sessualidàde , nf Definitzione totu su chi faet su sessu de unu.
sèsta , nf Definitzione su sestare, nau fintzes po sa forma o figura; tira de orrobba segada apostadamente, mescamente genia de fasca po segadas; sestu, orrugu mannu de lardu a forma de retàngulu / min. sestighedha Sinònimos e contràrios lacinu 1 / sestu, tacale Frases babbu mi batiat iscàtulas de tèmperas de divèscias sestas, chin pinnas e lapis de donzi colore 3. bae, fiza mia, e sègami una sesta de lardu! Sambenados e Provèrbios smb: Sesta Ètimu srd.
sestadòre , nm Definitzione
chie, o fintzes aparíciu, chi cumènciat unu trebballu, un'òpera, dha sestat faendhodhi própriu is primas cosas
Sinònimos e contràrios
| ctr.
afinadore
Tradutziones
Frantzesu
ébaucheur
Ingresu
sketcher
Ispagnolu
quien,
que empieza un trabajo
Italianu
abbozzatóre
Tedescu
Skizzierer.
sestàdu , pps, agt, nm Definitzione de sestare / bene s. (nau de persona) = chi est bene fatu, bellu de carena Sinònimos e contràrios festau 2. fit piciocone istrízile e bene sestadu ◊ sos caltzones los gighiat camedhados e tapulados finas a no bi àere trama de su sestadu.
sestadúra , nf Definitzione su sestare, sa cosa chi si sestat Sinònimos e contràrios sestonzu, sestu Ètimu srd.
sestài, sestàre , vrb Definitzione
dissignare, marcare e segare cosa segundhu una misura, una forma, nau mescamente de su chi faent is maistos de pannu a s'orrobba faendho bestimentu; pentzare e precisare un'idea, calecuna cosa de fàere, calecuna cosa a manera de arresurtare cunforma a una bisura
Sinònimos e contràrios
festare,
tallai
/
secare
Maneras de nàrrere
csn:
sestare su pane: segare a cantos dae su cumassu su tantu zustu pro bi essire unu pane; sestare sa tula = sinnalare su tantu (in largúria) de arare in sa die; rúghere che sestatu = (nadu de carchi cosa chi si addatat bene a un'àtera), andai bèni meda; sestare in mannu = pentzai a cosas mannas, fai contus mannus, fai cosas mannas; sestare sos àbbidos a dossu a unu = critigare
Frases
su sartu sestat sa robba pro la cosire ◊ semenaio su trigu a punzos intro de sas tulas chi aio sestadu (L.Brotzu)◊ soniat su ballu cun d-unu frusciedhu de canna chi aiat sestadu a punta de resorza ◊ truncat e sestat de dogni manera: zughet sa limba che fóscighe de trapera! ◊ mama preparat s'impastu, suighet e sestat su pane
2.
cussu est unu chi sestat ingannos ◊ l'at sestada zusta a fàghere gai! ◊ su póveru candho sestat cosas in mannu est in su sonnu!
3.
sa mama li at sestadu duas isculivitas, a su pitzinnu, ca at fatu dannu ◊ e che pigant a chéjia a coa fata, bichiritendhe che catedhu in fossu: sos chi sunt in piata lis sestant sos àbbidos a dossu (A.Dettori)◊ sestaiant tulas de sete passos
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie bene sestat mezus cosit ◊ Deus sestat e Deus cosit
Ètimu
itl.
sestare
Tradutziones
Frantzesu
ébaucher,
couper,
recouper,
projeter
Ingresu
to sketch,
to cut (out),
to plan
Ispagnolu
esbozar,
recortar,
proyectar,
configurar
Italianu
abbozzare,
tagliare,
ritagliare,
progettare,
configurare
Tedescu
entwerfen,
schneiden,
ausschneiden,
planen.
sestechèste , cng Definitzione si est e chi est = si ti decidis, si nosi decideuus, si est una cosa, si nosi poneus de acórdiu, si est abberu chi… Frases sestecheste, ti dao cabarras e mi faghes su cuntratu ◊ no creo chi siat bénnidu, ma sestecheste l’agatamus in cudhane.
sestínzu , nm Sinònimos e contràrios sestonzu.
sestónzu , nm Definitzione
su sestare, su cuncordare, dissignare e fàere calecuna cosa cunforma a un'idea, a una misura
Sinònimos e contràrios
sestadura,
sestinzu,
sestu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
modelage
Ingresu
modelling
Ispagnolu
modelado
Italianu
modellatura,
modellazióne
Tedescu
Modellierung.
