Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

sensalía , nf Definition sa paga, sa parte de is badàngios chi tocat a su sensale Etymon itl. Translations French droit de courtage English brokerage Spanish corretaje Italian senserìa German Maklergebühr.

serantínu , agt Definition de parte de sero, de su sero Sentences cheriant connòschere su cantadore serantinu chi intendhiant sempre ◊ s'acisu tintu de amore in su vívere sou serantinu perdet totu su briu Etymon srd. Translations French de l'après-midi English afternoon Spanish postmeridiano Italian pomeridiano German Nachmittags, nachmittägig.

serbidòra , nf Definition fémina angena posta a fàere is fainas de domo, a pagamentu Synonyms e antonyms mutza, teraca | ctr. mere Translations French femme de chambre English maidservant Spanish criada Italian domèstica, sèrva German Hausgehilfin, Dienstmädchen.

serènte , avb, prep, agt: serentis Definition a ràsigu, ràsiga ràsiga, ororu acurtzu a…, acurtzu, a costau: coment'e prep. si podet pònnere fintzes cuncordau che un'agt., e faet de agt. puru Synonyms e antonyms rasente / arrisigarrisígu, secherre / acanta, acurtzu | ctr. adhae, atesu Idioms csn: s. meu, tou, sou, e gai = acanta mia, tua, sua; bestimenta s. = afissa, istrinta, minore; èssere a serentis (nadu de cosa) = èssiri a mindigu, a pagu, a retentu; serente muru, s. riu = muru muru, riu riu Sentences su procalzu est betzu e mancari sas àrulas siant serente no intendhet tzocu ◊ serente serente in sas banchinas bi naschet unu trainu ◊ sas crabolas a masone mi passant serente ◊ cherzo sa vista chi potza bíere atesu o serente ◊ so atesu ma ti so serente in cust'ora 2. sunt colados serente a su balconitu pro lu faedhare ◊ ch'est serente a sas làcanas ◊ dae su muru serente a sa pinneta bidesit un'upa ◊ bos incontresi in carrela serente domo mia ◊ una loba de tidos sunt passados serente nostru ◊ badhes e pranos, Ósilo, sunt a tie serentes ◊ sos canes fint serente meu e non mi lassaiant un'iscuta 3. custu partò tuo ti est tropu serentis ◊ sos pastores piús serentes ant comintzau a acudire dae chitile ◊ cussos istedhos sunt serentes s’unu cun s’àteru 4. tocat de mannicare e de víere a serentis, no bi at de s’illascare! Etymon itl. Translations French tout près de, en rasant English very near Spanish adyacente, cercano Italian adiacènte, rasènte, vicino German hart an, nah.

sèrra , nf Definition crista de monte, tretu longu in artu a costera a un'ala e a s'àtera, montes totu unu aifatu de s'àteru de longu; logu serrau, a bisura de domo longa a duas abbas, totu serrada a imbidros o fintzes cun plàstica, po dhue fàere ortalítzia, frores e àteru, in cunditziones totu portadas a càstiu de crèschere de sa méngius manera cun calesisiat tempus / min. serritzina Synonyms e antonyms cràstili Idioms csn: filu de s., sa línia de totu is puntus prus artus de aundi s'àcua calat a una parti o a s'àtera = itl. displùvio; sa s. de sa camba = cannedha, tílviu, s’ossu de s’anca a s’ala de dainanti; s. de trigu = trigu a muntone (chentza triuladu o triuladu puru); una s. de robba de sapunare = bigada de arrobba bruta; andhare, essire serra serra = andai, passai schina schina Sentences pustis sas fozas si fint ingroghidas e bentu fritu torresit, astraore, e sas serras niadas si fint bidas (P.Sulis)◊ duos de Illorai sunt calendhe in sa serra e los giughet su bentu…◊ biadu su pastore chi in sa serra cantat ca no at bidu custa vista! Surnames and Proverbs smb: (De)serra, (De)sserra, Serra, Serras Scientific Terminology slg Etymon srdn. Translations French ligne de faîte, sommet English ridge Spanish cima, divisoria Italian crinale German Grat.

