idioms
csn:
èssiri o essiri de su própiu s. = totugantos guales (nadu de zente, èssere totugantos a un'origra, de sas matessi ideas, de sas matessi maneras de fàghere), che postos in fromma; pònnere in s. = pònnere in sa fromma; bogare de s. = iscumbinare, iscontzare; èssere fora de s. (nau de ccn.)= cunfusionau; a s. de… = fatu a zisa de… (es. a s. tundhurinu = tundhu, tundhatzu, prus longu chi no largu); pane sestu = a zisa de lóriga; rúghere a s. = andhare bene meda, èssere própiu zustu, dèghere; s. de lardu, de peta = cantrexali, arrogu mannu de lardu, de petza; s. de unu cuadru, de una pintura = guarnissa
Sentences
innantis faghet su sestu in su pabilu, pustis segat sa robba ◊ sos sacones fint gai chena sestu ◊ un'imbustu as de remeju in cosinzu e in sestu, siat tou o anzenu (P.Pisurzi)◊ si bidies su sestu de su cartzone, est unu mannu e unu curtzu! ◊ ant fatu una làpide a sestu tundhu ◊ a su pane de Pasca mamma li daiat sestos divèscios: rosas, cadhitos, líbberos, fozas e gai
2.
po fai pistoncus si fait sa pasta e si ghetat a is sestus e apustis si ponint in su forru ◊ impastànt sa terra cun sa palla e dha ghetànt a is sestus po fai su làdrini ◊ no as a crei ca funt diferentis: parint essius totus de su própiu sestu! ◊ pro fàghere sa màniga a sas lepas sos mastros faghent innanti su sestu
3.
su sestu fit chi isse si che depiat picare abbandhas su tzeracu naràndheli contulàntzias
4.
fit unu cuadru antigu, bi fit pintada Nostra Segnora, bella meda, e finas su sestu fit nódidu, lalgu, de linna tribagliada a fiores e fozas (P.Gajas)◊ cussu proégliu a custu pitzinnu li rughet a sestu!
Surnames and Proverbs
smb:
Sestu
Etymon
itl.
sesto
Translations
French
coupe,
moule,
projet,
vulve
English
cut,
mould,
plan,
vulva
Spanish
corte,
molde,
proyecto,
vulva
Italian
tàglio,
stampo,
sàgoma,
progètto,
configurazióne,
vulva
German
Schnitt,
Form,
Plan,
Vulva.
sesúgia, sesúja , nf, nm: sisuja,
sisuju,
susúgia,
susuja,
susuza Definition
est una genia de lóriga de loru o pedhe crua chi si ponet a su giuale, in mesu in mesu, po dhue intrare sa punta de sa timona de su carru o sa canna de s'arau / pinnicare o fortzicare sa cosa, sa zente che susuja = fàere a unu gànciu, atrotigare, acancarronare
Synonyms e antonyms
agione,
alasoni,
bagione 1,
cajone 1,
fatzolu 1,
giussòrgia
Scientific Terminology
msg
Etymon
ltn.
subjugia (lora)
Translations
French
anneau d'un joug
English
strip of leather joining the top flail to the handle
Spanish
barzón
Italian
gombina
German
Lederriemen im Pflugbaum.
sèta sèda
setànta , agt, nm Definition
su tanti de sete bortas deghe (in números àrabbos 70, in números romanos LXX)
Sentences
su sardu lu faedho dae piús de setant'annos (como ndh'apo setanta bàtoro apenas giómpidos), pero timo sempre de nàrrere calchi cosa chi no andhat bene! ◊ babbu miu tenit setanta cuatru annus ma parit prus zòvunu meda
Etymon
ltn.
septanta
Translations
French
soixante-dix
English
seventy
Spanish
setenta
Italian
settanta
German
siebzig.
setantína , nf Definition unos setanta, prus o mancu Etymon itl. settantina.
setàre , vrb Synonyms e antonyms saidai*
setàssu sadàtzu
setatógliu , nm Definition genia de carruga (carru) po carrare laore messau a s'argiola, po seidare Synonyms e antonyms carruca Etymon srd.
setatzàre scedassài
setàtzu sadàtzu
sète , agt, nm: seti Definition
su tanti de is pódhighes de una manu prus àteros duos (in números àrabbos 7, in números romanos VII): est impreau fintzes cun significau de meda, a bisura de símbulu
Idioms
csn:
fàghere pro sete (es. faedhare, triballare, manigare e gai)= a meda; (fai ccn. cosa) seti po catórixi = a mal'istropiadura; ai papau pani de seti forrus = ischírela longa; samunare in set'abbas = meda (nau pruscatotu de sa menti, a manera de cambiai s'identidadi, is ideas de unu)
Sentences
unu ses e seti ti fais! ◊ sa buca dhi serrint cun seti lenciorus! ◊ chi dhi calit lampu cun seti lampixedhus avatu! ◊ sete ispadas de dolore su coro mi ant trapassadu…◊ agato cussa cosa mancari dha cues in sete pizos de muru
Surnames and Proverbs
smb:
Sette, Setti
Etymon
ltn.
septem
Translations
French
sept
English
seven
Spanish
siete
Italian
sètte
German
sieben.