séstu , nm Definitzione
su sestare, s'arte o sa capacidade de sestare; su mógliu a ue betare calecuna cosa po essire de sa matessi figura e forma (fintzes cussu po fàere su casu); genia de forma po fàere calecuna cosa a betu giustu, o fintzes dissignu, idea, intentzione de fàere calecuna cosa e sa bisura de custa; fintzes sa parte de fora de sa natura de sa fémina po cantu assimbígiat a una segada
Sinònimos e contràrios
festu
/
mógliu
/
aiscu
/
dessignu,
idea
/
guarnícia
/
cunnu
Maneras de nàrrere
csn:
èssiri o essiri de su própiu s. = totugantos guales (nadu de zente, èssere totugantos a un'origra, de sas matessi ideas, de sas matessi maneras de fàghere), che postos in fromma; pònnere in s. = pònnere in sa fromma; bogare de s. = iscumbinare, iscontzare; èssere fora de s. (nau de ccn.)= cunfusionau; a s. de… = fatu a zisa de… (es. a s. tundhurinu = tundhu, tundhatzu, prus longu chi no largu); pane sestu = a zisa de lóriga; rúghere a s. = andhare bene meda, èssere própiu zustu, dèghere; s. de lardu, de peta = cantrexali, arrogu mannu de lardu, de petza; s. de unu cuadru, de una pintura = guarnissa
Frases
innantis faghet su sestu in su pabilu, pustis segat sa robba ◊ sos sacones fint gai chena sestu ◊ un'imbustu as de remeju in cosinzu e in sestu, siat tou o anzenu (P.Pisurzi)◊ si bidies su sestu de su cartzone, est unu mannu e unu curtzu! ◊ ant fatu una làpide a sestu tundhu ◊ a su pane de Pasca mamma li daiat sestos divèscios: rosas, cadhitos, líbberos, fozas e gai
2.
po fai pistoncus si fait sa pasta e si ghetat a is sestus e apustis si ponint in su forru ◊ impastànt sa terra cun sa palla e dha ghetànt a is sestus po fai su làdrini ◊ no as a crei ca funt diferentis: parint essius totus de su própiu sestu! ◊ pro fàghere sa màniga a sas lepas sos mastros faghent innanti su sestu
3.
su sestu fit chi isse si che depiat picare abbandhas su tzeracu naràndheli contulàntzias
4.
fit unu cuadru antigu, bi fit pintada Nostra Segnora, bella meda, e finas su sestu fit nódidu, lalgu, de linna tribagliada a fiores e fozas (P.Gajas)◊ cussu proégliu a custu pitzinnu li rughet a sestu!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Sestu
Ètimu
itl.
sesto
Tradutziones
Frantzesu
coupe,
moule,
projet,
vulve
Ingresu
cut,
mould,
plan,
vulva
Ispagnolu
corte,
molde,
proyecto,
vulva
Italianu
tàglio,
stampo,
sàgoma,
progètto,
configurazióne,
vulva
Tedescu
Schnitt,
Form,
Plan,
Vulva.
sesúgia, sesúja , nf, nm: sisuja,
sisuju,
susúgia,
susuja,
susuza Definitzione
est una genia de lóriga de loru o pedhe crua chi si ponet a su giuale, in mesu in mesu, po dhue intrare sa punta de sa timona de su carru o sa canna de s'arau / pinnicare o fortzicare sa cosa, sa zente che susuja = fàere a unu gànciu, atrotigare, acancarronare
Sinònimos e contràrios
agione,
alasoni,
bagione 1,
cajone 1,
fatzolu 1,
giussòrgia
Terminologia iscientìfica
msg
Ètimu
ltn.
subjugia (lora)
Tradutziones
Frantzesu
anneau d'un joug
Ingresu
strip of leather joining the top flail to the handle
Ispagnolu
barzón
Italianu
gombina
Tedescu
Lederriemen im Pflugbaum.
sèta sèda
setànta , agt, nm Definitzione
su tanti de sete bortas deghe (in números àrabbos 70, in números romanos LXX)
Frases
su sardu lu faedho dae piús de setant'annos (como ndh'apo setanta bàtoro apenas giómpidos), pero timo sempre de nàrrere calchi cosa chi no andhat bene! ◊ babbu miu tenit setanta cuatru annus ma parit prus zòvunu meda
Ètimu
ltn.
septanta
Tradutziones
Frantzesu
soixante-dix
Ingresu
seventy
Ispagnolu
setenta
Italianu
settanta
Tedescu
siebzig.
setantína , nf Definitzione unos setanta, prus o mancu Ètimu itl. settantina.
setàre , vrb Sinònimos e contràrios saidai*
setàssu sadàtzu
setatógliu , nm Definitzione genia de carruga (carru) po carrare laore messau a s'argiola, po seidare Sinònimos e contràrios carruca Ètimu srd.
setatzàre scedassài
setàtzu sadàtzu
sète , agt, nm: seti Definitzione
su tanti de is pódhighes de una manu prus àteros duos (in números àrabbos 7, in números romanos VII): est impreau fintzes cun significau de meda, a bisura de símbulu
Maneras de nàrrere
csn:
fàghere pro sete (es. faedhare, triballare, manigare e gai)= a meda; (fai ccn. cosa) seti po catórixi = a mal'istropiadura; ai papau pani de seti forrus = ischírela longa; samunare in set'abbas = meda (nau pruscatotu de sa menti, a manera de cambiai s'identidadi, is ideas de unu)
Frases
unu ses e seti ti fais! ◊ sa buca dhi serrint cun seti lenciorus! ◊ chi dhi calit lampu cun seti lampixedhus avatu! ◊ sete ispadas de dolore su coro mi ant trapassadu…◊ agato cussa cosa mancari dha cues in sete pizos de muru
Sambenados e Provèrbios
smb:
Sette, Setti
Ètimu
ltn.
septem
Tradutziones
Frantzesu
sept
Ingresu
seven
Ispagnolu
siete
Italianu
sètte
Tedescu
sieben.