serràcu 1 , nm: serragu 1 Definition logu a serra, in su tretu prus artu chi a bisura de línia o filu de serra ispartzit su logu de betare is abbas a duas bandhas e badhes diferentes / annare serragu serragu = monte monte, serra serra Synonyms e antonyms serra Sentences cumintzeint s'aronzu dae sas badhes fintzas a su serragu ◊ apelzeint camminos pro giumpare sos serragos ◊ est istétia una fatiga a si ndi bènniri a innòi a susu, a su serragu de sa costera arrata ◊ furint iscumpartus apalas de unu serragu Scientific Terminology slg Etymon srd. Translations French crête, versant, ligne de partage des eaux English watershed Spanish divisoria de aguas Italian spartïacque, displùvio German Wasserscheide.

sétia , nf: sétida, sétzida, tzétzida Definition su sètzere, su istare sétzios, cicios Synonyms e antonyms séida, setidorja / posta | ctr. pesada Sentences sa sétida chi at fatu no si ndhe pesaiat prus! 2. catziadore apostadu frimmu e mudu, dae ora so in sétzida Etymon srd. Translations French action de s'asseoir English sitting Spanish sentada Italian seduta German Sitzung.

sfrigongiàda , nf Definition su sfrigongiai, una bella passada de istràciu o de àteru a frigadura Synonyms e antonyms friada Etymon srd. Translations French coup de chiffon, frottement English rub Spanish pasada Italian strofinata, stropicciata German Reiben, Scheuern.

sidhadàrzu , agt, nm Definition chi o chie istat cricandho sidhados, iscusòrgios Etymon srd. Translations French chercheur de trésors cachés ou enfouis English grave robber Spanish saqueador de tumbas antiguas Italian tombaròlo German Plünderer antiker Gräber.

sidhàdu , nm: sidhau Definition cosa de valore mannu cuada de s'antigóriu: prus che àteru est su tema de medas contos, fintzes de tímere, ca nanca dhue iat a èssere su dimóniu badrandhodhu; bene mannu, de valore Synonyms e antonyms aschisorju, ischisórgiu, pósidu, scasórgiu, sidhu 1 / cdh. suidhatu Sentences li molinaiat in conca s'idea de diventare ricu potendhe pònnere sas manos subra de calchi sidhadu ◊ contat sa zente antiga de sidhados a note in terra anzena custoidos: però totu apustis sunt essidos in claru de lughe e fint sodhos furados! (P.Sulis)◊ auguro chi custa siat s'úrtima cantone de sos sidhados, ca su sidhadu mannu est in… sas palas! (G.Piga) 2. sa poesia de sos mannos est unu veru sidhadu chi devimus impreare pro inrichire sa manera moderna de faedhare Etymon ltn. sigillatum Translations French ancien trésor caché, de toute antiquité English olg hidden treasure Spanish antiguo tesoro escondido Italian antico tesòro nascósto German antiker versteckter Schatz.

signàre , vrb: sinnai, sinnare Definition fàere su singiale de sa grughe; fàere is sinnos a su bestiàmene in is origas; pònnere o lassare singiale, marcu de calecunu cropu o istrúpiu, fintzes sestare sa tula arandho o semenandho Synonyms e antonyms malcare Sentences a su mortu l'ant bestidu e sinnadu a corpus fritu ◊ candho s'intrat a crésia si sinnat ◊ m'imbenujo e mi ponzo a mi sinnare ◊ tràtalu cun pitzinnas, ca s'ides nuda a mie ti ndhe sinnas! ◊ eo ti sinno in lúmene de su Babbu, de su Fizu e de s'Ispíridu Santu! 2. s'anzone fit sinnatu: zuchiat una grunninina in sa punta de s'oricra ◊ sas anzonedhas pesadas cherent sinnadas ◊ depiant aproillai unus cantu cumpàngius ca depiaus sinnai is angionis 3. in su sentidu meu sa bértiga de s'istadea àsciat e falat ca no lu sinnat su pesu de sas dudas! (F.Múrtinu)◊ li fit assénnita chin su chicaju e si no si fit reminata a nche brincare sa gianna l'aiat sinnata male Etymon ltn. signare Translations French faire le signe de la croix, marquer le bétail au feu rouge English to countermark, to cross oneself Spanish persignarse, santiguarse, marcar Italian fare il ségno della cróce, contrassegnare German das Kreuzzeichen machen, kennzeichnen.

sigorràda , nf: sucorrada, sucorrata Definition cropu giau cun is corros, iscaviada, sa ferida fata incorrandho Synonyms e antonyms incorrada Etymon srd. Translations French coup de corne English butt Spanish cornada Italian cornata, cozzata German Hörnerstoß.

smandronài , vrb Definition lassare sa mandronia Synonyms e antonyms ismandronire, spreitzai | ctr. ammandronae Etymon srd. Translations French guérir de sa paresse English to give up lazing Spanish desemperezarse Italian spoltronirsi German sich aufraffen.

smemoriadúra , nf Definition su smemoriai Synonyms e antonyms smemoriamentu 2. feriu a smemoriadura Etymon srd. Translations French manque de mémoire English lack of memory Spanish desmemoria Italian smemoratézza German Vergeßlichkeit.

smendài , vrb: ismendhare* Definition pònnere arrimédiu, iscontare, pagare su male fatu, is pecaos Synonyms e antonyms mendhare, corrígiri Translations French corriger, faire amende de ses péchés English to mend one's pities Spanish enmendar Italian emendare i peccati German büßen.

socrònza , nf: sogronza, sorgogna, sorgòngia Definition sa mama de sa nura, de su génneru Synonyms e antonyms trogogna Sentences tzia Annedha andhabat ifatu de sa socronza disizosa de l'acasazare bene (S.Spiggia)◊ sos sogronzos aiant tentu murrunzu, ma sas sogronzas no s'aiant mai negadu su saludu. Scientific Terminology ptl Etymon srd. Translations French mère du gendre, mère de la bru English son's mother-in-law (daughter's) Spanish consuegra Italian consuòcera German Mitschwiegermutter.

socrónzu , nm: sogronzu, sorgognu, sorgóngiu Definition su babbu de sa nura, su babbu de su génneru Synonyms e antonyms trogognu / ttrs. sugrognu, surrognu Sentences in domo de sorgonzu meu nosi ant bogau a papare pintzigrogos Scientific Terminology ptl Etymon srd. Translations French père du gendre, père de la bru English son'sfather-in-law (daughter's) Spanish consuegro Italian consuòcero German Mitschwiegervater.

sòlla , nf Definition pigighedhu de cosa pitichedhedha e fine, mescamente de pódhine; froca comente calat a orrugos lados cantu s'unga / s. de pódhini = una de is partes prus fines de su pódhine; s. de nue = nuighedha bianca Synonyms e antonyms atiza, cadassa, crosta, freadu, itzolla, muga, pagiagoda, tizola, tògia* / abighíngiu, arritzu 1, brutura, fioca, grisu 1, rena, renza, tadhàine / ispiàtzulu 2. is paperis che solla si apatant in su pamentu (F.I.Congiu) Surnames and Proverbs smb: Solla Translations French grain, fragment, flocon de neige English speck, snowflake Spanish pizca, copo de nieve Italian brùscolo, fiòcco di néve German Körnchen, Schneeflocke.

solúda , nf: suluda, suludra Definition coròngios orrutos impare chi parent unu erriu, in canales de costeras de monte totu orrocas Sentences suludras de iscaza istérridas in costeras faghent traghinos longos biancos ◊ su monte s'irfachet in suludras de zarra ◊ antiandhe a su crastarzu be at una suludra de zarrones e non be parat pè Scientific Terminology slg Etymon ltn. soluta Translations French éboulement de roches English rockfall ground Spanish derribo, derrumbamiento Italian maceréto German Geröllhalde.

sordadía , nf: sordaria Definition sordaos, chedha o cambarada de sordaos; fintzes su servítziu militare Synonyms e antonyms soldadera, sordatina Sentences sa sordadia lu cheret cundennare a morte 2. tui aundi dh'as fata sa sordaria? Etymon srd. Translations French ensemble de soldats English soldiery Spanish soldatesca Italian soldatésca German Soldateska.